Çocukluktan Erişkinliğe Dikkat Eksikliği
Yazar Berna Ermiş • Psikiyatrist • 20 Kasım 2018 • Yorumlar:
Kötü olansa cevabını bulamayışım. Zar zor bitirdiğim üniversiteden sonra bir aile dostumuzun yardımı ile girdiğim işimde yükselmeye çalışırken, olduğum yerde takıldım kaldım. İş yerinde çoğu zaman arkadaşlarım konuşurken onları dinlemediğimden yakınıyorlar. Her defasında “hayır dinliyordum” desem de bunun doğru olmadığını ve dikkatimin başka yerlere kaydığını biliyorum. Öyle ki bir arkadaşımla yalnız buluşamaz oldum. Mutlaka başka birini de çağırıyorum ki sıkıldığım anlaşılmasın…
Birkaç gün önce bilmem kaçıncı bitmeyen proje nedeniyle müdürümden ihtar aldım. Her defasında hevesle kabul edilen, başlanan işlerimde sonu muamma olan hüsranlar yaşıyorum. İşler böyle giderken eşimle henüz beş aylık evliliğimizde de sorunlar yaşıyoruz. Acele alınmış evlilik kararımın sonucunun bu kadar erken ve olumsuz olarak karşıma çıkacağını tahmin etmiyordum. Aslında sorun hep aynı: “Sıkılıyorum” … Her gün aynı saatte işe gitmek, işten eve gelmek, akşam yemeği yemek, gün içinde yaşananlarla ilgili dertleşmek, faturaların son ödeme tarihini geçirmemek… Tüm bunlara nasıl mı dayanıyorum? Son bir yıldır hemen her gün alkol kullanıyorum. Önceleri masum gibi görünen kendimi rahatlatma çabalarım artık önüme taş koyuyor. Bir yerde sorun var, yardım gerekiyor…
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu son yıllarda ismini sık andığımız, tanı koyduğumuz ve toplum tarafından merak edilen psikiyatrik bir rahatsızlıktır. Adından da anlaşılacağı gibi rahatsızlığın içeriği dikkat eksikliği ve aşırı hareketliliğe dayanmaktadır. Bununla beraber kişinin sonucunu düşünmeden ortaya koyduğu dürtüsel davranışlar da eşlik edebilir. Belirtiler çocuklukta başlayıp erişkinlikte de devam eder. Yıllar içerisinde dikkat eksikliği devam ederken hiperaktivite azalabilir. Erkek çocukları hiperaktivite nedeniyle daha sık tanı alırken kız çocuklarında rahatsızlığın seyri dikkat eksiliğine dayanmaktadır. Belirtilerin var olduğu çocuklarda akademik başarıda düşme, dikkat gerektiren görevlere karşı isteksizlik, dinlemiyor gibi görünme, başladığı işi bitirememe, basit hatalar yapma, unutkanlık ve bu nedenle sık eşya kaybetme gibi bir tablo ortaya çıkar. Çoğu zaman anne babalar çocukta tüm bu şikayetlerin olmasına rağmen çocuğun rahatlıkla televizyonda sevdiği bir programı izleyebildiğini ve odaklanabildiğini söylerler. Burada önemli olan çocuğun motivasyon nedeniyle dikkatini yöneltebildiğini kavrayabilmektir. Dürtüsellik nedeniyle fiziksel olarak tehlikeli olabilecek aktivitelerde bulunma, sıra beklemekte zorlanma, arkadaşlar ve aileyle tartışmalar yaşanabilir. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu fark edilmeden ve uygun tedavi görmeden büyüyen bu çocuklar erişkin çağa ulaştıklarında bu rahatsızlığa sahip olmayan bireylere göre kendileri ile ilgili bir takım temel inançlar edinirler. Diğerlerine göre daha reddedilen, istenmeyen konumuna gelebilir ve kendileri hakkında “kusurlu” olduklarına dair inanç edinebilirler. Dikkat eksikliği aşırı hareketliliğe göre ön plana geçmiştir. Erişkin çağdaki duygusal ilişkiler, rahatsızlığın seyri sırasında bireylerin duygularını tanıma ve onları düzenleme şekillerinin yetersiz olması sebebi ile, olumsuz etkilenebilir.
Ani karar alıp kısa süre içerisinde evlenme ve yine kısa süre içerisinde boşanma bu hastalarda gördüğümüz bir tablodur. Evliliklerde sadakatsizlik, görev ve sorumlulukları yerine getirememe, disiplinsizlik boşanmaların önemli sebeplerindendir. Erişkin döneme yansıyan ve tedavi edilmeyen hastalar maalesef bize ek psikiyatrik hastalıkların varlığında başvuruyorlar. Yani tabloya alkol-madde kullanım bozukluğu, patolojik kumar oynama, internet bağımlılığı, depresyon ya da panik bozukluk gibi başka psikiyatrik rahatsızlıklar eklenmiş oluyor. Dolayısıyla tedavinin seyri değişiyor. Burada önemli olan dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun tanısının ne kadar erken koyulduğu ve tedavisine ne kadar erken başlandığıdır. Öyle bir rahatsızlık ki her hastada aynı kalıpta seyretmez ve yaşama ciddi uyum problemleri oluşturabilir. Tedavisinde uygun ilaç tedavilerinin kullanılması esastır. Bunun yanında bilişsel davranışçı terapi uygulanması seyri olumlu etkileyecektir. Unutulmaması gereken nokta dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda erken tanının hayat kurtarıcı olacağıdır…