Travma Nedir? Travmatik Deneyimler Ne Anlam İfade Eder?

Travma sözcüğü yaralanma, sarsıntı anlamına gelmektedir. Ruhsal anlamda travmayı açıkladığımızda ise; özel bir duruma bağlı olarak kişiyi tehdit eden faktörler ortaya çıktığında kişinin bu durumla baş edememesidir. Temelde ortaya çıkan bir tutarsızlık söz konusudur. Bu süreçte çaresizlik, başkalarının insafına kalmış olma, yetersizlik, kontrol kaybı, güçsüzlük ve korku gibi pek çok duygu yoğun bir şekilde yaşanır ve kişi duruma çeşitli şok tepkileri verir. Travmatize olan kişinin bu beklenmedik durum karşısında kendisine ve dünyaya olan algısı ciddi bir darbe almıştır. Kişi belirsizlik ve karmaşa içerisinde olduğundan neye inanması gerektiğini ve ne yapması gerektiğini bilemez. Travma hayatında bir kırılma noktası ve kritik bir deneyim olmuştur.

Travmanın kendine has bazı özellikleri vardır. Bunları tek tek ele alacak olursak:

• Travma görecelidir. Yani aynı olay bir kişiye ağır bir travmatik stres yaşatırken diğeri için sadece rahatsız edici bir durum olarak algılanabilir. Bu durum kişinin tehdit edilme algısı ve başa çıkma mekanizmalarıyla alakalıdır.

• Travma çok temel bir noktaya temas eder. Travmanın sonuçları; kişinin hayatında fiziksel, ruhsal hatta yaşamsal bir tehdit unsuru oluşturur. Kişiye geri dönülmez zararlar verebilir.

• Travma kişide aşırı duyarlılık ve tetikte olmayı getirir. Özellikle olumsuzluk içeren duygu ve düşünceler çok yoğun ve sarsıcı bir hal alır.

• Travma beden ve ruh üzerinde izler bırakır. Bu semptomlardan zaman içinde kurtulmak mümkün olsa da travmayı tamamen unutmak ya da silmek gibi bir durum söz konusu değildir.

• Travma geleceğe yönelik negatif bir tutum geliştirmeye neden olabilir. Travmatize olan bir kişinin kendine, çevresine ve dünyaya olan inançları sarsılır. Kendisini güvende hissetmeyebilir ve sürekli bir tehdit altında olduğunu düşünebilir. Kişi travmatik deneyimde yaşadığı kontrol kaybı ve tutarsızlığı genelleyerek artık hep böyle olacağını içselleştirebilir.

Görüldüğü üzere travma deneyimi kişiyi temelden sarsan ve inançlarını değiştiren hassas bir süreç. Bu süreçte kişi öncelikle güvende olduğunu hissetmek ve bir an önce normale dönmek ihtiyacı hisseder. Aile, arkadaş çevresinin desteği süreci daha rahat atlatmak için önemli bir etkendir. Travmatik deneyimler söz konusu olduğunda kişi en kısa sürede psikolojik destek almaya başlamalıdır. Zamanında ve doğru bir şekilde yapılan müdahalelerle travmanın sarsıcı etkileri azaltılarak durumun daha da ağırlaşmasının önüne geçilir. Çocukken yaşanan travmalarda da (üstünden çok zaman geçmiş olsa bile) bu konunun bir uzman eşliğinde gözden geçirilmesi çok önemlidir.

Travma çok zorlayıcı bir deneyim olmakla birlikte tedavi edilebilir ve kişi bu süreçten çok daha güçlü ve kazançlı bir şekilde çıkabilir. Biz bu duruma “Travma sonrası büyüme veya gelişme” diyoruz. 

 “Travma sonrası büyüme” konulu makalemizle görüşmek dileğiyle…

Sağlık ve mutlulukla kalın!