Varikosel Hakkında Detaylı Bilgiler

VARİKOSEL

Erişkin erkeklerde kısırlığa sebep olabilen varikosel, adolesan yaştakilerde de karşılaştığımız bir durumdur.

10 yaş ve daha altında varikosel sıklığı % 1 civarında saptanırken, ergenlik yaşlarında varikosel görülme sıklığı % 11’dir.

Varikosel prevalansı 13 yaş ve ilerisinde giderek artmaktadır ve bu yaşlarda varikosel çoğu zaman belirti vermez.

Ergenlik döneminde varikosel çoğunlukla fizik muayene ile tesadüfen saptanırlar ya da aileler tarafından fark edilirler.

Adolesan varikosel teşhisi erişkinlerdekine benzer şekilde muayene, ultrasonografi ve venografi ile yapılabilirken; günümüzde varikosel tanısında altın standart fizik muayenedir.

Varikosel teşhisi için muayeneden başka radyolojik görüntüleme yöntemlerine gerek yoktur.

Testis hacimlerinin ölçülmesi, varikosel tedavisinin gerekliliği ve varikosel ameliyatı sonrası testis volümlerinin değerlendirilmesi için gereklidir. Varikosel saptananlarda testis volüm ölçümünde orkidometri yeterlidir.

Bu dönemde saptanan varikosel için kabul gören mutlak tedavi şartı testiste 2 ml veya % 10’dan fazla volüm azalmasıdır.

Ergenlik döneminde varikosel tedavisinin amacı doğurganlığı korumaktır.

İdeal varikosel ameliyatı yöntemi testis faaliyetlerini optimal korumalı, varikosel ortadan kalkmalı ve komplikasyonlar görülmemelidir.

Ergenlik çağındaki varikosel ameliyatı sonrası karşılaşılan en sık problem % 1 ile 32 oranları arasındaki postoperatif hidroseIdir.

Çocuk ve adolesan varikosel ameliyatlarında nüks, arter hasarı ve hidrosel  gibi komplikasyonları azaltmak için optik büyütme gereklidir.

Varikosel ameliyatında mikroskop kullanımı komplikasyon oranlarını en alt ihtimale indirmektedir.

Varikosel ameliyat öncesi bir testisi küçük kalmış olanlarda varikosel ameliyatı ile normal testis volümüne kavuşurken, 14 yaştan büyüklerde varikosel ameliyatı sonrası testis kıvamı iyileşmekle birlikte hacimde yeterli düzelme sağlanamayabilir.

Testis hacimlerinden ayrı olarak, adolesan olguların varikosel ameliyatı sonrası sperm testleri ve hormon değerlerinde belirgin düzelme sağlanabilmektedir.

Varikosel ameliyatı yapılacak uygulanacakların aileleri bu bulgular ışığında varikosel hakkında bilgilendirilmelidir.

Varikosel saptanan olgularda izlem: Varikosel saptanan çocuk ve ergenler her yıl fizik muayene ve volüm ölçümü ile takip edilmelidir.

Muayenede saptanan varikosel derecesinde artma yoksa yıllık izlem ve varikosel derecesinde artış olanlarda 6 ayda bir takip uygundur.

Sperm testinde bozukluk saptananlarda varikosel ameliyatı önerilmelidir.

Adolesan varikosel ameliyatı sonrası takip: Varikosel sebebiyle mikrocerrahi yöntemlerle tedavi uygulananlarda varikosel nüksü, hidrosel, testis kıvamı ve hacimlerinin izlenmesi için her yıl bir defa muayene yapılmalı ve ek olarak serum hormon (FSH ve testosteron) testleri ve sperm testi yapılmalıdır.

VARİKOSEL AMELİYATI SONRASI İZLEM

Varikosel ameliyatından sonra hastalar düzenli olarak izlenmelidir.

Sperm testleri varikosel ameliyatı sonrası 1 yıl süreyle veya gebelik sağlanıncaya dek 3 ayda bir yapılmalıdır.

Varikosel sorunu ortadan kaldırılmış fakat infertilitesi süren çiftlerde toplam hareketli sperm sayısına bağlı olarak intrauterin inseminasyon (IUI) veya in vitro fertilizasyon (IVF) / intrasitoplazmik sperm injeksiyonu (ICSI) gibi yardımlı üreme teknikleri kullanılmalıdır.

Çiftler evliliklerinin bir döneminde yaklaşık %20 ihtimal ile kısırlık sorunu ile karşılaşmaktadırlar. Bu durumda sorun %20 ihtimal ile tamamen erkekte olup ayrıca %40 ihtimal ile de erkekte ve kadında aynı anda sorun olduğu saptanabilmektedir. Sonuç olarak çiftlerin kısırlık sorununda erkek faktörünün etkisi %60’a kadar çıkabilmektedir. Erkek kısırlığının sebepleri yapılacak sperm tetkiki ve muayene ile genellikle ortaya konulabilir; bazı durumlarda ise ileri tetkikler gereklidir. Kısırlık durumu siyah ve beyaz gibi tamamen net bir ayrıma sahip olmayıp genellikle gri tonlarda görülür; yani kişi büyük çoğunlukla tamamen kısır olmayıp çocuk sahibi olma ihtimali kısmen azalmış durumdadır. Bu durumda amaç kişiyi optimal hale getirerek tedaviler sonucu çiftin çocuk sahibi olmasını sağlamaktır. Erkeğin bir Ürolog-Androlog tarafından muayenesi yapılmadan ve uzman bir laboratuvarda gerçekleştirilen spermiyogramı değerlendirilmeden kadına yönelik kısırlık tedavisine başlanması çok sık görülen bir yanlıştır. Erkek kısırlığının altta yatan ve hayatı tehdit eden ağır bir hastalığın belirtisi olabileceği unutulmamalıdır.

