Çocuğun Gelişiminde Baba Rolünün Faktörü

Baba kelimesi, anne kelimesi gibi içerisinde binlerce anlam, sorumluluk ve yük barındıran bir kelimedir. Söz konusu çocuk eğitimi olduğundan da roller ikiye ayrılır. Babanın çocuk gelişimine etkisi ve annenin çocuk gelişimine etkisi. Daha sonraki dönemlerde ise, ilk ergenlik ve son ergenlik dönemi, 0-3 yaş dönemi ,okula başlayış süreci dönemleri olarak kendi arasında süreçlere bölünür. Yani anlayacağınız; her dönem kendi arasında ailelerin çocuklar üzerindeki etkileri farklılık gösteriyor. Peki babaların bu gelişimdeki katkısı nedir? Ne yapmaları ve nelere dikkat etmeleri gerekiyor?

Baba-Çocuk ilişkisi Nasıl Olmalıdır?

Öncelikle, Çocuğun anneye olduğu kadar babaya da ihtiyaç duyduğu gerçeğini asla göz ardı etmemek gerekiyor.

Bu ihtiyaç öncelikli olarak maddi değil, manevi ihtiyaçtır.

‘Anne çocuğun manevi ihtiyaçlarıyla, baba çocuğun maddi ihtiyaçlarıyla ilgilenir’ algısı tamamıyla yanlıştır.

Çocuk için annenin yeri ayrı ve doldurulmaz, babanın yeri ayrı ve doldurulmazdır.

Bir takım kalıplara sıkıştırılmış, eski öğretilere dayanan bir baba modeli,

çocuğun gelişiminde bazı duyguları eksik yaşamasına ve babadan

alacağı bazı karakteristik kazanımları yanlış ya da eksik almasına neden olur.

Babanın çocuğa sevgisini gösterdiği, ilgisini sakınmadığı bir ilişki esas alınmalıdır.

Bu ilgi tabi ki çocuğun her isteğini onaylamak yönünde değil, ölçülü bir otorite dahilinde olmalıdır.

Baba İlgisinin Çocuk Üzerindeki Etkileri Nelerdir Önce Bunu Ele Alalım;

Baba, çocuğun gelişimi üzerinde bir çok noktada etkili olmaktadır. Baba ile geçirilen zaman,

çocuğun karakteristik oluşumuna yön vermektedir.

Psiko-sosyal gelişimi:

Sağlıklı bir baba-çocuk ilişkisi çocuğun psiko-sosyal gelişimi üzerinde mühim bir etkiye sahiptir.

Çocuğun kendisini anneyle bir bütün olarak gördüğü dönemde, çocuk ilk sosyalleşmesini baba ile yaşamış oluyor.

Şöyle ki, tüm gün anneyle olduğu dönem olan bebeklik döneminde,

babanın eve gelmesi ve kendisiyle ilgilenmesiyle farklı bir ilgi görmüş oluyor.

Bu da çocuğun zihninde bir bakıma toplum kavramının ilk temellerini atmış oluyor.

Anne ile bütün olmuş, sevgi ve güven bağı kurmuşken, babanın varlığını keşfetmesiyle babayla arasında bağ oluşuyor.

Babanın gösterdiği ilgi ile bu bağ, çocuğun psiko-sosyal gelişimini sevgi temelli olarak desteklemiş oluyor.

b.Cinsel Kimlik Kazanımı:

Babanın bir diğer önemli etkisi; çocuğun kendisini tanıması ve cinsel kimliğini kazanması üzerindeki etkisidir.

Bu durum, erkek çocuklarda 3 yaşlarında babayı kendine rakip görme, anneyi babadan kıskanma şeklinde başlar.

Çocuğun babanın gücünü kabullenmesi ve başa çıkamayacağını anlaması ile babayı özümseme aşaması başlar.

Nihayetinde babayı özümser ve onu örnek alarak onun gibi davranmaya başlar. Böylece bu süreci tamamlamış olur.

Kız çocuklarında ise sağlıklı bir baba kız ilişkisi,

kız çocuğun karşı cinse karşı düşüncelerinin temelini oluşturarak ileriki yaşamında karşı

cinsle ilişkilerinde kurallarını belirleyebilmesinde rol oynar.

Görüldüğü üzere babanın sağlıklı yaklaşımı çocukların cinsel kimliklerini sağlıklı bir şekilde kazanmaları ve ileriki yaşamlarında karşılarındaki kişilerin kendilerine nasıl davranabileceğini belirleyebilmeleri üzerinde hassas bir etkiye sahip.

c.Zeka Gelişimi:

Baba ile geçirilen zaman çocuğun zeka gelişimini destekleyici etkiye sahiptir.

Çünkü bu zaman dilimi çocuğa farklı bir keşif ve deneyim alanı sunar, böylece çocuğun dikkatinin daha yoğun olmasını sağlar.

Bu da demek oluyor ki, baba ile çocuk ‘baba saatleri’ni ne kadar kaliteli faaliyetlerle geçiriyorsa,

baba, algıları tümüyle açık vaziyette olan çocuğun zekasına o kadar katkı sağlamış olur.

d.Özgüven Gelişimi:

Çocuğun özgüveninin gelişmesi, ilerleyen dönemlerde kendine güvenen bir birey haline gelmesi için de baba ilgisi mühimdir.

