Ürtiker (kurdeşen)

Kurdeşen, derinin herhangi bir bölgesinde tek tek veya guruplar halinde soluk pembe renkli deri şişlikleridir. Ürtiker , kurdeşenin tıbbi ismidir. Deri döküleri yerinde iz bırakmadan birkaç saat içinde geriler ve kaybolur. Eskileri kaybolurken yeni döküler gelişebilir. Kurdeşen kaşıntılı bir hastalıktır fakat, yanma, iğneler batar tarzda ağrılar tabloya eşlik eder.

Ürtiker (kurdeşen) deri içindeki küçük kan damarlarından kanın, plazma isimli hücre içermeyen sıvı kısmının deri içine akması ile oluşur.

Bu durum histamin ismi verilen bir kimyasal madde tarafından uyarılmaktadır. Histamin, deri damarlarına komşu yerleşimi mast hücresi olarak isimlendirilen hücreler tarafından üretilir. Alerjik hastalıklar, gıdalardaki kimyasal maddeler, ilaçlar histamin salınımına neden olabilir. Bazen hastalığı etkileyen etkeni bulmak imkansızdır.

Ürtiker çok sık görülen bir tablodur. Nüfusun % 15-20’si hayatlarının herhangi bir döneminde en az bir kez bu rahatsızlıkla karşılaşmaktadır. Kurdeşen ataklarının büyük çoğunluğu birkaç gün ile birkaç hafta içinde geriler ve kaybolur. Nadiren bazı hastalarda yıllarca sürebilmektedir.

Kurdeşen gözler çevresinde, dudaklar veya cinsel organ çevresinde oluşursa aşırı şişliğe neden olur. Görüntü ürkütücü olmakla birlikte genellikle 24 saat sonunda gerilemektedir. Bu şişliklerin nefes borusu çevresinde oluşması halinde nefes alma sorunu gelişebilmektedir. Bu kurdeşen hastalığının en tehlikeli formudur ve acil tıbbi müdahale gereklidir.

Akut Ürtiker (Kurdeşen)
Altı haftadan önce son bulan ürtikere akut ürtiker adı verilir. Saptanan en sık etkenler gıdalar, ilaçlar, enfeksiyonlar, paraziter hastalıklardır. Böcek ısırıkları ve iç hastalıklarda akut ürtiker için tetikleyici olabilmektedir. Diğer etkenler basınç, soğuk ve gün ışığıdır.

Gıdaların kurdeşen ile bağlantısı

En sık saptanan tetikleyici gıdalar kuruyemişler, çikolata, balık-deniz ürünleri, domates, çilek, böğürtlen ve süttür. Pişmemiş gıdalar pişmiş olanlara göre daha sık kurdeşene sebep olabilmektedir. Hazır gıdalara eklenen koruyucu veya boyar maddeler de kurdeşen etkeni olabilmektedir.

Bazı ilaçlar kurdeşene sebep olabilir mi?

Piyasada reçete ile veya reçetesiz satılan hemen tüm ilaçlar ürtikere (kurdeşen) neden olabilir. Antibiyotikler, ağrı kesiciler, psikotrop ilaçlar, idrar söktürücüler en sık etkenler arasındadır. Vitaminler, gıda takviye edici ajanlar, anti asitler, göz-kulak damlası, kabızlık, vajinal kullanılan fitiller, etkenler arasındadır. Ürtiker atağı geçiriyorsanız etkenin saptanmasına yardımcı olmak için kullandığınız herhangi bir ilaç vs. varsa doktorunuza belirtiniz.

Enfeksiyonlar kurdeşen ilişkisi
Bir çok enfeksiyon kurdeşen ‘e neden olmaktadır.

Kronik Ürtiker

Altı haftadan uzun süren ürtikere kronik ürtiker adı verilir. Bu tür ürtikerin etkenini bulmak akut ürtikerden çok daha zor olmaktadır. Doktorunuz olası etkeni saptayabilmek için bir çok soru sormak zorundadır. Ürtikere özgün herhangi bir test olmaması nedeniyle, etkeni saptamak için ayrıntılı tıbbi öykü alma ve ayrıntılı muayene gereklidir.