Bebek ve Çocuklarda Beslenme

Bebeklik ve çocukluk en çok korumaya ihtiyaç duyulan hastalık yönünden risk taşıyan dönemlerdendir. Sıfır bir yaş arası döneme ''bebeklik'' ve bebeklikten adölensan döneme kadar olan döneme de ''çocukluk'' denir(Bayar,2019).

Organların büyümesi ve fonksiyonlarının olgunlaşması ile ilişkili olarak ilerleyici gelişimsel değişiklikler kısaca büyüme ve gelişme çocukluk,bebeklik döneminde oldukça önemlidir. Bu süreçte hastalık çocukların ve bebeklerin sağlığını fazlasıyla olumsuz etkiler buda hastanede yatarak yada ayakta tedaviyi , ilaç kullanımını kaçınılmaz hale getirir. Hasta güvenliği açısından düşünüldüğünde ilaç uygulamaları hastalık esnasında önemli yer tutar fakat bebeklerde ve çocuklarda fizyolojik yapı farklılıklarından dolayı ilaç uygulamaları normal yetişkin bireylere göre çok daha fazla risklidir(Çalışır,2020).

       İlaçların zararsız metabolitlere dönüştürülüp toksisitenin ortadan kaldırılmasında karaciğer enzimleri rol oynar.1-6 yaş grubu çocuklarda ve özellikle yenidoğanlarda ilaç metabolizmasında rol oynayan bu enzimlerin aktiviteleri yetişkinlere göre düşüktür. İlaç metabolizmasında görevli diğer bir organ olan böbrek  özellikle bebeklerde yeterince gelişmemiştir doğumdan 6-12 ay sonra yetişkin düzeylerine ulaşabilir(Bayar,2019). Bebek ve çocuklarda ilaç metabolizmasına etki eden bir başka faktör bağırsak emilimi sağlayan yüzey alanının az olması ve bağırsak geçiş süresinin kısa olması ilaç emiliminin gecikmeli olduğunu gösterebilmektedir. 2 yaşına kadar azalan mide pH'sıda ilaç metabolizmasını etkileyen gastrointestinal sistem faktörlerindendir(Çalışır,2020). Yenidoğanlar, çocuklara ve yetişkinlere göre daha yüksek oranda vücut sıvısı daha düşük oranda yağ ve kas dokusuna sahiptir(Bayar,2019). Bu durum ilaç dağılımında farklılıklara yol açabilir.Tüm bunlar ilaç dağılımını , ilaç metabolizmasını etkilediği gibi dolaylı yoldan besin ilaç etkileşimini de etkiler. Olası bir besin ilaç etkileşimi durumunda bebekler ve çocuklar sayılan bu fizyolojik farklılıklardan dolayı yetişkinlere daha büyük risk altındadır. Bu grup hastalarda diğer bir risk ise ilaç uygulamalarıyla ilgili güçlükler tedavinin etkisini azaltmasına sebep olurken  bir de besinle karşılıklı etkileşmesi hem tedavi hem de besin eksikliği için risk oluşturmaktadır. Oluşan besin eksikleri farklı sorunlar oluşturabilmektedir. Örneğin adölesanlarda ve çocuklarda  Valproik asit ve lityum gibi psikiyatrik ilaçlarının kullanımı besinlerin biyoyararlanımını değiştirir. Ayrıca karbamazepin ve fentoin gibi antiepileptiklerin kullanımı folik asit seviyesinde azalmaya sebep olur . Folik asit yetersizliğinin sözel bellek becerilerinde azalmaya neden olduğu bilinmektedir(Çorum,2016).

       Bebek ve çocuklara uygulanacak ilaç dozları hesaplanırken ve ilaç besin etkileşimi irdelenirken fizyolojik farklılıkları mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır(Aksoy,2016).

      Hastalık esnasında da büyüme gelişmenin tam yakalanabilmesi için besin-ilaç etkileşiminin büyüme ve gelişmeye nasıl etki edebileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Beslenme durumuna ve büyümeye bağlı olarak değişen vücut bileşimi, ilaç hareketi,metabolizması ve atılımı üzerinde etkili olacaktır(Aksoy,2016). Bu yüzden çocuklarda besin-ilaç etkileşimini ve bunun büyümeyi nasıl etkilediğini takip etmek gerekli önemli almak oldukça önemlidir(Aksoy,2016).