Atopik Dermatit (Egzama)

Atopik dermatit bebeklik ve çocukluk çağında en sık görülen kaşıntı,kızarıklık,kuruluk ile seyreden kronik cilt hastalığıdır.En sık ilk 1 yaşta (%60) görülür.

Oluşumunda hem genetik hem de çevresel etkenler rol alır.Cildin dış tabakası bir bariyerdir ve genetik olarak bu bariyerin yapısındaki bozukluk sonucunda hem cildin su tutma fonksiyonu hem de yağ tabakası bozularak cildin nemlendirme özelliği bozulur,cilt kurur.Cildin bariyer görevi bozulunca birtakım allerjenler, mikroorganizmalar,iritanlar ciltten kolayca geçerek bağışıklık sistemini etkileyerek egzama oluşumuna neden olurlar.

Ayrıca bu koruyucu bariyerin sağlam olması için cildimizde normalde olması gereken yararlı bakteriler olan mikrobiatanın da oluşması gerekir.Erken dönemde antibiyotik kullanımı, modern şehir yaşamı,aşırı hijyenik yaşam sonucu ciltte normalde olması gereken sağlam mikrobiyata yeterince gelişemez ve cildin bariyer fonksiyonu bozulur.

Ciltte kaşıntı,kuruluk başlıca bulgusudur.Kızarıklık,pullanma,sulanma,kabuklanma olabilir.

Bebeklik çağında daha çok yanak,alın,kulak arkası ,saçlı deride ,boyunda ,kol veya bacakların dış yüzeyinde görülür.Nemli olduğu için  bez bölgesinde genelde görülmez.Okul çağı çocuklarında daha çok dirsek ön kısım,dizin arka kısmı ve boyunda ,ergenlikde ise ellerde daha çok görülür. 

Kaşıntı hem bebeği hem de aileyi en çok zorlayan bulgudur.Çünkü bebeklerde uyku bozukluğuna neden olduğu gibi çocuklarda ayrıca okul performansını ve sosyal yaşamı etkileyebilir.

Atopik  dermatit besin allerjisi,allerjik rinit veya astım gibi allerjik hastalıkların başlangıcı olabilir.Buna atopik adım denir.Allerjenin tetiklediği düşünülüyorsa veya tedaviye dirençli orta-ağır vakalarda allerjeni saptamak için deri prick testi veya kandan test yapılabilir.Ağır egzamalı çocukların % 50 sinde besin allerjisi vardır.Bunlarında çoğunluğunda da inek sütü veya yumurta allerjisi saptanır. 

1 yaş öncesi dönemde besin allerjisi daha çok saptanırken daha büyük çocuklarda aero allerjenler (ev tozu akarı,hayvan tüyü v.s.) daha ön plandadır.

Atopik dermatit alevlenme ve iyileşme şeklinde ataklar halinde seyreder.

Tedavinin temeli bozulmuş deri bariyerinin düzenlenmesi ve nemlendirilmesidir.

İlk basamak tedavi cilt bakımı,cildin nemlendirilmesidir.Sadece nemlendirme bile alevlenmeyi önleyebilir.Cilt temiz tutulmalıdır, kabuklanma varsa bunlar temizlenmelidir.Sık banyo yapılabilir, ancak banyo süresi kısa olmalıdır. Vücud temizliği için sabun içermeyen temizleyiciler kullanılmalı,durulama suyuna banyo yağları eklenebilir. Su ılık olmalıdır.

Banyo bittiğinde ilk 3 dakika içinde tam kurulamadan hemen nemlendirici sürülmelidir. Nemlendirme hergün düzenli olarak en az iki kez yapılmalıdır.Nemlendirici koruyucu madde ve parfüm içermemeli,iritan,allerjen olmamalı,cildi iyi nemlendirip, deri yağ tabakasını onarmalıdır.Zeytinyağı veya hindistan cevizi gibi yağların kullanımı önerilmemektedir.

Düzenli nemlendirme ile hafif egzamalarda diğer tedavi basamaklarına gerek kalmayabilir.

İkinci adım tetikleyicilerden kaçınmadır. Bunlar sabun, kokulu deterjan-yumuşatıcılardan kaçınma,kıyafetlerin yıkanınca iki kez durulanması,pamuklu giysiler kullanma,yünlülerden kaçınma,bol rahat kıyafet giydirme,ortamın sıcak veya çok nemli olmasını önleme,terletmeme,sigara dumanından,allerjen saptandı ise allerjenden  kaçınma yer alır. 

Deri bariyeri bozulduğu için bu hastalarda bazen ciltte bazı bakteriler veya virüslere bağlı enfeksiyon gelişirse bunlara yönelik tedavide verilmektedir.

Bu uygulamalara rağmen alevlenmeler olan ,dirençli seyreden hastalarda steroid içeren kremler veya faklı etkinlikteki kremler de tedavide yer almaktadır. Bu tür tedaviler mutlaka hekim kontrolünde verilmelidir.Çok ağır olgularda sistemik uygulanan ilaçlarda mevcuttur. 

Deri bulguları düzelse bile nemlendirmeye mutlaka düzenli devam edilmelidir.

Probiyotik kullanımının ilk 1 yaşta etkinliği çok gösterilememiş olup ,daha büyük çocuklarda ve erişkinlerde orta-ağır egzamada faydası olduğu ile ilgili çalışmalar varsa da daha fazla çalışmalara ihtiyaç vardır.