Negatif Düşünceyi Önlemenin Yolları

Düşünce bir durumun, duygunun, olayın zihinde oluşturduğu faaliyetlerdir. Düşünce, dış dünyaya dair algıları işlemeyi; karar verebilmeyi, önlem alabilmeyi, değerlendirme yapabilmeyi sağlamaktadır.

Zihin bazen bir düşünce etrafında içinden çıkılmaz bir döngüde, olumsuz bir düşünceyi yineler. Bu döngüde kalındıkça endişe ve stres düzeyi artar, zihnin odağını değiştirmek, olumsuz düşünceden çıkabilmek ve yerine yeni düşünceler oluşturmak zorlaşır, odaklanma ve dikkat problemleri gözlenmeye başlayabilir, yaşamdaki işlevsellik düştükçe olumsuz duygulanımlar ve düşünceler tekrar tekrar pekişir.

Peki zihinde kendini tekrar eden olumsuz düşünceleri nasıl önleyebiliriz?

1. Düşünceleri ayrıştırarak işe başlamak faydalı olacaktır. Hangi düşünceler olumsuz senaryolar yazıp, felaketleştirdiğimiz ve hatalı işlenmiş düşünceler? Bir ‘Olumsuz Düşüncelerim Günlüğü’ oluşturmak, hem bu düşünceleri dışsallaştırmak, hem de ilerleyen zamanlarda baktığımızda düşünce hatalarını fark edebilmeye yarar sağlar.

2. Olumlu durumları, düşünceleri, başarıları takdir edebilmek. Negatif düşünceler, negatif odaktan kaynaklanmaktadır. Yolunda giden ve büyük-küçük fark etmeksizin olumlu durumları ve duyguları da odağa dahil etmeye çalışılmalıdır.

3. Genellemeler yapmaktan kaçınmak, doğru düşünme becerisi kazanmada bizlere yardımcı olacak önemli bir kaynak olacaktır. ‘Bugün geç kaldım, bütün günüm berbat olacak’, ‘İlişkim yolunda gitmedi, hiçbir zaman mutluluğu yakalayamayacağım’… Bu gibi düşünceler tek bir örnekten yola çıkarak durumları genellediğimiz ve olumsuz odağı güçlendirdiğimiz düşünce şekilleri. Bu noktada ‘Kötü şeyler olabilir, onlarla baş edebilirim; iyi şeyler olabilir onlarla mutlu olabilirim’ fikrini benimsemek yararlı olacaktır.

4. Anda kalabilme becerisi, negatif düşünceler karşısında bize güçlü bir başa çıkma stratejisi sağlar. Düşünce geçmiş ve gelecek arasında dalgalandıkça negatif düşüncelerin arttığı ve baş edilmez bir hal aldığı gözlenmektedir. Günde 20 dakikalık egzersizler bu beceriyi kazanmada yararlı olacaktır. 20 dakika evde, iş yerinizde veya yürüyüş yaparken sadece çevredeki uyarıcılara odaklandığınız; etraftaki insanlar, çalışma arkadaşlarınız, dışarıdaki ağaçlar, havanın nasıl olduğu, oturduğunuz, bastığınız zeminin size nasıl hissettirdiği gibi yalnızca dış uyaranlara odaklandığımız bir 20 dakika kendimize ayırabiliriz.

A.W Hare ‘Düşünce; rüzgar, bilgi; yelken, insanlık da kayığın kendisidir.’

5.Düşünce, işlevsel ve olumlu bir odakta ise, hızlandırıcı bir görev görür. Olumsuz ve kontrol edemediğimiz biçimde ise rotamızı saptıracaktır. Yapacağımız egzersizler ve kazanacağımız doğru düşünce stratejileri ile kontrolü ele almak kolaylaşacaktır.