Glokom

Glokom nedir?

Halk arasında göz tansiyonu adıyla da bilinen glokom hastalığı, milyonlarca insanı etkileyen yaygın bir göz hastalığıdır. Bazen bebeklikte ve çocuklukta, sıklıkla 40 yaşının üstünde oluşan glokom genellikle yıllar içerisinde yavaşça ilerler. Tedavi edilmezse körlüğe neden olabilir. Glokomda, kısaca göziçi basıncı olarak adlandırılan göz içindeki sıvı basıncı, görme yeteneği için gerekli olan göz sinirine zarar verebilecek düzeyde yüksektir.

Glokoma ne sebep olur?

Normalde göziçi oluşumların beslenmesi için göz içerisinde sürekli olarak bir sıvı yapılır ve bu göziçi sıvısı aynı zamanda sürekli olarak da bazı kanallarla göz dışına atılır. Glokom, göziçi sıvısını dışarı boşaltan kanallarda yapısal olarak tıkanıklık oluşması nedeniyle sıvının yeterli boşalamaması ve buna bağlı olarak göziçi basıncının artması sonucu oluşur. Göziçi sıvısı göz içinden atılamadığında göz tansiyonu yükselir ve görme sinirlerine zarar vererek sinir ölümüne neden olur. Göz siniri hücreleri öldüğü zaman da kalıcı görme kaybı oluşur.

Glokomun tipleri nelerdir?

Glokomun çeşitli türleri vardır. Açık açılı glokom en sık görülen glokom tipidir. Göz sıvısını tahliye eden kanallar yaş ilerledikçe tıkanır ve göz tansiyonu yavaş yavaş yükselir. Her yaşlanan hastada kanal tıkanmaz. Burada genetik faktörler de etkilidir. Hastalığın başlangıcında hastalığa ait herhangi bir belirti görülmez. Hastalık ilerledikçe görme sinirini etkiler. Görme siniri çok sayıda lif içeren elektrik kablosu gibidir. Bu lifler retina tabakasındaki farklı alanlardan gelen görüntüleri beyine iletir. Sinir hasar gördükçe görme alanı bozulur. Glokom, birçok hasta tarafından ancak ileri dönemde ve belirgin görme kaybı ortaya çıktığında fark edilebilir. Glokomda görme kaybı oluştuktan sonra geri döndürmek, iyileştirmek mümkün değildir. Bu nedenle erken tanı çok önemlidir. Rutin göz muayenesi sırasında tespit edilen anormal göziçi basıncı hastalığın ilk belirtisi olabilir. Göz doktorunca düzenli aralıklarla yapılan muayeneler glokomun erken tanı ve tedavisi için en iyi yoldur.

Kapalı açılı glokom, göz sıvısının gözü terk ettiği kanal tamamen tıkanırsa göz tansiyonunun aniden çok yükselmesi ile oluşur. Bu durumu hasta hemen fark eder. Çünkü çok şiddetli bir ağrı olur. Ağrı nedeniyle bulantı kusma olabilir. Işıkların çevresinde gökkuşağı gibi renkler görür ve görme azalır. Bu belirtiler olduğunda mutlaka bir göz doktoruna başvurulmalıdır. Aksi halde körlük kaçınılmazdır.

Glokom nasıl teşhis edilir?

Glokom dikkatli bir göz muayenesiyle teşhis edilir. Teşhise yönelik göz muayenesinde doktor:

• Tonometre adı verilen bir aletle göziçi basıncınızı ölçer.
• Görme siniri muayenesi yaparak göz sinirlerinizi inceler. Mümkünse görme siniri fotoğrafı çekilir.
• Gerekli görürse, görme alanınızda kayıp olup olmadığını belirlemek için görme alanı testi yapar. Glokom tanısı alan bir kişinin doktorun önerisine göre değişmekle birlikte 4 ayda bir görme alanının alınması gereklidir. Bu şekilde tedavinin etkili olup olmadığı anlaşılabilir.

Glokom herkeste olabilir. Glokoma bağlı görme kaybını önlemenin tek yolu erken tanıdır. Bu nedenle düzenli aralıklarla göz muayenelerinin yapılması önemlidir.

Kimler Glokoma Eğilimlidir?

Glokom dünyada milyonlarca kişide görülen ve her insanda ortaya çıkabilecek bir hastalıktır. Bununla birlikte bazı risk faktörleri hastalığın ortaya çıkma olasılığını artırabilir.

