KOAH

KOAH ( Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) hava yollarında inhale edilen çeşitli ajanlara bağlı oluşan ilerleyici bir akciğer hastalığıdır.

Bu hastalık özellikle sigara dumanı ve diğer zararlı gaz ve parçacıklara bağlı olarak gelişen havayollarının inflamasyonu sonucu oluşur. Bu inflamasyon, akciğerdeki küçük hava odacıklarının harabiyeti (amfizem) sonucu hava yollarının daralmasıyla 40 yaş ve üzerinde ortaya çıkar. Hava yollarında daralma ve akciğerin en küçük birimi olan hava kesecikleri (alveol)’ ndeki harabiyet giderek artar. Normalde balon gibi esnek olan genişleyip daralabilen havayolları bu özelliğini yitirir. Genişlemiş hava keseciklerine giren havanın çıkması zorlaşır, daha da şişmeye başlar. Hava keseciklerindeki bu değişiklikler anormaldir ve kalıcı olur. Bu bulgular “Amfizem’’ olarak adlandırılır. Birey soluk verdiğinde bir miktar hava akciğerlerde hapis kalır. Bu durum kirli havanın dışarı atılmasını ve temiz havanın içeri alınmasını güçleştirir. Hava yollarının etrafındaki damarların da zedelenmesi nedeniyle; vücuttan kirli havanın atılması ve temiz havanın dokulara kullanılmak üzere ulaştırılması güçleşir.

KOAH’ta ayrıca küçük havayolları inflamasyon nedeniyle duvarı kalınlaşır, balgam üreten bezlerin aşırı çalışması sonucu balgam miktarında artış olur. Daralan havayollarından havanın geçişi güçleşir. Bu bulgular ise “Kronik bronşit’’ olarak tanımlanmıştır. KOAH tanımı içinde “Kronik Bronşit” ve “Amfizem” birlikte yer alır. Sonuç olarak nefes darlığı ve/veya kronik öksürük ve balgam çıkarma gibi şikayetlere neden olur. Hastalığın ilk aşamalarında ortaya çıkan öksürük yakınması aslında hastalığın ilk belirtisi olmasına rağmen genellikle bu şikayet “sigara içimine” bağlanır ve hasta daha geç doktora başvurur. Hastalık bu ilk aşamada saptanabilirse, hastalığın ilerlemesi durdurulabilir.

Dünya’da ve Türkiye’de her 5 kişiden biri KOAH’lıdır. Ancak KOAH’lıların ancak onda biri hastalığının farkındadır. KOAH’a ait belirti ve bulgular 50’li yaşlara gelmeden fark edilemeyebilir. Oysa hastalık erken dönemde saptanabilse, risk faktörlerinden kaçınmak ve böylece hastalığın ilerlemesini durdurmak mümkün olabilecektir. Çoğu KOAH hastası hastalığının erken döneminde sigara bırakmak istemediği için doktora başvurmaktan çekinir veya utanır. Bazı KOAH hastaları da hastalıklarını astım olarak adlandırırlar. Hastalığın en önemli belirtileri sinsi başlayan ve giderek şiddetini arttıran nefes darlığı ve/veya kronik öksürük ve balgam çıkarmadır. Bu yakınmalar, hastalık şiddetinin arttığı ve “alevlenme ya da atak” olarak adlandırılan dönemlerde daha da belirginleşir ve hastaneye yatış gerektirebilir.

Tanı için, solunum fonksiyonlarının ölçüldüğü Spirometri testinin yapılması gereklidir. Diğer yardımcı testler; akciğer filmi, kan oksijen seviyesinin ölçümü, kan testleri ve egzersiz testleridir. Doğru tedavi için doğru tanı şarttır.

Sigarayı bırakmak, diğer zararlı gaz ve partiküllere maruziyet varsa sonlandırmak, grip aşısını yaptırmak, KOAH ilaçlarını doğru şekilde kullanmak, atakları azaltıcı tedbirleri almak ,  egzersiz yapmak  iyi ve doğru beslenmek tedavinin bileşenleridir.