Deprem Sonrası Yapılabilecek Öneriler

Değerli danışan ve okuyucularım, yaşadığımız bu deprem, bizzat depremi yaşayan depremzeden sağlık personeline, kurtarma ekiplerine, televizyon ve sosyal medyadan durumu izleyen neredeyse tüm halka kadar herkesi etkilemiş durumda.

Hüzün, öfke, çaresizlik, suçluluk gibi duygusal durumlar, yabancılaşma, rüyadaymış hissi, sallanma, deprem oluyormuş hissi, aşırı tetikte olma, uykusuzluk, kabuslar, kaçınma davranışları gibi bir çok belirti yaygın olarak yaşanmakta. Herhangi bir tanı koymadan ve tanı koymanın henüz erken olduğunu düşünerek sizlere faydası olabileceğini düşündüğüm bazı önerileri aşağıda sıraladım.

*Önce fiziksel güvenliğinizi sağlayın, psikolojik destek için acele etmeyin, ilk bir ay yaşanılan birçok belirtiyi (sallanma, kaçınma, uykusuzluk, korku vs) giderek azalıyorsa normal kabul edin.

*Yalnız kalma isteği, tepkisizlik ve benzeri duygular ilk haftalar normalde olsa, tamamen teslim olmayın. Mutlaka aksiyona geçin, kötü hissetseniz bile, çok zorlamadan insanlara yardım etmeyi deneyin, hiçbir şey yapamıyorsanız, kısa yürüyüşler deneyin.

*Arkadaşlar aile ve komşularla duygularınızı paylaşmak, destek almak, destek vermek iyileştirici etkiye sahiptir. Karşılıklı ve dengeli bir biçimde dertleşin.

*Ara ara yabancılaşma ya da rüyadaymış hissi travmalardan sonra sık görülür ve bir tür savunmadır. Korkmayın zamanla kaybolacaktır.

*Duygularınızdan; çaresizliğinizden ve zayıflığınızdan utanmayın. Aşırı güçlü durmaya çalışmayın. Durumunuzu kabullendikçe, korku ve baş dönmeleriniz azalır, yaşama karşı motivasyonunuz artar ve daha kontrollü hissetmeye başlarsınız.

*Kaygı, çarpıntı, baş dönmesi, çıldırma ya da ölüm korkusu vb. giderebilmek için mutlaka nefes ve gevşeme egzersizi, mindfulness, ibadet, meditasyon ve benzeri uygulamaları deneyin.

*Tekrar tekrar korku ve üzüntüyü derinleştiren görüntüler izlemeyin, komik ya da rahatlatıcı görüntüler izlemekten ve gülmekten utanmayın.

*Elinizden geldiği kadar her gün defalarca “1 yıl sonrası ile ilgili zihninizde mutlu sahneler” yaratın ve mutlu duygularla bu düşünce ve görüntüleri destekleyin (çoğunuz için zor olsa da 5 dakikanın bile faydası olacaktır).

*Son olarak ağır kayıplar mevcutsa, belirtiler sürekli artıyor, azalmıyorsa, aşırı içe kapanma, uykusuzluk ve kaçınma davranışları artıyorsa, intihar riski varsa, temel ihtiyaçlar ve iletişim sağlanamayacak kadar belirtiler etkinse, önceki psikolojik sorunlar (panik atak vs) tetiklendiyse erken uzman müdahalesi gerekebilir.

Başımız sağolsun, geçmiş olsun.