2 Yaş Problem Çözme Becerileri

Bir bebeğin yaşamının ikinci yılında olup bitenler yaşamın diğer evrelerinde olup bitenlerden neredeyse çok daha fazladır. İlk öpücükler, ilk kucaklaşmalar, ilk sözcükler, ilk cümlecikler, fiziksel çevreyi ilk keşifler... Tüm bu gözle görünür gelişmelerin yanı sıra en az bunlar kadar önemli ancak daha az görünür bir gelişme vardır ki, genellikle bu konu üstüne çok az konuşulur: Problem Çözme Becerisi

Yaşamın ikinci yılının ilk yarısında çocuk dünyanın nasıl işlediğine dair yenş ve heyecan verici şeyler öğrenmektedir. Yaşamın sonraki yıllarındaki mantıklı düşünme kapasitesinin temelinde çocuğunuz bu dönem boyunca denediği ve deneyimlerinden öğrendiği ilk problem çözme davranışları olduğunu söylersek ne düşünürdünüz? Daha az görünür olduğu için üstüne daha konuşulsa ve daha az coşkuyla karşılansa da yaşamın ikinci yılının ilk yarısında gösterilen problem çözme becerileri çocuğun ilerideki yaşantısı için son derece önemli bir temel teşkil etmektedir. Evet, durum tam olarak böyle!

Bu dönem boyunca ne gibi davranışları gözlemleyerek çocuğunuzun problem çözme becerilerini takip edebileceğinize ve coşkuyla karşılık vererek onun o henüz tomurcuklanan özgüvenini pekiştirebileceğinize gelince şöyle örnekler vermek mümkün: Çocuğunuz sizin dikkatinizi çekmek ve yüzünüzde bir gülümseme görmek istiyorsa ne gibi davranışlar sergileyebileceğine dair bir davranış repertuarına sahiptir. Çıkardığı bir sesin sizin gözlerinin hayretle açılıp komik bir yüz ifadesine büründüğünüzü görmek onu eğlendirdiği için, aynı sesi defalarca çıkarabilir. Çünkü bu iki olay akışı arasındaki bağlantıyı idrak etmeye başlamıştır: "Eğer annemin o komik ve tuhaf yüz ifadesini görmek istiyorsam şu tuhaf sesi çıkarmalıyım." Aradaki hassas bağlantıyı, mantık zincirini ve neden sonuç ilişkisini görebiliyor musunuz? Yahut, buzdolabında çok sevdiği bir yiyeceğin olduğunu biliyor ama kendisinin doğrudan o yiyeceğe ulaşma imkanının olmadığının farkında. Bu durumda çeşitli sözcük denemeleri yaparak sizi elinizde tutacak ve dolaba doğru çekiştirecektir. Böylece karşılaştığı bu "sevdiği yiyeceğe ulaşma" problemini nasıl çözeceğine dair ilk çözüm planını devreye sokmuş olacaktır. Bir düğmeye üst üste bastığı zaman çıkan eğlenceli sesi fark ettiği andan itibaren o düğmeye tekrar tekrar basmayı deneyecektir. Kulağı o eğlenceli sesi her aradığında ne yapması gerektiğinin farkındadır: "Git ve parmaklarını o düğmeye bas". Yahut, sevdiği bir oyuncak kendisinin kolunu uzatarak doğrudan uzanamayacağı bir yerde mi? Minik kafa hemen çalışmaya başlar. Hayatındaki bu ilk dertleri çözmeyi öğrenmelidir ki yaşamın sonraki yıllarında karşılaştığı tüm diğer problemlere çözüm geliştirebilme yetisini edinmiş olsun. Aklına bir yükseltiye çıkmak veya sizi oyuncağa doğru çekiştirmek gelebilir. Tüm bunları yaptığı zamanlarda çocuğunuzun gözündekş özgüven parıltılarına şahit olmak en az o ilk öpücüğü veya ilk kelimeleri kadar heyecan verici olacaktır.

Bu bağlantıları fark etmek ve ikinci yılın ilk yarısında ortaya çıkan bu neden sonuç davranışlarının önemini kavramak önemli. Çünkü çocukların sonraki yaşlarındaki mantıklı düşünme becerilerinin temellerini karşılaştıkları bu ilk minik problemler karşısında geliştirdikleri çözümler oluşturur. Sizin tüm bu yeni davranış yetkilerinin farkında olup onu yüreklendirmeniz ve coşkunlukla karşılaşmanız minik çocuğunuzun büyük işler başardığına dair özgüven hşssetmesine ve kendini yaşam üzerinde kontrol sahibi ve güçlü hissetmesine neden olacaktır. 

Yukarıda anlatılan örneklere benzer birçok davranış kalıbından söz etmek mümkün. Bu davranış zincirlerinin ortak özelliği çocuk açısından hedefe yönelik ve karşılaştığı herhangi bir gündelik problemi nasıl çözebileceğine dair fikirler barındırmasıdır. Çocuğunuzu ikinci yılında, tüm diğer konuşma yürüme gibi gözle görünğr gelişmelerin yanı sıra problem çözme becerileri açısından gözlemlemeniz hem onun özgüvenini pekiştirmeniz hem de olası gelişimsel riskleri erken fark edebilmeniz açısından oldukça önemlidir.