Konuşma Sesi Bozuklukları

Konuşma sesi bozukluğu (KSB), bir çocuğun (veya bazen bir yetişkinin) dilindeki bazı konuşma seslerinin (fonemler olarak adlandırılır) üretilmediği, doğru üretilmediği veya doğru kullanılmadığı bir konuşma bozukluğudur

Konuşma sesi bozuklukları, artikülasyon bozuklukları (fonetik bozukluklar olarak da adlandırılır) ve fonemik bozukluklar (fonolojik bozukluklar olarak da adlandırılır) olmak üzere iki ana tipe ayrılabilir. Bununla birlikte, bazılarında hem artikülasyon hem de fonolojik problemlerin var olduğu karışık bir bozukluk olabilir. Konuşma sesi bozuklukları çocuklukla ilişkilendirilse de, bazı kalıntı hatalar yetişkinlikte de devam edebilir.

Artikülasyon bozuklukları

Artikülasyon bozuklukları (aynı zamanda fonetik bozukluklar olarak da adlandırılır), amaçlanan fonemleri fiziksel olarak üretmeyi öğrenme güçlüğüne dayanır. Artikülasyon bozuklukları, dudaklar, dişler, alveolar sırt, sert damak, velum, glottis ve dil olan ana artikülatörlerle ilgilidir. Bozukluğun bu artikülatörlerden herhangi biriyle ilgisi varsa, bu bir artikülasyon bozukluğudur. Genellikle fonemik bir bozukluktan daha az hata vardır ve bozulmalar daha olasıdır (her ne kadar herhangi bir eksiklik, ekleme ve  mevcut olabilir). Genellikle çocuğa sesi fiziksel olarak nasıl üreteceklerini öğreterek ve (umarım) doğal hale gelene kadar üretimini uygulamalarını sağlayarak tedavi edilirler. Artikülasyon bozuklukları, dizartri (konuşma kas sisteminin gerçek felci olduğu) veya gelişimsel sözel dispraksi (motor planlamanın ciddi şekilde bozulduğu) gibi motor konuşma bozuklukları ile karıştırılmamalıdır.

Fonemik bozukluklar

Fonemik bozuklukta (fonolojik bozukluk olarak da adlandırılır), çocuk dilin ses sistemini öğrenmekte güçlük çeker, hangi ses karşıtlıklarının anlamla çeliştiğini fark edemez. Örneğin, /k/ ve /t/ sesleri farklı anlamlara sahip olarak tanınmayabilir. Bazı durumlarda birçok sesin tümü tek olarak temsil edilebilir - örneğin, /d/ /t/, /k/ ve /g/'nin yerini alabilir. Sonuç olarak, hata seslerinin sayısı genellikle (her zaman olmasa da) artikülasyon bozukluklarından daha fazladır ve ikameler genellikle en yaygın hatadır. Fonemik bozukluklar, çocuğun dikkatini farklılığa ve bunun iletişim üzerindeki etkisine çekmek için genellikle minimal çiftler (sadece bir sesle farklılık gösteren iki kelime) kullanılarak terapi edilir.

Nedenleri

Çoğu konuşma sesi bozukluğu bilinen bir neden olmadan ortaya çıkar. Bir çocuk sesleri nasıl doğru çıkaracağını öğrenemeyebilir veya konuşma seslerinin kurallarını kendi başına öğrenemeyebilir. Bu çocukların konuşma gelişimi ile ilgili bir sorunu olabilir. Pek çok çocuk zamanla konuşma sesleri geliştirir, ancak doğru konuşma seslerini öğrenmek için genellikle bir dil ve konuşma terapisi hizmetlerine ihtiyaç duymaktadırlar

Bazı konuşma sesi hataları, aşağıdakiler gibi diğer sendromlardan veya bozukluklardan kaynaklanabilir:

• Gelişimsel Bozukluklar (Örn. Otizm)

• Genetik Bozukluklar (Örn. Down Sendromu)

• Kulak Enfeksiyonları Gibi Geçici İşitme Kaybı Dahil İşitme Kaybı

• Yarık Damak Veya Ağzın Diğer Fiziksel Anomalileri

• Hastalık

• Nörolojik Bozukluklar (Örn. Serebral Palsi)

Tanılama

DSM-5 tanı kriterleri aşağıdaki gibidir:

A. Konuşma anlaşılırlığını engelleyen veya mesajların sözlü iletişimini engelleyen konuşma sesi üretiminde kalıcı zorluk.

B. Rahatsızlık, sosyal katılım, akademik başarı veya mesleki performansı bireysel veya herhangi bir şekilde engelleyen etkili iletişimde sınırlamalara neden olur.

C. Semptomların başlangıcı erken gelişim dönemindedir.

D. Zorluklar, serebral palsi, yarık damak, sağırlık veya işitme kaybı, travmatik beyin hasarı veya diğer tıbbi veya nörolojik durumlar gibi doğuştan veya sonradan kazanılmış durumlara bağlanamaz.

Tedavi

Çoğu çocuk için bu bozukluk ömür boyu sürmez ve konuşma güçlükleri zamanla ve konuşma-terapisi ile düzelir. Dil bozukluğu da olan çocuklar için prognoz daha kötüdür, çünkü bu bir öğrenme bozukluğunun göstergesi olabilir. Eğer böyle bir durum ile karşı karşıya iseniz bir dil ve konuşma terapistinden destek alabilirsiniz.