Konuşma Bozuklukları

KONUŞMA SESİ BOZUKLUKLARI (KSB)

-Güzel konuşamamak

-konuşurken harfleri sıralama

- konuşurken harfleri birleşitermeme

-ailesi dışındaki kişiler anlamıyorsa

-R söyleyemiyorsa

-kapı yerine tapı diyorsa

-5 yaşında olup konuşması anlaşılır değilse

ARTİKÜLASYON (AKICILIK )

Son olarak konuşmanın tamamlayıcı ögesi olarak saydıgımız artikulasyon eylemi vardır .ARTİKÜLASYON ağız, dil, larinks, ses telleri diğer konuşma aygıtlarının birbirini izleyen seslerin tonlanması zamanlanması ve  şiddetlerindeki hızlı değişmelerden sorumlu kas harekleri anlamına gelir . Bu kasların motor korteksin yüz ve larinkse ilişkin bölümleri yönetir Serebellum  bazal ganglionlar ve duyusal korteks  hep birlikte kas kasılmasının şiddet ve sırasını düzenlemeye yardım eder

ÇOCUĞUMUZ KONUŞAMIYOR NE ÖNERİRİSİNİZ

ÇOÇUĞUNUZ 1 YAŞINDA

-İsmine bakıyor mu

-Göz teması var mı

-Seslere dönüp bakar mı

-Babıldıyor mu

ÇOCUĞUNUZ 2-3 YAŞINDA ANCAK HİÇ KONUŞMUYOR

-Parmağı ile gösterir mi

-Sizinle iletişim başlıyor mu

-Dediklerinizi anlar mı

ÇOCUĞUNUZ 4 YAŞINDA

-ACİLEN BİR KONUŞMA TERPİSLİĞİNE GİDİLMELİ YOKSA DAHA KÖTÜ SONUÇLAR DOKUYABİLİR

 

YAŞLARA GÖRE SESLER

1-2 YAŞ

B,D,T,K,M,N,Y

3-4 YAŞ

P,T,K,G,N,Ş,C,Ç,L,Y,V,F,S,Z,J,H,R

4-5 YAŞ

F,V,Z,J,H,R,Ğ

5-6 YAŞ

R

 

DİL GELİŞİM BASAMAKLARI

1 YAŞ

-İsmine tepki verir

-Konuşma seslerine benzer sesler çıkartır

-iletişimde baş sallama istediğini parmakla gösterme gibi jestler kullanır

-basit komuları anlar (gel git gibi )

-tam anlaşmasa bile ,basit bir kaç sözcuk kullanır

-konuşuyor gibi tonlama yaparak badımlar

 

1-2 YAŞ

-Diğer odadan istenen nesneyi getirebilir

-Anne babaya göstermek için nesnel getirir

-Miş gibi oyunlar oynar örneğin yemek pişirme gibi

-Her hafta yeni bir sözcük söylemeye başlar

-İki sözcük kullanarak sözcük kullanmaya başlar

-Sorular sorabilir

 

1 YAŞINDAKİ ÇOCUKLARA NE YAPILMALI

-CEE gibi saklanmalı oyunları anlarım

-İsmini söylendiğinde yaptığım aktiviteyi durdurup dikkatimi oraya yönlendiririm

-Güle güle gibi günlük jestleri karşılık vermeli

-Elimi tut , bana ver gibi basit yönergeleri yerine getirebilmeli

-Bazı vücut bölümlerinİ İŞARET ETMEYE başlar

-Ses çıkarırken sohbet edermişçesine sıra alabilirim

-Sesleri ve ağız hareketlerini taklit etmeye çalışırım

-Bazı hece dizilimlerini taklit etmeye çalışırım

-Bazı hece dizilimlerini kullanarak kendi dilimi oluşturmaya çalışırım

-Etraftaki bilindik nesnelerin ismini söyleyebilirim

- 8-12 ay arasında ilk kelimelerimi söylerim ve 12- 18 aylar arasında 10 kelimeye kadar üretebilirim

- Hayır demek için kafa sallar

 

