Psikolojik Dayanıklılık Nedir?
Yazar Ali Olcay Akçay • Psikolog • 30 Kasım 2022 • Yorumlar:
"Engeller seni durdurmamalı. Koşarken bir duvara denk gelirsen nasıl etrafından dolaşacağını değil, nasıl üstünden tırmanacağını düşünmelisin.”
-Michael Jordan
Psikolojik dayanıklılık (resilience) nedir ? Psikolojik dayanıklılığı olan insanların ortak özellikleri nelerdir?
Dayanıklılık, olumsuz durumlara olumlu biçimde uyum sağlama yeteneğidir. Dayanıklı insanlar, zor durumlarda güçlenebilmeyi başaran kişilerdir. Ancak bu, "her şeye iyi tarafından bakmaktan" daha fazlasıdır.
Dayanıklı birey, zorlukları görmezden gelen veya inkâr eden ya da onları küçümseyen kişi değildir. Aksine, yenilenmiş bir güçle, daha derin ve daha bilinçli bir bilgiyle ilerlemeyi başaran kişidir.
Psikolojideki esneklik terimi fizikten ödünç alınmıştır. Fizikte esneklik, belirli malzemelerin deformasyon basınçlarına maruz kaldıktan sonra orijinal şekillerini geri kazanma durumudur. Psikolojide dayanıklılık, stresli veya travmatik olaylarla başa çıkma, üstesinden gelme ve geleceğe yönelik bir bakış açısıyla büyümeye devam etmek için hayatını olumlu bir şekilde yeniden düzenleme yeteneğidir.
Bu nedenle, psikolojik esnekliğin önemi, önceki denge durumuna geri dönmekten çok daha fazlasını ifade eder. Sadece normale dönüş anlamına gelmez, aynı zamanda öğrenmeye ve büyümeye yol açan dönüştürücü bir değişim anlamına gelir. Dirençli insan, gücünü zorluklarda bulur.
DAYANIKLI BİR İNSANIN ÖZELLİKLERİ
Dayanıklılık, aile etkisinden kültürel çevreye, sosyoekonomik durumdan fiziksel ve bilişsel faktörlere kadar pek çok öğeyi kapsayan dinamik bir süreçtir. Neticede dirençli insanların birtakım ortak özellikler vardır:
Kendini Tanıma ve Kendine Güven
Güçlü ve zayıf yönlerini bilirler, bu da hedef belirlemelerine, olumlu ve olumsuz duyguları tanımlamalarına ve nihayetinde kendilerine inanmalarına ve kendilerini geliştirmelerine yardımcı olur.
Empati ve Sosyallik
Diğer insanlarla duygusal bağlar kurma becerisine sahiptirler, sağlıklı duygusal ağları bütünleştirmelerine izin veren sağlıklı ilişkiler yaratırlar.
Pozitiflik
Olumlu bir yaklaşım, olumsuz durumlarla yüzleşmeye yardımcı olur. Herhangi bir deneyimde iyi tarafa odaklanır.
Esneklik
Hedefleri konusunda çok net olmalarına ve bunları başarma azmine sahip olmalarına rağmen, planlarını uyarlamak ve gerektiğinde hedeflerini değiştirmek için yeterince esnektirler.
Kriz Yönetimi
Gerginlik veya stres, hayal kırıklığı veya belirsizlik biçimindeki rahatsızlıkları nasıl kontrol edeceklerini bilirler.
Yaratıcılık
Acı veren bir deneyimi faydalı, hatta güzel bir şeye dönüştürme yeteneğine sahiptirler.
Anı Yakalama
Burada ve şimdi yaşama alışkanlığına sahiptirler ve büyük bir kabullenme kapasiteleri vardır.