Bipolar Bozukluk Nedir?

Bipolar bozukluk, biyolojik bir rahatsızlıktır. Nasıl ki kişinin tansiyon veya şeker hastalığı varsa bu hastalıkta öyle bir hastalıktır. Bipolar bozukluk, kelime anlamı olarak iki uçlu bozukluk anlamına gelir. İki uçlu bozukluk derken kişinin birbirinden tamamen farklı iki ayrı dönemi yaşaması kast ediliyor. İki ayrı dönem; bir mani veya hipomani ve depresif dönemi içermektedir. Bazı bipolar hastalar sadece mani atağı yaşamış depresif atak yaşamamış olabilir, bu hastalarda bipolar bozukluk olarak kabul edilmektedir. Mani veya hipomani atağı yaşamayıp sadece depresyon atağı yaşayan hastaları ise unipolar depresyon yani tek uçlu depresif bozukluk olarak tanımlıyoruz.

Yaşam içerisinde herkesin duygularında geçişler veya ufak boyutta dalgalanmalar olabilir. Örneğin ailenizle güzel bir vakit geçirdiğinizde, uzun zamandır görmediğiniz ve sevdiğiniz bir arkadaşınızı gördüğünüzde veya bir başarı elde ettiğinizde mutluluk düzeyiniz yükselebilir. Daha mutlu olabilirsiniz. Ama genelde bu duygunun kısa bir süresi olur sonra tekrar normal duygu düzeyinize gelirsiniz. Bu durumun tam tersi hayal kırıklıkları yaşadığınızda, sevdiğiniz birini kaybettiğinizde, bir başarısızlık yaşadığınızda mutluluk düzeyiniz düşer. Daha mutsuz, daha üzgün olabilirsiniz. Yine bu duygunun da kısa bir süresi olur sonra yine normal duygu düzeyinize gelirsiniz.

Bipolar bozuklukta ise mutlu olma halinin aşırı düzeyde olduğu, daha uzun sürdüğü ve genellikle kişinin işini gücünü yapmasına engel bir dönem olur. Bu döneme mani dönemi diyoruz. Mani döneminin en az bir hafta kadar sürmesi ve genellikle hastaneye yatırılmayı gerektirecek şiddette olması gerekiyor. Mani döneminde en sık görülen belirtiler;

• Kişinin normalinin üstünde taşkın, aşırı mutlu ve çoşkulu ruh halinin olması

• Duygularda oynaklığın olması, çabuk kızışması ve kızgınlık hali

• Uyku ihtiyacında azalma (gece 1-2 saat veya hiç uyumaması buna rağmen kendini çok dinç ve enerjik hissetmesi)

• Aşırı hareketlilik

• Çok konuşma, hızlı konuşma veya yüksek sesle konuşma

• Zihninde birbiri ile yarışan düşüncelerin olması, sanki aynı anda 3-4 televizyon izliyor gibi zihne sürekli farklı düşüncelerin gelmesi

• Özgüvende artış, kendini diğer insanlardan üstün görme, örneğin daha önce yetenekli olmadığı bir işte kendini yetenekli hissetme, herkese emirler verme, ben bilirim ben yaparım demeler, kitaplar yazmaya çalışma, pratikte hiç kullanımı olmayacak bir icadı yayınlamanın yolunu aramaya çalışma şeklinde olabilir. Bazen özgüvende artış sanrısal düzey dediğimiz boyuta ulaşabilir, hasta kendini peygamber, mehdi, mesih, kurtarıcı veya özel bir soydan gelmiş gibi hissedebilir.

• Dikkatin çelinebilir olması, dikkatin kolayca dağılması

• Çok para harcama, kredi çekme, normalde olduğundan daha fazla, çok alış veriş yapma

• Dini duygularda artma, eski dini davranışlara göre dini aktiviteleri aşırı yapma, durmadan ibadet etme, insanlara dinden bahsetme.

• Riski hafife alma ve riskli, zevkli etkinliklere katılma

• Cinsel istekte ve dürtülerde artış, uygun olmayan cinsel girişimlerde bulunma

• Kişinin normalinden farklı olarak daha renkli veya açık giyinmesi, çok dikkat çekici şekilde makyaj yapması

Manik atağı yaşayan kişi hasta olduğunu anlayamaz, hastalık dönemi yaşadığını inkar eder, tedavi çabalarına karşı direnebilir.

Manik dönem yaşayan birinde bu belirtilerin hepsinin bulunması şart değildir, her hastanın manik dönemi birbirinden farklı olur. Bu dönemde kişinin aşırı para harcama, kredi çekme nedenli kendisini ve ailesini maddi açıdan zora düşürme, aşırı kızgınlık halinden dolayı başkalarına zarar verme, uygun olmayan cinsel davranışlardan dolayı atak sonrası utanç ve suçluluk duyma gibi sonuçları olabilir. 
 

Hastalığın şimdi de diğer ucunu tanımlayalım.

Üzgün, mutsuz, keyifsiz ve isteksiz olma halinin daha uzun sürdüğü dönemi ise depresif dönem olarak adlandırıyoruz. Depresif dönem diyebilmek için belirtilerin en az 2 hafta ve hemen her gün olması gerekiyor. Depresif dönemde en sık görülen belirtiler:

• Mutsuzluk, üzgünlük, çabuk ağlama

• Hayattan zevk alamama

• İsteksizlik

• Enerji azlığı, halsizlik, yorgunluk

• Uykunun azalması, hasta uyumak ister ancak uykuya dalamaz, sık sık gece uykudan uyanma veya sabah erkenden istemsiz şekilde uyanıp tekrar uyuyamama oluşur veya aşırı uyuma

• İştahta azalma veya iştahta artış

• Kendini değersiz, yetersiz ve suçlu hissetme

• Düşünme, odaklanma ve karar almada güçlük yaşama

• Umutsuzluk

• İntihar düşünceleri, intiharla ilişkili plan yapma, intihar girişimleri

Depresif dönemdeki hasta kendisini umutsuz hissedebilir, tedavi olamayacağını yaşadığı ızdırabın hiç geçmeyeceğini düşünebilir, bu durum hastanın intihar girişiminde bulunmasına neden olabilir.