Kök Hücre Tedavisi

Bilindiği gibi Retinitis Pigmentosa (Tavuk karası) kalıtsal özellik gösteren bir hastalıktır ve farklı kalıtsal geçişlerle kendini gösterebilir. Bu hastalıkta temel olarak alacakaranlıkta görmeden sorumlu olan retina hücreleri (rodlar), daha sonra da diğer retina hücreleri bozulur. Bu nedenle hastanın öncelikle gece görmesi daha sonra da gündüz görmesi azalmaya başlar. Çok daha ileri evrelerde, sadece dar bir merkezi görme alanı kalır ve en son aşamada görme tamamen kapanabilir. Ne kadar zaman içinde ne kadar görme alanı kaybı olacağını söylemek imkansızdır.

KÖK HÜCRE NEDİR ?

Kök hücre, işlevsel olarak farklılaşmamış, tam olarak olgunlaşmamış karmaşık bir yapısı olan öncül bir hücredir. Bu öncül hücre bedenin başka hücrelerine dönüşebilme yeteneğine sahiptir. Kök hücreler kendiliklerinden uygun bir büyüme ortamına yerleşebilirler; çoğalabilirler, başka tür hücrelere farklılaşıp bu türün devamı niteliğinde türler üretebilirler; kendilerini yenileyebilir veya kendi hücre topluluklarının devamlılığını sağlayabilirler. Ayrıca vücudun bir yerindeki zedelenmeyi takiben bu dokuyu onarabilme ve onu işlevsel hale getirebilme potansiyeline sahiptirler.


Kök Hücre Nasıl Elde Edilir?

Erişkin insan bedeninde yer alan çeşitli organ ya da dokulardan kök hücre elde edilmesi olanaklıdır. Kök hücre otolog, yani kişinin kendi kök hücresi şeklinde ya da allojenik, yani başka bir kişiden elde edilen kök hücre şeklinde olabilir.

Ülkemizde Kök Hücre Uygulamalarının Yasal Boyutu Nedir?

Ülkemizde kök hücre ile ilgili hem klinik hem de araştırma düzeyinde uygulamalar yapılmaktadır. Bu konuda gerekli desteği sağlamak üzere 2006 yılında Sağlık Bakanlığı bünyesinde Kök Hücre Danışma Kurulu oluşturulmuştur. İnsanlar üzerinde klinik araştırma yapmak isteyen her grup mutlaka öncelikle yerel etik kurul izni almalı daha sonra ise mutlaka Sağlık Bakanlığı Kök Hücre Danışma Kurulu izni için başvurmalıdır. Kendi kurumundan aldığı lokal etik kurul izni tek başına yeterli değildir.

Ülkemizde Göz Hastalıklarında Kök hücre Çalışmaları ne durumdadır?

Ülkemizde bu konudaki ilk çalışma Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Güngör Sobacı tarafından 10 hasta üzerinde yapılmış ve iyi sonuç alınmıştır. Bu konudaki Sağlık Bakanlığı tarafından onaylı ikinci ve üçüncü çalışma da Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde bizim önderliğimizde yapılmıştır. Şu anda çalışma dışında da hasta alımı için Sağlık Bakanlığı izin vermektedir.   

Hücre nakli kimlere uygulanacak?

Bizim çalışmamıza, retinitis pigmentosalı hastalar dahil edilmiştir. Şu anda, uygulama için en temel şartlarımız; hastanın 18 yaşın üzerinde olması, görme düzeyinin 0.05’in altında olması, ek sistemik ve oküler hastalığı olmaması şeklindedir. Çalışmadan elde edilecek sonuçlara göre, daha sonraki uygulamalar için kriterler genişletilebilir. Dünyada devam eden Faz II çalışmalara bakıldığında, makula distrofilerinde, ileri evre kuru tip makula dejenerasyonunda kök hücre uygulamalarının yapıldığı görülüyor. Hatta optik atrofiler’de bile yapılan Faz I çalışmalar mevcut. Bizim Faz II çalışmamızda Makula dejenerasyonu, Stargardt hastaları, Retinitis Pigmentosa hastaları ve optik atrofili hastalar dahil edilmiş ve sonuçlar başarılı bulunmuştur.

Kök hücre nakli gelecekte nasıl olacak?

Gelecekte kök hücre naklinin hem göz hastalıklarında hem de diğer sistem hastalıklarında tedavide önemli bir yer tutacağı ve yaygınlaşacağı kanısındayım.