ÇOCUĞUNUZ 1 YAŞINA GİRDİYSE VE

- Ses tonunu değiştirerek babıldamıyorsa

-bay bay el sallamıyorsa

-bir şeyi belirtemiyorsa

-İsmi söylendiğinde bakmıyorsa

BİR UZAMANA DANIŞIN

 

2-3 YAŞ

-50-100 Sözcüğü iletişimde kullanır

- Üç sözcük kullanarak cümle kurabilir

-  yönergeleri yerine getirebilir ( camı aç gibi 9)

-Ben , sen gibi zamirleri kullanır

- anlaşırlığı yüksek olmalı yakınları tarafından

-vücut bölümlerinin isimlerini söyler

-Kısa sohbet sürdürebilir

bazı ekleri kullanabilir ( olumsuz , çoğul gibi )

-Anlaşırlığı %50 -%75 arası olmalı

 

2 YAŞINDAYKİ ÇOCUKLAR NE YAPMALI

-Öpücük ver topunu al gibi basit yörengeleri sadece sözel olarak anlayabilir

-vücut bölgelerin yerini kolaylıkla bulur veismini bilir

-Kitaptaki bilindik hayvanları parmağıyla gösterebilir

-Basit kim ,ne,nerde sorularını anlamaya başlarım

-Hayvan seslerini taklit ederim

-Etrafımdaki bilindik nesnelerin ismini söyleyebilirim

-Birisi güle güle dediğinde karılık verebilirim

-24 ay civarı yaklaşık 50-100 kelime konuşmalı

-kolaylıkla iki kelimeli cümle kurabilmeli

 

ÇOCUĞUNUZ 2 YAŞINA GİRDİYSE VE

-Oraya dokunma ,buraya otur gibi basit yörengeleri anlamıyorsa

-Bu ne burnun nerede gibi sorulara tek kelime ya da işaretle cevap vermiyorsa

- Hareket ve kelimeleri taklit etmiyorsa

-Oyuncaklarla mış gibi oynamıyorsa

-Sözcük darcığı çok kısıtlıysa ve kolay kelimeleri birleştirmiyorsa

 

 

 

3-4 YAŞ

- Ortalama 800-1500 sözcüğü iletişimde kullanabilir

- Basit öyküler anlatabilir

- 4-5 sözcükten oluşan cümleler kurar

-Soyadını ve oturduğu semti bilir ve söyler

- 4 Yaşındaki bir çocuk anlaşırlığı %100 olması gerekir

-Yaş aralığında olanların anlaşırlığı %75-%100 olması gerekir

 

3 YAŞINDAYKİ ÇOCUKLAR NE YAPMALI

 

-Kitaptaki resimleri işaretle gösteririm

-Nerede/kim/ne/neden sorularına cevap verebilirim

-Pek çok vücut bölümünü işaret ederek gösterebilirim

-iki veya üç basamaklı yönergeleri anlyabilirim

-iyelik bildiren ben sen benim kavramları anlayabilirim

-Daha fazla kelime kombinasyonu kullanabilirim

-Pek cok vücut bölümünün ismini söyleyebilirim

-Zamirleri doğru kullanmaya başlayabilirim

-Sözcük darcığımda gelişir.neredeyse 1000 kelime kullanabilirim

-Konuşma anlaşılırlığım %75tir .Bazı sesleri üretmede hata sorunlarım olabilir

 

ÇOCUĞUNUZ 3 YAŞINA GİRDİYSE VE

 

-3 yaşından itibaren sorular sormuyorsa

- 3 yaşından itibaren bunu istiyorum ve arabam kırıldı gibi basit kendisi -ifade edemiyorsa  

-Sözcük darcağı kısıtlıysa

-Tanımadığı kişiler çocuğun ne dediğini anlamıyorsa

-Diğer çocuklarla konuşup oynamakta zorlanıyorsa

-İletişim kurmaya ilgisi yoksa

 

 

 

ÇOÇUKLARINIZIN KULLANDIĞI KELİME SAYISINA DİKKAT EDİYORMUSUNUZ ?

