Baş Ağrısı

Baş ağrısı hayat kalitesini bozan en önemli yakınmalardan birisidir ve doktora başvurma ve iş kaybı nedenlerinin başında gelir. Baş ağrıları primer (birincil) ve sekonder (ikincil) nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir.

Birincil baş ağrıları herhangi başka bir neden olmaksızın ortaya çıkan baş ağrılarıdır, hastanın tetkikleri ve tedavisi tamamen normaldir. Migren, gerilim tipi baş ağrısı, küme tipi baş ağrısı, kronik günlük baş ağrısı gibi farklı tiplerde birincil baş ağrıları vardır.

İkincil baş ağrılarında ise baş ağrısı başka bir hastalıkla (hipertansiyon, kalp hastalığı, akciğer hastalığı, kansızlık, menenjit, sinüzit, beyin tümörü vb.) ilişkili olarak ortaya çıkar. Ortaya çıkan duruma bağlı olarak ya ek muayene bulguları vardır veya tetkiklerde neden yönelik bulgular saptanır.

Baş ağrısında tanı, hastayı dikkatlice dinleyerek ağrı özelliklerinin değerlendirilmesi, nörolojik muayene bulguları ile birlikte gerekiyorsa kan tetkikleri ve görüntüleme (tomografi veya MR) yöntemleri kullanılarak yapılır. İkincil baş ağrılarında tetkşiklerde veya muayenede anormallik saptanır. Birincil baş ağrılarında ise tetkikler ve muayene normal olmalıdır.

Doğru tanı konulduktan sonra amaç uygun tedavi ile baş ağrılarının kontrol altına alınmasıdır. Birincil baş ağrılarında tamamen baş ağrısız kalma mümkün olmayabilir ancak hedef, ağrı sıklığını, ağrı süresini ve ağrı şiddetini makul değerler altına çekmek, böylece hastanın yaşam kalitesini arttırmaktır. Çoğunlukla uzun yıllar baş ağrısız kalınması sağlanabilmektedir. Ancak hayat ve insan zaman içinde değişkenlik gösterdiğinden zaman içinde ataklar tekrar sıklaşma gösterebilir. 

Gerilim tipi baş ağrısı her yaşta ve her cinsiyette görülebilen, sıklıkla yorgunluk, uykusuzluk ve stres gibi nedenlerde ortaya çıkabilen ve en sık görülen baş ağrısıdır. Migren hormonal nedenlerle çoğunlukla genç-orta yaşlı kadınlarda görülse de erkeklerde ve çocuklarda da görülebilir. Migrene neden olan mekanizmalar karışıktır ancak kısaca beyin damarlarında trigeminal sinir ve bağlantılarında ve damarlarda ortaya çıkan bir dizi yangısal süreç ile ilişkilidir denilebilir. Bu nedenlerle birincil baş ağrılarının tanısını koyabilecek herhangi bir tetkik yoktur, tetkikler ikincil baş ağrısı nedenlerini dışlamak için yapılır. 

Birincil baş ağrılarını tedavisiz bırakmak uzun vadede hayat kalitesini ciddi şekilde bozar, ağrıların hem süresinde, hem şiddetinde hem de sıklığında artışa neden olur ve kronik baş ağrılarının en büyük nedenidir. Bütün birincil baş ağrıları tedavisiz kaldığında kronik ağrıya dönüşebilir. Kronik baş ağrıları ise vücutta stresi daha da artırarak diğer hastalıkların ortaya çıkmasına zemin hazırlar.