Varikosel neden olur?

Testisler anne karnındaki gelişim esnasında böbrekler ile aynı seviyede oluşur ve zamanla aşağıya doğru hareket ederler. Bu hareket sırasında kasık kanalından geçerek karnın dışına çıkarlar ve genellikle doğum öncesinde torbaya inerek yerleşirler. Bu göç esnasında testisler damarlarını da beraberlerinde taşırlar; bu nedenle sol testisin ana toplar damarı direk olarak sol böbreğin toplar damarına dökülür. Ayakta durduğumuzda dik bir kolon oluşturan bu toplar damarın etrafında bacaktaki damarlar gibi onları sıkıştırarak pompalayan kaslar da olmadığı için varisleşme sık görülür. Ven adı verilen toplar damarların içinde check-valf mekanizması oluşturan kapakçıklar ven çapındaki genişleme ile yetersiz kalır ve ters akışı engelleyemez. Bu durumda derin bir nefes alma, bir ağırlık kaldırma gibi karın içi basıncı arttıran hallerde kan testise doğru geri akarak testis çıkışındaki basıncı arttırarak testis içindeki kan akımını yavaşlatır ve fonksiyonlarını etkiler.

 Varikosel tanısı nasıl konulmalıdır?

Varikosel tanısı el muayenesi ile konulmalıdır. Muayene ayakta ve soğuk olmayan bir ortamda gerçekleştirilir. Varisler göz ile görülebiliyor ise Grade 3 varikosel, el muayenesinde damarlar kıvrımlı saptanıyor veya ıkınma ile kıvrımlı hale geliyor ise Grade 2 varikosel, sadece ıkınma ile ve biraz geç de olsa damarın yukarıdan aşağıya dolduğu hissedilirse Grade 1 varikosel tanısı koyulur. Varikoselin derecesi ile yaptığı olumsuz etki her zaman paralellik göstermez.

Varikosel etkilerini yıllar içinde arttırarak gösterir, ilk çocuk olsa bile ikinci çocuk olmayabilir. Varikosel ergenlik yaşlarında başlar, acil bir durum oluşturmaz, gerek var ise birkaç ay içinde ameliyatı önerilir.

 Varikosel etkileri nelerdir:

Varikosel erkeklerde direk olarak sertleşme bozukluğuna neden olmaz fakat zaman içinde varikosel testisleri etkileyerek erkeklik hormonu olan testosteronu bir miktar azaltabilir. Varikosel nedeni ile azalan testosteron miktarları ile cinsel isteğin azalması ve cinsel performansın düşmesi de birlikte görülebilir.

Tüm erkeklerin % 15-20’sinde ve kısırlık sorunu olanların % 40’ında varikosel mevcuttur. Varikosel sonucu sperm’de a- sayı, b- hareketlililk c- morfoloji (yapı) d- canlılık parametreleri bozulabilir; d- DNA Fragmentasyon Indeksi (DFI) artabilir. DFI artışı (Sperm DNA’larında parçalanma oranının artışı) sonucunda spermin yumurtayı dölleme kapasitesi azalır ve dölleme gerçekleşse bile erken düşük ihtimali artar. Ayrıca varikosel olanlarda ağrı olması ve zamanla erkeklik hormonu olan testosteronda da bir miktar azalma olması görülebilir.

 Varikosel ameliyatında ne yapılır?

Kullanılmış kirli kan testisten 3 yol vasıtası ile uzaklaşır.

• İnternal Spermatik ven dalları dediğimiz anayol kasık kanalına girer, giderek dallar birleşir, kasık kanalından çıkarak karın arka zarı üzerinden yükselir, solda böbrek toplar damarına, sağda ise böbrek toplar damarının hemen altında Vena Cava denilen kalbe giden ana toplayıcı damara dökülür.

• B- External Spermatik ven dediğimiz ikinci yol kasık kanalından karına dek yükselmez, bölgedeki toplar damarlara dökülür.

• C- Üçüncü boşaltım yolu olan vazal ven çifti ise eşlik ettikleri Vaz denilen meni kanalı ile birlikte kasık kanalına girerse de çıktıktan sonra aşağı döner, meni keseleri ve prostat arkası bölgede bir ağımsı damar yapısı içinde sonlanır.

Bu üç sistemden ilk ikisi basıncı geriye yansıtarak varikosel sebebi olabilir fakat üçüncü sistem olan Vaz deferens ven çifti sonlandığı ağımsı yapı nedeni ile geri basınç oluşturmadığından varikosel sorunu yaratmaz.