35 yaştan sonra herkeste glokom olabilir. Ancak ailede glokomu bulunanlarda, şeker hastalığı olanlarda, hipermetroplar ve miyoplarda risk daha fazladır. Bu nedenle 35 yaşında ve daha sonra 40, yaşında herkesin göz muayenesinin yapılması; risk bulunanlardaysa yılda bir kez kontrol edilmesi gereklidir.

Glokom İyileştirilebilir mi?

Glokom, tanı konulduktan sonra tamamen iyileştirilip ortadan kaldırılamaz; fakat birçok olguda uygun tedavi ile başarılı olarak kontrol altında tutulabilir, görme kaybının ilerlemesi engellenebilir.

Eğer glokomunuz varsa, hastalığın tedavisi ve izlemi hayatınızın geri kalan bölümünde sürekli olarak devam edecektir. Bu nedenle göz doktorunuzun izleme programına düzenli olarak uymanız ve önerilen tedaviyi dikkatle uygulamanız çok önemlidir.

Glokom Nasıl Tedavi Edilir?

Tipik olarak glokom öncelikle göziçi basıncını düşüren çeşitli ilaçlarla tedavi edilir. Bu ilaçlar genellikle göz damlası şeklindedir. Gerekirse cerrahi ve lazer girişimleri de uygulanabilir.

Göz Damlaları Ne Sıklıkta Kullanılmalıdır?

Göz damlalarının her gün kullanılması zorunludur. Önerilen ilaç tedavisinin tipine bağlı olarak göz damlasını ya da damlalarını günde bir veya birkaç kez damlatabilirsiniz. Önemli olan her zaman doktorunuzun talimatlarını izlemenizdir.

Her Zaman Aynı Damlaları mı Kullanacağım?

Glokomun ilerleyici bir hastalık olması sebebiyle göz doktorunuz göz damlalarınızı değiştirmek veya tedavinize başka göz damlalarını eklemek zorunda kalabilir. Bu değişikliklerin yapılmasındaki ilk neden göziçi basıncını kontrol altında tutabilmek, görme alanınızı aynen korumaktır. Ayrıca kullandığınız damlaların ortaya çıkabilecek yan etkileri de bu değişikliklerin yapılmasını gerektirebilir.

Glokom tedavisi sırasında göz damlalarının değiştirilmesine neden olabilecek bazı faktörler şunlardır:

Etkinlik – Göz damlaları göziçi basıncını yeterli derecede kontrol ediyor mu?

Medikal yan etkiler – Göz damlalarının kötü yönde etkileyebileceği başka bir hastalığınız var mı?

Yaşam tarzınızı etkileyen yan etkiler – Göz damlaları günlük yaşamınızı etkiliyor mu? Bazı göz damlaları gece görmeyi zorlaştırabilir ya da baş ağrısına sebep olabilir. Eğer günlük yaşamınızı sınırlayan yan etkilerle karşılaşırsanız onları doktorunuza danışmalısınız.

Sizin Yapmanız Gerekenler

• İlacınızı doktorunuzun önerdiği şekilde kullanın! İlacınızı her gün aynı saatte alın! Bu şekilde göz damlalarınızı daha kolay hatırlayabilirsiniz.
• Günlük normal yaşamınızı etkileyen herhangi bir yan etkiyi doktorunuza danışın!
• Doktorunuzun programladığı kontrol randevularınıza uyun! Hastalığınız ancak doktorunuzun düzenli kontrolü altında olduğunuz zaman başarılı olarak tedavi edilebilir.
• Göz doktorunuzu diğer hastalıklarınız için aldığınız ilaçlar hakkında uyarın! Göz doktorunuz dışında başka bir doktoru gördüğünüz zaman, onun, sizin glokom tedavisi gördüğünüzü bildiğinden emin olun!
• Glokom kalıtsal olabileceği için ailenizdeki bütün bireyleri düzenli göz muayenesi olmaları için uyarın!
• Periyodik görme alanı muayenelerini doktorunuzun önerisiyle yaptırınız.
•  

HATIRLAYIN: Glokom tedavisinde hastanın rolü çok önemlidir. Glokom kronik bir hastalık olduğundan tedavi ömür boyu sürer, kararlılık ister. Çok değerli olan görme yeteneğini koruyacak olan, bu kararlılıktır.

Prof. Dr. Nusret Özdemir