Otizm Specturum Bozukluğu Olan Çocuklarda Sıklıkla Görülen Dil ve Davranış Problemleri
Yazar Ayşe İlayda Mutlu • Dil Ve Konuşma Terapisti • 14 Ağustos 2019 • Yorumlar:
EKOLOLİ
Genelde, OSB'li konuşabilen çocuklar, anlamı olmayan kelimeler kullanabilir veya bir sohbet içerisinden bağlam dışı konuşmalar sergileyebilir. Örneğin, sayılarla ilgili olmayan bir konuşmanın ortasında bir ile beş arasında saymaya başlayabilir. Veya bir çocuk sürekli duyduğu kelimeleri tekrarlayabilir ki bu duruma ekololi denir. Örneğin, çocuk aynı soruyu sorarak bir soruya cevap verebilir. Gecikmiş ekololi de ise çocuk yakın zamanda duyduğu bazı kelimeleri tekrar edebilir. Çocuk bir şey içmek isterse “Bir şey içmek ister misin?” diyebilir. OSB'li bazı çocuklar yüksek sesle veya şarkı söyleyen sesle konuşur veya robot gibi konuşur. Bazen sohbeti başlatmak için repartuvarında var olan cümleleri kullanabilir. Örneğin, bir çocuk arkadaşlarıyla veya ailesi ile konuşsa bile “Benim adım Ali” diyebilir yada bazen televizyon programlarında veya reklamlarda duyduklarını tekrarlayabilir.
DAR İLGİ ALANLARI VE OLAĞANÜSTÜ YETENEKLER
Bazı çocuklar, aynı konuyla ilgili karşılıklı iletişim kuramamalarına rağmen, ilgilerini çeken bir konu hakkında derinlemesine bir monolog sunabilir. Bazılarının müziğe karşı veya matematik hesaplamaları yapmak için gelişmiş bir yetenekleri olabilir. OSB'li çocukların yaklaşık yüzde 10'unda “yetkin” beceriler veya ezber, takvim hesaplama, müzik veya matematik gibi belirli alanlarda son derece yüksek yetenekler görülmektedir.
DÜZENSİZ DİL GELİŞİMİ
OSB'li birçok çocuk bazı konuşma ve dil becerilerini geliştirir, ancak normal düzeyde bir beceri geliştirmezler ve gelişmeleri genellikle düzensizdir. Örneğin, belirli bir ilgi alanında çok hızlı bir şekilde güçlü bir kelime hazinesi geliştirebilirler. Birçok çocuğun yeni duyduğu ya da gördüğü bilgiler için güzel hatıraları vardır. Bazıları beş yaşından önce kelimeleri okuyabilir, ancak ne okuduğunu anlayamayabilir. Genellikle başkalarının konuşmalarına cevap vermezler ve kendi adlarına tepki vermezler. Sonuç olarak, bu çocukların bazen olmasa da bir işitme sorunu olduğu düşünülmektedir.
ZAYIF SÖZSÜZ İLETİŞİM BECERİLERİ
OSB'li çocuklar konuşmalarına anlam vermek için jestleri (bir nesneye işaret etmek gibi) kullanamazlar. Sıklıkla göz teması kurmaktan kaçınırlar ve bu da kaba, ilgisiz veya dikkatsiz görünmelerini sağlar. Sözlü dil becerilerini geliştirmek için anlamlı jestler veya diğer sözel olmayan beceriler olmadan, OSB'li birçok çocuk duygularını, düşüncelerini ve ihtiyaçlarını anlama girişimlerinde hüsrana uğrar. Hayal kırıklıklarını ses patlamaları veya diğer uygunsuz davranışlarla gerçekleştirebilirler.