Total Diz Protezinde Fizyoterapi ve Rehabilitasyon
Yazar Vedat Ülker • Fizyoterapi Ve Rehabilitasyon Uzmanı • 1 Eylül 2021 • Yorumlar:
Diz protez cerrahisi diz ekleminden ciddi dejenerasyon oluşan hastalarda, dejenere olmuş eklemin yapay bir eklemle değiştirildiği ciddi bir ameliyattır. Diz protezi, konservatif tedavilere yanıt alınmayan ağrı ve hareket kısıtlılıklarını gidermek, stabilite sağlamak , günlük yaşam aktivitelerini daha rahat yapılmasını sağlayarak yaşam kalitesini arttırmak amacıyla yapılır.
Total Diz protezine Ne Zaman ihtiyaç Duyulur ?
-
Eklemde osteoartroza (kireçlenme) bağlı yoğun dejenerasyonlar varsa
-
Eklemin hareket açıklıklarını tamamen veya büyük oranda kısıtlayan romatoid artrit , ankilozan spondilit gibi romatizmal hastalıkların varlığı
-
Kemik tümörleri veya hastalıkları
-
Diz eklemini oluşturan her 2 eklemin geri döndürelemez hasarı
-
Diz eklemi enfeksiyonu sonrası dizde ciddi hasar oluşan kişiler
-
Enjeksiyonlar ve fizyoterapi teknikleri ağrı ve hareket sorunlarını azaltmıyorsa
Cerrahi kararı ilgili branş uzman hekimi tarafından alınır. Kullanılan protezlerin belli bir ömrü olduğu için cerrahi genellikle acil vakalar dışında 60 yaş ve üstünde yapılmaktadır.
Diz protezi cerrahi öncesi fizyoterapi ve rehabilitasyon
Diz protezi cerrahi başarısını arttırmak için ameliyat öncesi ve fizyoterapi ve rehabilitasyon programının tatbik edilmesi çok önemlidir . Ameliyat öncesi süreçte fizyoterapi ve rehabilitasyona hizmeti almak, cerrahi sonrası rehabilitasyonu oldukça rahatlatmaktadır. Hastanın ameliyata mümkün olan maksimum güç ve esnekliğe girmesi ,ameliyat sonrası iyileşme sürecini hızlandırmakta ve günlük yaşam aktivitelerine en hızlı dönüşün olmasını sağlamaktadır.
Cerrahi sonrası uygulanacak programda ;
-
Dizde doğru pozisyonlanmaların öğretilmesi
-
Eklemdeki hareket açıklığının maksimum düzeye çıkartılmaya çalışılması
-
Özellikle qdc ve hamstringe yönelik kuvvetlendirme çalışmaları
-
Kısalmış veya gergin kaslara esneme,germe ve gevşeme çalışmaları yapılması
-
Cerrahi sonrası yapılacak fizyoterapi ve rehabiliyasyon programının öğretilmesi
-
Akciğer
-
Akciğerde oluşabilecek komplikasyonları önlemek ve vital kapasiteyi arttırmak için solunum rehabilitasyonu yapılması
Diz protez cerrahi sonrası fizyoterapi ve rehabilitasyon hastanın sağlıklı yaşamına tam ve hızlı bir şekilde dönmesi için çok önemlidir. Cerrahi öncesi dönemde bile kas kuvvet ve esneklik çalışmaları yapılmaktadır.
Cerrahi sonrası
Faz-1
️Cerrahi sonrası erken dönemde mobilizasyon ve eklem hareket açıklığını arttırmak ve ağrı kontrolü çok önemlidir. Diz Ekstansiyon kaybını engellemek için bacak eksternal destek ile eleve edilir . Kalça rotasyonel olarak nötralde ve diz tam ekstansiyonda pozisyonlanır. Bu pozisyonda 2 saate 1 , 15 dakika soğuk uygulanır. Hekim tavsiyesi ile 6 hafta kompresyon çorabı kullanılabilir.Operasyondan 1 gün sonra egzersizlere başlanır.
️Yatak kenarında ayağa kalkma ve tolerasyon sınırında ağırlık verme
️Sırtüstü pasif-aktif asistif-aktif Diz-kalça fleksiyonu
️Terminal diz ekstansiyonu
️İzometrik qdc güçlendirme
️Oturma pozisyonunda aktif asistif aktif diz ekstansiyonu
️Aktif asistif düz bacak kaldırma
️Hamstring ve kalf germe egzersizi
️izometrik gluteal güçlendirme
️Ayak pompalama egzersizleri
️Patellofemoral ve Tibiofemoral eklem mobilizasyonlar
️5.gün merdiven eğitimi
Çıkarken sırasıyla; sağlıklı bacak,opere bacak,koltuk değneği yada kanadyen
İnerken;koltuk değneği,opere bacak,sağlıklı bacak
Faz 2
️izometrik qdc egzersiz uzun arklı
️ayakta terminal diz extansiyonu
️Prone pozisyonda hamstring curl egzersizleri
️Dirençsiz sabit bisiklet
️4.haftadan sonra basamak egzersizleri
️Ayakta kalça kuvvetlendirme egzersizleri
️Rezistif terminal diz ekstansiyon
Faz 3
️Faz II egzersizlerinin dirençleri artırılarak devam
️Stabilizasyon topu ile kalça extansiyon ve diz fleksiyon egzersizleri
️Squat egzersizleri(uygun açılarda)
️Denge egzersizleri
️Aerobik egzersizler (düşük yoğunluk)
️Yüzme
Ağrı için Tens veya enteferansiyel akım ,qdc kas gücü için NMES kullanılabilir. Şiddetli ağrı ve hareket kısıtlılığı veya ödem varsa hekim tavsiyesi ile CPM(continous passive motion) kullanılabilir.
Terapi kişiye özeldir. Hastanın yaşı ,kilosu ve mevcut fiziksel özellikleri rehabilitasyon programında değişiklikler yaratabilir.