12.AYDA  2-6 KELİME

15.AYDA   10 KELİME

19.AYDA    50 KELİME

24.AYDA    200-300 KELİME

36.AYDA    1000 KELİME

0-3 AY Dönemi

 

Alcısı Dil

-Yüksek sese karşı irkilir

-Kendisiyle konuşulduğunda sessizleşir

-Bir ses duyduğunda emme davranışını hızlandırır ya da yavaşlatır

-Annenin sesinin farkındadır ve ağlarken annesinin sesini duyunca susar

 

İfade Edici Dil

-Keyif aldığına ilişkin bazı sesler çıkarır

-Çeşitli ihtiyaçlarını ifade etmek için ağlar

-Ailesini gördüğünde gülümser

 

Konuşma

-çoğunlukla ünlü sesleri kullanır

-Dudak seslerini p ve b kullanma eğilimindedirler

 

4-6 Ay Dönemi

Alıcı Dil

-Seslerin geldiği kaynağı gözleriyle takip eder

-Annesinin sesindeki değişiklikleri fark eder

-Müzik ve ses çıkaran oyuncaklar ilgisini çeker

 

İfade Edici Dil

-Konuşma benzeri bazı sesleri babıldamaya başlar

-Kıkırdar ve güler

-Heyecanlandığını veya hoşlanmadığını belirtir

- Aile üyeleriyle vakit geçirirken veya yalnızken agular

 

Konuşma

Babıldama başlar

 

7AY -1 YAŞ DÖNEMİ

 

Alıcı Dil,

-Basit oyunlardan hoşlanır

-Sese doğru döner ve bakar

-Çevresindeki konuşmaları dinler

-Olayları sezer

-Yapılan jest ve mimikleri taklit eder

 

İfade Edici  Dil

-Kısa ve uzun babıldamlar yapar

-Söszcük veya ağlama dışı seslerle çevresinin dikkatini çekebilir

-1 yaşa yakın  birkaç sözçüğe sahip olabilir

- Bu sözcükler yeterince anlaşılır  olmayabilir

Konuşma

-Heceler kurabilir

-p,d,t,d seslerini üretir

 

1-2 YAŞ DÖNEMİ

Alıcı Dil

-Sorulduğunda vücudun birkaç bölümünü gösterebilir

-Basit yönergeleri gerçekleştirir ve soruları cevaplar

-Basit tekerleme , masal veya şarkıları dinler

-Söylenen resmi gösterir

-50-100 arası sözcük anlar

 

İfade Edici Dil

-Her ay yeni birkaç sözçük söyler . İki sözcüğü bir arada kullanabilir

-Sesleri ve sözcüklükleri taklit eder

-Zamirleri kullanır

-Tek sözcükleri sıralayarak düşüncelerini aktarabilir

-Kelime haznesini 20-50 arası sözcük kullanır

 

Konuşma

-Tek sözcük,anlaşılmaz sözcükleri taklit eder

-Bazı sesleri sözcük başında ve sonunda kullanmayabilir

-p,b,m,n,a,v,k,g sesleri kullanır

 

2-3 YAŞ DÖNEMİ

Alıcı Dil

-Sözcükler anlamlarındaki farklılıkları anlar

-Sıralı yönergeleri anlar

-Uzun sürelerde işitsel öyküleri dinler

-Kullandığı objeyi tanımlar

-Öğrenmek için dinler

-Hemen hemen her şey için bir sözcük kullanır

-İki- üç sözcüklü ifadeler kullanır

-İstediği nesnenin ismini kullanır bol bol

-Kelime haznesi bir ay 10 -20 kelime artar

-Olumsuz anlam akataran cümleler kullanır

 

Konuşma

-p,b,m,n,v,h,r,y,k,g,t,d seslerini kullanır

-24.ayda anlaşabilirliği %50-75 arasındadır

-36. ayda konuşmanın anlaşılırlığı %80-90'a çıkmıştır

 

3-4 YAŞ DÖNEMİ

Alıcı Dil

-Nesnelerin işlevlerini anlar ,

-Basit,soruları anlar ve yanıtlar

-Kim,nerede,nasıl,niçin sorularını anlar

-Başka bir odadan çağırılınca duyar

 

İfade Edici Dil

-Aile dışındaki insanlarda konuşmasını anlar

-Kolaylıkla konuşur,konuşmasında tekrarlar yoktur

-4 ya da daha fazla sözcükten oluşan cümle kurar

-Evdeki ya da yuvadaki yaptıklarını anlatır

Konuşma

-Konuşma tamamen anlaşılır olmuştur

-s,z,ş,j,ç,c seslerini üretir

 

