AİLE PLANLAMASI YÖNTEMLERİ

Birçok ailenin sorunu olan ,yeterince veya istedikleri kadar ve sağlıklı çocuk

sahibi olabilme yolları konusunda temel bilgi olarak önce şunları bilmemiz

gerekir ;İdeal bir doğum kontrol yöntemi ; gebeliği kesin önlemeli,sağlığa zarar

vermemeli,kolay uygulanabilir olmalı ve ucuz olmalıdır.

Aile planlaması,istenildiği zaman istenildiği kadar çocuk sahibi

olunabilmesidir.Her ailenin istediği kadar çocuk sahibi olması hakkı vardır,ancak

bu istek anne ve çocuk sağlığına zarar vermemelidir.

Amaç ,anne ve çocuk sağlığının korunması ve istenildiği kadar çocuk sahibi

olmaktır.Çünki 2 yıldan önce olan gebeliklerde,anne sağlığı ciddi hasar

görmekte,gebelik riskleri de artmaktadır.Hatta sık aralıklarla olan

gebeliklerde,anne karnında bebek gelişimi etkilenmekte,sakatlık oranı artmakta ve

anne ve bebek ölüm riski artmaktadır.Bütün bunları düşündüğümüzde aile

planlamasının önemi anlaşılmaktadır.

Aile planlamasının amaçlarını şu başlıklar altında toplayabiliriz ;

Anne sağlığını korumak ve anne ölümlerini önlemek,

Sağlıklı bebeklerin doğmasını sağlamak,

İstenmiyen gebelikleri önlemek,

Riskli gebeliklerin oluşmasını önlemek,

Çocuk sahibi olmak isteyen ailelere tıbbi yardım sağlamak,

Bireyleri ve aileleri bu konularda eğitmek.

Ülkemizde bu hizmetler, Sağlık Bakanlığına bağlı ,ana-çocuk sağlığı merkezleri

,aile planlaması merkezleri ,özel ve devlet hastanelerinin ilgili birimlerince ve

muayenehanelerce yapılmaktadır.Devlet’e ait birimlerde doğum kontrol hapları ve

kondom ücretsiz verilmekte ,spiral ise ücretsiz veya çok düşük bir ücret karşılığı

takılmaktadır.

AİLE PLANLAMASI YÖNTEMLERİ

PREZERVATİF-KONDOM- KILIF:

Kondom,ilişki öncesi erkeğin sertleşmiş penisine takılan esnek bir kılıftır.Bu kılıf

spermlerin vajene dökülerek ,rahmin içerisine girmesini ve dolayısıyla yumurta

hücresini döllemesini önlemiş olur.Ayrıca AİDS ,sifiliz ve bel soğukluğu gibi

hastalıklardan korunmak için de kullanılır.Cinsel ilişki öncesi doğru bir şekilde ve

her seferinde yeni bir tane kullanılması halinde koruyuculuğu %95 ler

düzeyindedir.Uç kısmında meninin birikmesi için bir boşluk bırakılmalı ve her

ilişkiden sonra delik olup olmadığı kontrol edilmelidir.Eğer delik olduğundan

şüphe edilirse ,hemen bir doktora başvurulmalıdır.

DİAFRAM :

Rahim ağzına geçirilen kenarları daha sert kauçuk bir maddedir.Rahim ağzını

kapatarak,spermlerin rahim içerisine geçişini engellerler ve sperm öldürücü

maddelerle birlikte kullanıldığında koruyuculuğu artmaktadır.Diafram tarafından

fiziksel olarak tam olarak engellenemeyen spermler spermisit jellerle işe yaramaz

hale getirilir.İlişkiden önce kadın tarafından rahim ağzına yerleştirilir ve ilişkiden

sonra en az 6 saat yerinde kalması sağlanır.Sağlığa bir zararları yoktur.Ancak

günümüzde fazla kullanılmamaktadır.

SPERMİSİTLER :

Köpük ,tablet veya jel şeklinde bulunan spermisitler vajen içerisinde bulunan

spermlerin yok edilmesini sağlarlar.Koruyuculukları düşüktür.

SPİRALLER :

Yumurtanın rahim içerisine gelişini ,spermin yumurtanın yanına gidişini ,eğer

yumurta döllenirse bile ,rahim içinin özelliklerini bozarak,rahim içine yerleşmesini

engelleyen araçlardır.Çıkarıldıklarında doğurganlık geri döner ve sağlığa zararları

yoktur.Yıllık kontrolleri yapılmak kaydıyla koruyuculukları %98 civarındadır.

DOĞUM KONTROL HAPLARI-İĞNELER :

Kombine oral kontraseptif ilaçlar ; içerisinde barındırdıkları östrojen hormonu

sayesinde,yumurtlamayı ,döllenmiş yumurtanın olgunlaşmasını ve rahime

yerleşmesini engeller ,progesteron hormonu ise spermlerin rahim ağzından geçişini

engeller.Yeni evlenecek çiftler,hemen çocuk düşünmüyorlarsa,evlenmeden 1 ay

önce hapı kullanmaya başlamalıdırlar.

İğneler ; ayda veya 3 ayda bir kullanılır.İçerisinde bulunan progestin hormonu

sayesinde,spermlerin rahim ağzından geçişini,yumurtlamayı ve döllenmiş

yumurtanın rahime yerleşmesini engeller.

Ertesi gün hapı ; bir doğum kontrol yöntemi değildir.Son 72 saat içerisinde

korunmasız cinsel ilişkiye girilmişse,bu haplardan kullanılabilir.Bu haplar ,rahim

iç zarının özelliğini bozarak döllenmiş yumurtanın rahim içerisine yerleşimini

engeller.12 saat içinde doz tekrarlanır ,eğer adet gecikmesi olursa gebelik

araştırılır.

KADINDA TÜPLERİN(YUMURTA KANALLARININ)BAĞLANMASI :

Tüp ligasyonu olarak ta adlandırılan işlem yumurtanın geçtiği kanalların

bağlanması veya kapatılmasıdır.Yumurta ve spermin buluşması

önlenerek,döllenme kesinlikle sağlanamamış olur.Geri dönüşü yoktur,adet

düzenini etkilemez ve küçük bir operasyon gerektirmektedir.

ERKEKTE SPERM KANALLARININ BAĞLANMASI :

Vazektomi olarak ta adlandırılan müdahele spermin geçtiği kanalların kesilmesi ya

da bağlanmasıdır.Geri dönüşü yoktur.Erkeklik gücünde bir azalma veya değişme

yaratmaz.