Menopoz Dönemi ve Ruh Sağlığına Etkileri

Erkeklerden farklı olarak kadınlar; ergenlik dönemi başlangıç belirtileri, adet döngüsü, gebelik, lohusalık, menopoz gibi belirgin hormonal değişikliklerin olduğu dönemler yaşamaktadır. Bu dönemlerde kadın, çocuk, eş, iş kadını, anne, büyükanne ve benzeri roller arasında tarihsel geçişler yaşar. Menopoz sadece tıbbi sınırlar içinde değil, biyopsikososyal bir bütünlük içinde ele alınması gereken bir durumdur. Menopoz tanım olarak yumurtalıktaki yumurta sayısının tükenmesine bağlı, yumurtlamanın ve aylık kanamaların kesilmesi durumudur. Genellikle 45-55 yaş arasını kapsayan durum, kadın yaşam süresinin yaklaşık olarak üçte birini içermektedir. Bu dönemlerdeki hormonal değişimler çeşitli ruhsal ve bedensel yakınmalara neden olur. Yakınmaların süresi ve şiddeti kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir.

Belirtiler:

Belirtileri dört ana başlıkta sıralayabiliriz:

1.Vazomotor (sıcak basması, gece terlemesi, yüzde kızarma) belirtiler,

2.Ruhsal (sinirlilik, keyifsizlik, kendini beğenmeme, unutkanlık, sıkıntı hissi, cinsel isteksizlik) belirtiler,

3.Bedensel (yorgunluk, uyku düzensizlikleri, ciltte kuruluk, baş ağrısı) belirtiler,

4.Ürovajinal (vajinal kuruluk, sık tuvalete gitme vb.) belirtiler.

Bu dönemde kadınlar fiziksel, ruhsal ve toplumsal değişikliklerle karşı karşıya kalmaktadır. Kadın yaşlanır, emekli olur, çocukları büyür ve evden ayrılır, eşini kaybeder, sağlık sorunları başlar... Tüm bunlar uyum sağlanması gereken bir kriz olarak algılanmakta, değişen toplumsal ve sosyal faktörler ile hormonal değişimler çeşitli psikiyatrik tablolara neden olabilmektedir. Ortaya çıkan bozukluklar ise kişinin işlevselliğinde ve yaşam kalitesinde bozulmalara neden olabilmektedir.

Risk Faktörleri:

1. Genç yaşta menopoza girmek,

2. İşsizlik, hızlı ve ani hormon değişiklikleri,

3. Şiddetli bedensel belirtilerin olması,

4. Geçmişte adet dönemlerinde ortaya çıkan ruhsal belirtilerin varlığı,

5. Doğum sonrası ya da geçmiş yaşamında depresyon öyküsünün olması,

6. Gençlik ve üremenin ön planda olduğu kültürler,

7. Sosyal desteğin zayıf olması olarak sıralanabilir.

Neler yapılabilir? :

Bu dönemin iyi anlaşılması,  sorunların erken zamanda tanınması ve müdahale edilmesi kadınların yaşam kalitesini ve işlevselliğini arttırmak açısından hayati önem taşımaktadır. Yaşam döngüsünün doğal bir süreci olan menopoz ve etkileri konusunda kadınların daha fazla bilgilendirilmesi ve desteklenmesi bu süreci keyifli ve işlevsel bir şekilde geçirmelerinde onlara yardımcı olacaktır. Bu dönemde eklenen duygudurum bozuklukları, depresyon, cinsel işlev bozuklukları, kaygı bozuklukları veya uyku bozuklukları gibi psikiyatrik bozuklular mevcutsa uygun ilaç tedavilerinin ve bilişsel davranışçı uygulamaların da tedaviye eklenmesi gerekebilmektedir.