4-5 YAŞ DÖNEMİ

Alıcı Dil

-Ardışık olayları anlar

-Nasıl sorusunu yanıtlar

-Genel olarak basit komutları yerine getirir

-Kısa hikayeleri dinler ve sorulara cevap verir

-Evde ve okulda anlatınlarnı çoğunu anlar ve anlabilir

 

İfade Edici Dil

-Sesi nettir

-Ayrıntı içeren cümleler kullanır

-Konuyla ilgili hikayeler anlatır

-Yetişkinler ve çocuklarla iletişim kurabilir

-Belli bir konu üerinde konuşmayı sürdürebilir

 

KONUŞMA

-Çoğu sesi düzgün söyler

- l,r seslerini üretir. başkalarıyla kolaylıkla iletişim kurar

-Yetişkinlerinkine yakın düzeyde dilbilgisi kullanır ve detayları hakkında konuşur

 

6-8 YAŞLARDAKİ ÇOCUKLAR

-Günde yaklaşık 20 kelime öğrenir

-Kelime haznesi hızla gelişir

-Görev ve görünümü yansıtan kelime tanımları somuttur

-Anlatım daha düzenli,detaylı ve açıklayıcıdır

 

9-11 YAŞLARDAKI ÇOCUKLAR

-Sözcukler hakkında düşünür onları daha düzenli kullanır , eşanlamlarını ve kategorik ilişkileri tanımlar

-Kelimleren çift anlamlarını anlar ,mecaz ve esipri anlayışı bunu gösterir

-Devrik cümle yapıları gibi karmaşık dilbilgisi kuralırını öğrenmeye devam eder

-İleştişim stratejilerini ustaşlaştırmaaya devam eder

-Anlatımları uzar ve düzenli,detaylı ve ifade edici hale gelir

 

 

BROCA ALANIN YİTİMİ AFAZİYE NEDEN OLUR

Bazen kişi söylemek istediğine karar verebilir,ancak vokal sistemler ,niyetlendiği sözcükler değil de yanlızca bazı sesleri oluşturup çıkartabilir

Motor afazi denilen bu durum inların yüzde 95'inde beyin kortexsin sol yarıküre prefrontal ve premotor yüz bölgelerinde yerleşik broka konuşma alanının zedelenmesi sonucu ortaya çıkar

 

 

APRAKSİ VE ÇOCUKLUK ÇAĞI KONUŞMA APRAKSİSİ

 

Apraksi , hece ve kelimlerin doğru  olarak sıralanamasındaki zorlukla karakterize bir motor konuşma bozukluğudur

Mesajlar beyinde artikülator organa ulaşıncaya kadar bozulmaya uğramaktadır

Kişinin konuşmada kulandığı kaslarda herhangi bir zayıflık söz konusu olmamasına rağmen sesleri doğru bir biçimde söyleyebilmek için dilini ve dudaklarını doğru bir şekilde uygun yere hareket etirememktedir ayrıca APRAKSİNİN şiddeti beyin hasarının doğasına bağlıdır .Apraksi diziarti ve afaziyle bağlantılı olabilir

apraksi çocuklukta meydana gelirse  ozaman çocukluk çağı apraksisi olarak tanımlanır

 

 

 

OTİZM

 

Otizm spektrum bozukluğu(OSB)

-Sosyal etkileşim sorunları

-İletişim sorunları

-Sınırlanan ve yinelenen davranışlar ilgi alanları ile duyusal hassasiyetlerle kendini gösteren nörogelişimsel bir farklılıktır

Otizm tanısı olan çocuklar , diğer insanlarla iletişim ve etkileşim, sınırlı ilgi alanları ve kişinin okulda , işte ve diğer yaşam alanlarında düzgün çalişma yeteneğini  zayıflatan ,tekrarlayan davranışlar ve semptomlarla zorluk çekmetedir

 

SAĞLIK SORUNLARI OLAN BEBEKLER VE YARATICI BİR ANNE

 

