Özsever ( Narsisistik ) Kişilik Bozukluğu

Ölü bir canın ölüler ırmağında kendisine bakması, anlatılan olaydan çok, kendi kişiliği ile ilgilidir.

“ Mitologya”, Edith Hamilton

Narsisizm Nedir?

Narsisizmin kökeni mitolojik karakter Narkissostan gelmektedir. Aramızda Narkissos efsanesini okuyanlar bilir. Suda yansımasını gören Narkissos kendine aşık olmuştur. Saatlerce su başında oturup kendi yansımasına büyük bir hayranlık yaşamıştır. Hatta kendisine bakan bu yansımaya sarılmak isteyen Narkissos o an suya düşer ve o anda boğularak can verir. İşte bu efsane tam olarak Narsistleri anlatmaktadır. Kişinin kendine hayran olması kişinin kendisiyle ilgili ego duygularına fazla sahip olma isteğidir. Narsist kişiler başarılı olmak yaşadıkları ve girdikleri çevre hayranlık duymasını isterler.

Özsever ( Narsisistik ) Kişilik Bozukluğu DSM-5 Tanı Özellikleri

• Kendini önemli görme duygusu bir büyüklenme içindedir (Örn. Başarılarını ve yeteneklerini abartır, gösterdiği başarılarla orantısız şekilde üstün biri olarak görülme beklentisi içindedir.)

• Sınırsız başarı, güç, parlaklık, güzellik ya da idealize edilmiş aşk hayalleri ile meşguldür.

• “Özel”, eşi benzeri bulunmaz biri olduğuna ve ancak özel yada üstün diğer kişilerce ( ya da kurumlarca) anlaşılabileceğine ve sadece onlarla ilişki kurması gerektiğine inanır.

• Çok beğenilmek ister.

• Hak ettiği duygusu içindedir (Özellikle kayrılacağı bir tedavi göreceğine ya da her ne istiyorsa yapılacağına ilişkin anlamsız beklentiler taşır).

•  Kendi çıkarları için başkalarını kullanır (amaçlarına ulaşmak için onlardan yararlanır)

•  Empati kurmaz: Başkalarının duygu e ihtiyaçlarını anlamada isteksizdir.

• Sıklıkla başkalarını kıskanır ya da başlarının kendisini kıskandığına inanır.

• Başkalarına saygısız davranır, kendini beğenmiş davranışlar ya da tutumlar sergiler.

Özsever ( Narsisistik ) Kişilik Bozukluğunda Akıldışı Düşünceler 

•    Ben özel birisiyim

•    Özel olduğum için pek çok ayrıcalığım var. O halde, bana özel davranılmalı.

•    Diğer insanlar için geçerli olan kurullar bana uygulanamaz.

•    Tanınma, övgü ve takdir çok önemlidir.

•    Eğer diğerleri benim ne kadar özel bir insan olduğumu görüp kurallarımı takdir edip, ona göre davranmıyorlarsa ceza görürler.

•    Diğerlerini benim tüm gereksinimlerimi yerine getirmeli. Bu onların temel görevi zaten.

•    Diğerleri benim ne kadar özel biri olduğumu anlamalı.

•    Bana mevkiime göre davranılmamasına tahammül edemem.

•     Diğerleri istedikleri takdir ve maddiyatı o zavallı halleriyle sağayamazlar ki. 

•    İnsanların beni eleştirme hakları yoktur.

•    Hiç kimsenin ihtiyacı benimkinden daha önemli olamaz.

•    Ben bu kadar yetenekli olduğuma göre, yeteneksiz bir sürü insan çekip gitmelidir ki, önüm açılsın

•    Sadece benim kadar parlak, zeki, üstün olanlar beni anlayabilir.

•    Büyük şeyler hayal etmek için gereken her nedene sahibim.

Genel Özellikleri 

         Büyük ve güçlü olma tutkusu, artmış takdir görme arzusu, yetki sahibi olma isteği, empati yoksunluğu narsisistik karakterin baş belirleyicidir. Bu özellikler ilk yetişkinlik dönemiyle birlikte baskın duruma gelmeye başlar. Narsist diğerlerine güvenmekte her zaman için kuşkucudur. Gerçek olsun ya da olmasın, diğerlerinin onun yeteneğini, güzelliğini, parlaklığını ve başarısını takdir etmesi şarttır. Gerçekte ise narsist, son derece kırılgan bir kendilik kavramına sahiptir. O kadar ki yaşam içindeki değeri ancak ve ancak diğerleri onu takdir ettiğinde, ona sürekli ihtimam gösterdiğinde ortaya çıkar. Bu gerçekleşmediği zaman mutsuz, kendisini hiç’likte kaybetmiş, değer yoksunu bir insan canlısı çıkar ortaya.

       Bu zafiyetleri gidermek için değişken bir ahlak anlayışı benimser. Zira bu değişkenlik sayesinde her ortamda beslenebilmesi mümkündür. Bu nedenle anlaşılması, çözümlenmesi, alaka kurulması zor kişilerdir. Dostluklar veya romantik ilişkiler ancak onları beslediğin ya da hedeflerine ulaşmada yardımcı olduğu için vardır. Narsistin içinde kopan fırtına aslında kendisini ne kadar aşağılık hissettiğine ilişkindir. Dışardaki bir kişinin bunu görebilmesi adeta olanaksızdır. Çünkü bu bilgi narsistin kendisine bile yabancıdır. Dünyaya başka bir kendilik sunar. Dişe dokunur bir başarı elde etme, ideal bir aşk yaşama, amaçsızca var olan yüzeysel alakalarını anlamlı kılma gibi ucu bucağı belirsiz hayalleridir. Yalan narsist tutumunun vazgeçilmez özelliğidir. Kendisi hakkında verdiği tüm bil bir aldatma olabilir. Kendilik algısı başkalarının konuşma, hareket ve düşüncelerinin çarpıtılmış anıları üzerine oturur. Kendisine inanılmaz bir saygı gösterildiğini ve sevgi duyulduğunu zanneder. Başarlarını yaydıkça yayar, övgü ve iddia durumuna çevirir. Narsistin üstleri ile arası dengelidir. Çünkü onlar kendisini anlayabilecek olan biricik kaynaktır. İdareciler onun ulaşmak istediği yerin temsilcileridir. Dikkat dahilin de değil, dikkat odağında olmalıdır. Hayal kırıklığına uğratacak olursa, o kişiyi gözünde derhal değersizleştirir. Empati yoksunluğu, onun insanlara iş gören nesneler gibi yaklaşmasına neden olur. Duygu ihtiyaçları algılamaz. Onun için herkes sömürülebilir. Bunun için pek az suçluluk ya da üzüntü duyar.

Narsist Kişilik Bozukluğu ve Şema Terapi

Şema terapi, kişilik bozukluklarında görülen katı özelliklerden kaynaklı uzun süreli sorunların tedavisine yönelik alternatif sunmaktadır. Kişiliği güçlendirmek için kapsamlı bir kavramsallaştırma ve tedavi planı oluşturabilmek amacıyla erken dönem olumsuz şemalarla sosyal izolasyon, başarısızlık, yüksek standartlar, onay arama, cezalandırma şemaları çalışması gerekmektedir. Şimdi yaşanan olaylardan güçlendirmeye çalışmalar başlıyor ve kademe kademe çocukluğunda ona verilmeyen duyguları kendine vermeyi sağlanıyor.