Artroskopik Ön Çapraz Bağ Cerrahi Sonrası Rehabilitasyon

Ön çapraz bağ femur lateral kondili posteromedialinden başlar,anterir-mediale doğru devam edip tibiada medial interkondiler çıkıntının ön kısmına yapışır. Çapraz bağın fizyolojik yapısını yoğun kollajen lifleri oluşturur. Fasiküllerin az bir kısmı elastik liflerden oluşmuştur. Çapraz bağın birincil fonksiyonu femur ve tibia arasındaki hareketi sınırları sınırlayarak stabiliteyi sağlamasıdır. Hiperekstansiyonu etkiler. İkinci olarak anatomik-fizyolojik sınırların ötesinde rotasyonların önlenmesi ve varus-valgus streslerinde yan bağlara destek olur.

Kronik mikrotravmalar veya akut travmalar sonucu öçb parsiyel ve tam rüptüre uğrayabilir. Yaralanmaya sebep olan temel sebep eklemin ve bağların fizyolojik stabilite sınırlarının üstünde zorlanmasıdır. Hızlı koşuda ani duruşlar veya yüksek sıçrayıştan tek bacak üzerine düşme kopma sebeplerinde önemli yer tutar.

Ön çapraz bağ kombine yırtıkları;

Fleksiyondaki dizin sabit tibia üzerinde femurun internal rotasyonu-abduksiyonu ile birlikte ,tibia üzerinde femurun adduksiyon,fleksiyon ve eksternal rotasyonu sonucunda gelişir. Bu yaralanma şekilleri düz koşudan farklı olarak sabit bacak üstünde ani rotasyon ve koşu sırasında ani yön değiştirmelerden kaynaklıdır. Yaralanma lokasyon ve şiddetini travma şiddeti ve şekli belirler. Ön çapraz yaralanmaları veya kopmaları arka çapraz bağdan çok daha fazla görülür.

Akut evrede belirtiler ;

• Ağrı

• Şişlik

• Hareket limitasyonu

• Travma esnasında ciddi ses,yırtılma ve boşa basma hissiyatı,

• Yürüme ve basma zorluğu

Görüntüleme yöntemlerini haricinde Lachman Testi,Öne çekmece testi ve Pivot Shift testi kopma hakkında fikir verecek fiziksel testlerdir. Öçb yırtıkları 3 evreye ayrılabilir. Evre 1: Bağda gerilme veya küçük bir yrıtık vardır. Evre 2:öçb de kısmi yırtık vardır bağ uzunluğu zorlanmaya bağlı artmıştır.

Ön çapraz bağda parsiyel yırtık varsa ve artroskopik rekonstrüksiyon cerrahisi yapılmışsa rehabilitasyon örneği şu şekilde olabilir.

 Ön çapraz bağ  cerrahisi sonrası rehabilitasyonu  fazlara ayırarak şöyle özetleyebiliriz:

.

Erken fazda (0-2 hafta)

️hekim tavsiyesi ile dizlik kullanımı

️Ağrı ve ödem kontrolü

️Tam pasif diz ekstansiyon sağlanması

️Kademeli diz fleksiyonu çalışması( hedef 90 derece)

️Qdc kas kontrolü sağlanması

️Bağımsız yürüme çalışmaları

️Buz uygulaması

️Elevasyon

️Qdc izometrik egz.

️Köprü egz

️NMES 

.

Faz-1(2-4 hafta)

️Tam diz extansiyon çalışması

️Diz fleksiyonu dereceli artışa devam edilecek

️Qdc egzersizlerine devam

️Patellar mobilizasyon

️yumuşak hamstring germe

️Yüzüstü askı egzersizi

️Yüzükoyun izometrik diz fleksiyon egzersizleri

️Dirençli dbk egzersizi

️Köprü egzersizi

️therabanla Clam egzersizleri

️Leg press egz.

️Kalça kas kuvvetlendirme

️Therabandla 4 yön kas kuvvetlendirme

️Denge ve propriosepsiyon egz.

.

Faz-2 (5-8 hafta)

️Lateral plank pozisyonunda clam egzersizi

️Qdc,hamstring ve iliotibial bant egzersizleri 

️Dirençsiz sabit bisiklet egzersiz 

️Dirençli hamstring kuvvetlendirme egzersizleri

️Dirençli köprü egzersizi

️Dört yöne tekmeleme egzersizleri

️Squat ve lunge egzersizi(uygun açılarda)

️Basamak egzersizleri

️Denge ve proprisepsiyon egzersizleri(pertürbasyon eklendi)

️Therabandla yürüme egzersizleri 

.

Faz -3

️Dirençli açık kinetik Qdc egzersizleri

️denge ve propriosepsiyon egzersizleri

️Squat egzersizleri(uygun açılarda)

️Theraband ve kum torbaları ile rezistif egzersizler

️ Faz 2 egzersizlerindr ilerleme

️ Kuvvetlendirme egzersizleri

.

Faz -4(3-6 ay)

️Denge,kuvvetlendirme ve propriosepsiyon egzersizlerine devam

️ilgili Spora spesifik egzersizler

️Pliometrik egzersizler

️İleri düzey koşu ve çeviklik çalışmaları