BİR BEBEĞİ SAĞLIK SORUNU OLAN ÇOCUĞA  BENZETEREK ÇOK İYİ BİR ÖRNEK TEŞKİL ETTİ

 

DİL VE KONUŞMA TERAPİSİN ÇALIŞMA ALANLARI

 

1-Konuşma sesi bozuklukları

-Artikülasyon bozukluğu

-Fonolojik bozukluk

-Konuşma sesi apraksisi

 

2-Motor konuşma bozuklukları

-Apraksi

-Dizartri

 

3- Akıcılık bozuklukları

-Kekemelik

-Hızlı bozuk konuşma (takifemi)

 

4 - Gecikmiş dil konuşma

5 - Özgül dil bozukluğu

6- Edinilmiş dil bozuklukları

-afazi

-parkinson

-TBI

-demans , alzheimer

 

7-ses bozuklukları

-ses teli paralizisi

-mutasyonel falsettao

-ses kısımlığı

-nodül ,polip

 

8-Rezonans bozuklukları

-Dudak damak yarıkları

 

9-Yutma bozuklukları

 

10-ikinci bir engele bağlı gelişen dil bozuklukları

-zihinsel/ işitsel / görsel yetersizliği

-CP,Otizm

 

11-Otizm spektrum bozukluğu

-Disleksi

-Disgrafi

 

 

MİKROTİA NEDİR ?

-Doğuştan, sadece kulak memesinin veya kepçesinin çok küçük bir kısmının oluşmasına Mikrotia denir

 

ÇİFT DİLLİ YA DA ÇOK DİLLİ OLMAK DİL VE KONUŞMA BOZUKLUĞUNA YADA GERİLİĞİNE YOL AÇMAZ

 

SES HİJYENİ İÇİN ÖNERİLER

 

-Günlük su tüketime dikkat edilmeli

-Bağırarak konuşulmamalı

-Ağır yağlı ve gazlı içeçeklerden kaçınılmalıdır

-Mentol ses tellerinde kurumaya neden olduğu için mentollü, naneli sakız ve şeker tüketiminden uzak durulmalıdır

-Sigara ve alkol tüketimi azaltılmalı mümkünse tüketilmemlidir

 

 SES TERAPİSİNDE AMAÇ

 

- Normal sesi geri kazandırmak

-Ses profilini iyileştirilme

-Gırtlak işlevlerini iyileştirilmek

-İleride oluşabilecek ses sorunlarını önlemek

- Ses üretimi sırasında oluşan rahatsızlıkları gidermek

-Vakanın ses potansiyeline ulaşmasını sağlamaktır

 

NE ZAMAN BİR DİL VE KONUŞMA TERAPİSTİNE DANIŞMALIYIM

 

-Eğer çocuğunuz sizle iletişim kuramıyor ve zorlanıyorsa

-Yeterli göz teması yoksa ve adına tepki vermiyorsa

-18 aylık 20den az sözcük kullanıyorsa

-24 aylık ama ikili kombinasyon yapamıyorsa

-3 yaşında isteklerini hala işaretle ve tek kelimeyle istiyorsa

-4 yaşında konuşma anlaşırlığı düşükse

-Sosyal iletişim ve oyun kurmada problem yaşıyorsa

-Konuşurken, okurken veya yazarken sesleri yanlış söylüyorsa

-Sorulara uygun cevaplar vermiyorsa

-Okuma, yazma ve okuduğunu anlamakta güçlük yaşıyorsa

-Sık sık esi kısılıyorsa

 

DİSLEKSİ

 

Aynı zamanda öğrenme güçlüğü olarak bilinen disleksi, bir bireyin normal zeka düzeyinde olmasına rağmen dil, okuma, ve yazma becerilerinde sorunlar yaşamasına neden olan bir özel öğrenme bozukluğudur.