Yazının başında da belirttiğim gibi, baba çocuğun gözünde adeta bir süper kahramandır.

Bu güçlü süper kahramanın ilgisini ve desteğini görmekse, çocuğun özgüven gelişimi üzerinde büyük etkiye sahiptir.

Özgüveni yüksek bir birey iş hayatında da, sosyal hayatında da başarıyı çok daha kolay yakalar.

İDEAL BABA İÇİN ÖNERİLER

Birlikte zaman geçirin. Birlikte film izlemek, oyun oynamak, kitap okumak , sohbet etmek , hafta sonları beraber yapabileceğiniz ve hobilerinizden oluşan planlar yapmak aranızdaki bağı kuvvetlendirecektir.

Çocuğa koşulsuz sevgi ve ilgi gösterin. Bedensel temas kurun, ona sarılın, kendisine değer verildiğini, sevildiğini hissedecek ve mutlu olacaktır. Böylece fiziksel ve psikolojik gelişimi daha da sağlıklı gelişecektir.

Çocuğunuza doğru rol, model olun. Kitap okuma alışkanlığı olsun istiyorsanız siz de kitap okumalısınız. Alkol ve sigaranın zararlarını anlatarak doğru örnek olmazsınız, ancak siz de alkol ve sigara kullanmayarak bunun doğru örnek olduğunu aktarabilirsiniz.

Disiplini sevgi ile sağlayın. Bu konuda sakin olun  ve adil davranın. Çocukların ihtiyacı olan rehberlik ve disiplin cezayla değil belli sınırlarla sağlanmalıdır. Çocuklarınıza davranışlarının sonuçlarını gösterin , olumlu davranışlarla ödüllendirin ve hata yapmalarına izin verin .

Çocuğunuzun annesine saygılı olun, sevgiyle davranın. Tartışıyorsanız da özellikle çocuğunuzun önünde barışın. Kurallarınızı çocuğun karşısında iş birliği yaparak aktarın. Bazı konularda çatışma yaşasanız bile, bu durumu çocuğun karşısında çözüme kavuşturun böylece çocuk, iletişimin hayatınızdaki yeri ve önemini daha iyi anlayıp sosyal hayatında da bu doğrultuda davranacaktır.

 

0-3 YAŞ DÖNEMİ ÇOCUK GELİŞİMİNDE BABANIN ROLÜ

Hamilelik döneminden itibaren babaya çok ciddi bir rol düşmektedir. Hamilelik dönemiyle birlikte annenin tüm yaşantısı ( duygusal, sosyal ,iş hayatı ) sekteye uğrayabilir. Bu zaman zarfı içinde  annenin kendisini yalnız hissetmemesi için anneyle çok daha fazla zaman geçirilmesi, destek olunması ve duygusal anlamda onu anladığını hissettirmesi ilişkileri için çok daha sağlıklı olacaktır.

KIZ ÇOCUĞUNUN GELİŞİMİNDE BABANIN ROLÜ

Kız çocukları için baba, hem karşı cinsle olan ilk iletişim hem de aileyle ilk bağı kurma anlamına gelmektedir. 3-12 yaş arası olan bu evrede babanın kız çocuğuyla olan iletişimi , kız çocuğunun daha sonraki duygusal ve sosyal yaşamıyla ilgili oluşturacağı yaşamın temelini oluşturmaktadır. Babanın gülümseyen, çocuğuyla vakit geçiren,  çözüm odaklı davranan ,sakin bir ruh halinde olması , etrafıyla barışık olması çocuğun da özgüvenli ve pozitif iletişim kurabilen birey olmasına destek sağlayacaktır. Ve yıllar sonra eş seçimlerini ve evlilik hayatlarını olumlu yönde destekleyen bireyler olmalarını sağlayacaktır.

ERKEK ÇOCUĞUN GELİŞİMİNDE BABANIN ROLÜ

Erkek çocuk , babayı rol model alarak gelişir. Bu yüzden önce baba, davranışlarına dikkat etmelidir. Babanın erkek çocuğu ile ilişkisinde her zaman için biraz rekabet vardır. Bu rekabet de bazen güç savaşlarını beraberinde getirebilir. Babanın dikkat etmesi gerekeni güç savaşını kişisel algılamamak ve çocuğun gelişim dönemine uygun davranmaktır . Çocuğu ile empati kurabilmesi, onun duygularını yönetmesine , öfkesini kontrol edebilmesine ve doğru yönlendirilmesine yardım edebilmesi babayla erkek çocuk ilişkisinde oldukça önemlidir.

ERGENLİK DÖNEMİNDE BABANIN ROLÜ

Ergen çocuk ,dönemi gereği sorumluluk ister ve yaşamda ben de varım diyebilmek için bazı riskli işlerde kendisini göstermeye çalışabilir. Baskıcı ailelerde, ergenler pasifize olmakla beraber daha radikal olay ve durumların içine de bilinçsizce girebilmektedirler. Aslında onların bu durumlara girmesine anne veya babanın aşırı dozdaki davranışları sebep olabiliyor. Bu yüzden her zaman için anlayışlı ve onları anladığımızı belli eden bir yaklaşım içinde olmalı ve kural , sınırları ara ara hatırlatmayı unutmamalı , bir baba olarak düzenli periyotlarla çocukla kurallar çerçevelendirilmeli ve yapılandırılmalıdır.