 

DİSLEKSİ ÇEŞİTLERİ

 

-Fonolojik Disleksi

-Yüzeysel disleksi

-Görsel Disleksi

-Gelişimsel Disteksi

-Birincil Disleksi

- Edinilmis Disleksi

 

DİSLEKSİDE YANLIŞ BİLİNLER

 

SÖYLENTİ

 

-DİSLEKSİ Bireyler akıllı değildir

-Disleksili bireyler okuma yazmayı öğrenmezler

-Disleksili bireyler her şeyi ters görür

-Disleksili bireyler tembeldirler ve daha çok çalışmalılardır

 

GERÇEK

 

-Birçok disleksili birey son derece parlak ve yaratıcıdır.Her birinde farklı yetenekler vardır

-Doğru müdahale ile disleksili bireyler çok başarılı okuyucular ve yazarlar olabilir

-Disleksi bir görme sorunu değildir , tersten algılamaları beyinde gerçekleşen bir durumdur

-Disleksili bireyler farklı şekillerde öğrenebilir,öğrenme süreçleri bazen değişiklik gösterebilir

 

ÇOCUKLARIMIZIN KONUŞMASI İÇİN AİLELERE ÖNERİLER

 

 -Çocuğunuzu izleyin ve çocuğunuzun gördüğü şeyleri tanımlayın

-Çocuk daha istemeden hemen yapmaya başlamayın

-Çocuğunuza eçenekler sunun

-Konuşurken canlandırmalar yapın

-Çocuğunuza soru sorduğunuzda cevap vermesi için ona zaman verin, acele etmeyin

-Çocuğunuzun söylediklerinin sizin için önemli olduğunu hissetirin

-İletişime girmeye özendirin

-Gereğinden az oyuncak verin

 

DİL GELİŞİMİNİ DESTEKLEMEK İÇİN İPUÇLARI

 

İLGİSİNİ TAKİP EDİN

-Neye dikkatini veriyor ya da ne ile ilgileniyorsa onun hakkında konuşun ya da iletişim kurun

 

MODEL OLUN

-Ses tonunuzu abartılı kullanabilirsiniz , bunun yanında jestler ile destek olunuz . Aynı zamanda abartılı harekler ve ifadeler kullanın

 

BASİT BİR DİL KULLANIN

Kısa ifadeler ya da tek sözcükler kullanın ilgilendiği şey ile ilgili yansıma sesleri kaçırmayın 

 

OYUN OYNAYIN

-Çocuğunuzla iletişim kurmanın en iyi yöntemi oyundur, çocuğunuz ile bol bol oyun oynamayı ihmal etmeyin

 

YÜZ YÜZ BAKIN

-Çocuğunuz sizi görebilsin göz temasını her zaman sağlamaya çalışın

 

DİKKATİNİZİ VERİN

-Çocuğumuzun ilgisini takip  edebilmeniz için her zaman dikkatinizi verin.dikkat dağıtıcı etmenleri özellikle de ekranı ortadan kaldırın

 

YANLIŞ BİLGİLER

-Dil-Dudak egzersizleri konuşamayan çocuğu konuşturmaz

-Yüz masajı konuşmayan çocuğu konuşturmaz

-Bir şey istediğinde , söylemeden vermiyoruz/yapmıyoruz

 

SÖZ ÖNCESİ DÖNEMDE ÇOCUĞUM HANGİ BECERİLERE SAHİP OLMALI

 

-İlgi duyma ve sürdürme

- Sıra alma

-Oyun becerileri

-Birliktelik sağlayabilme

-Ortak dikkat

-Göz teması

-Taklit

-Jest

 

TAKLİT BECERİLERİ NASIL GELİŞİR

 

-Çocuğunuz ile sizi taklit edebileceği oyunlar oynuyoruz

-Onun sizi taklit etmesi için,eğlenceli olun ve sizde onu taklit ediniz

-Hemen taklit edemeyebilir ona zaman tanıyın

 

YAŞLARA GÖRE SESLER

 

1-2 YAŞ

B,D,T,K,M,N,Y

3-4 YAŞ

P,T,K,G,N,Ş,C,Ç,L,Y,V,F,S,Z,J,H,R

4-5 YAŞ

F,V,Z,J,H,R,Ğ

5-6 YAŞ

R

 

OYUNCAK SEÇERKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ

 

-Öncelikle oyuncaktan çok oyun oynamak önemlidir

-Basit , temizliği kolay ve dayanıklı olmalı

-Ambalaj üzerinde CE işareti olmalı

-Toksik madde veya boya içermemeli

-Yaş ve gelişimine uygun olmalı