Ailede Kalp Hastalığı

AİLEMDE KALP VAR

Ailede kalp hastalığı denince kalbi besleyen damarların (koroner arter=atardamar) tıkanıklığında köken alan koroner arter hastalığı akla gelmelidir.

• Ailede kesin teşhisi konulmuş koroner arter hastalığı olmalıdır. Kalp krizi, balon, stent ve bypass öyküsü olmalıdır. bunun yanından erken ve geç yaşta açıklanamayan ani ölümler de bu bölümde değerlendirilmelidir.

• Bu arada aile birinci dereceden akrabalardır. Anne, baba ve kardeşler değerlendirilir.

• Kardeşlerden birinde Kalp Damar Hastalığı var ise diğer kardeşin de Kalp Damar Hastalığı riski %30-40 artar.

• İkizlerde ise risk ikiz olmayan kardeşlere göre 3 kat yüksektir.

• Anne ve babada 50 yaşın altında bir Kalp Damar Hastalığı geçirmiş ise risk yüksektir.

• Eğer 50 yaş altında ‘’ani ölüm ‘’ varsa risk daha yüksektir.

• Eğer aile kavramı genişletilirse amca, hala, dede ve nineler de dahil edilirse bu risk olmayanlara göre %44 daha yüksektir.

• Bazı ailelerde maalesef erken yaşta kalp kriz ve kayıplar daha sık görülür.

• Ailede eğer Şeker Hastalığı (özellikle insülin bağımlı) ve ailesel kolesterol yüksekliği  var ise bu ek faktörler damarlarda tıkanıklığa neden olabilir. bu ek faktörlerin kontrolü daha önem kazanır.da en azından damar tıkanıklığına neden olabileceğinden mutlaka değerlendirilmeli ve araştırılmalıdır.

• 2018 yılında 480 000 erişkini kapsayan bir gen çalışması yapılmıştır (1). Bu çalışmada 1,5 milyon civarında genetik varyasyon saptanmış ve analiz edilmiştir. Bu veri üzerinden yeni bir gen risk skoru geliştirilmiştir (metaGRS). Koroner arter hastalığı bulunan  22,242 CAD kişi veri tabanına kayıtlı koroner arter hastalığı olmayan 460,387 kişi ile karşılaştırılmıştır. Buna göre saptanan genetik varyasyonları içinde ilk %20’lik grubun en alttaki %20’lik gruba göre koroner arter hastalığına yakalanma şansının 4,17 kat yüksek olduğu bulunmuştur.

• Bunun anlamı şudur: ailede birinci derecede yakınlarınızda koroner arter hastalığı var ise kesin siz de kalp hastası olacaksınız anlamına gelmez. Sadece belirli genetik varyasyonlar sahip iseniz o zaman risk yüksektir. Bu tür genetik varyasyonlar belirlenmiş olup ileride gerçekten riskli kategoride  bulunanların saptanması için kullanılabilecektir. 

• Yani illa da ailede kalp hastalığı olması sizde de kalp hastalığı olacak anlamına gelmez.

• Bunun iki önemli eşlik eden istisnası vardır. Yukarıda söylediğim gibi insülin bağımlı şeker hastalığı ve ailesel kolesterol yüksekliği ek risk faktörleridir.

• Bazı ailelerde kolesterol ya da şekere bağlanmaksızın erken yaşta ani, ölümler çoktur. bu ailelerde 60 yaşına varanların sayısı oldukça azdır. çoğunlukla da erkeklerdir. işte bu grup bahsettiğimiz riski yüksek genetik varyasyon grup olabilir. 

• 2018 yılında akut koroner sendrom (kalp krizi) geçiren olgular incelenmiştir (2). Hastaneye göğüs ağrısı ile başvuran 28,188 hastadan %4,17’sinde kalp krizi saptanmıştır. Bunların %31,4’ünde aile öyküsü bulunmuştur. bu çalışmada iki önemli nokta vardır. kalp krizi sonuçları aile öyküsü olanlarda daha kötü olmuştur. ikincisi de  aile öyküsü olan hastalarda koroner arter hastalığı hem daha erken hem de daha genç yaşlarda ortaya çıkmıştır.

• Kabaca aile öyküsü olması koroner arter hastalığı riskini %30-40 arttırıyor diyebiliriz.

• Eğer ailenizde yukarıda bahsedilen olaylar yaşanmış ise tedbirli olmakta fayda vardır. sık ve düzenli kontrol yaptırınız. Aşırı egzersiz ve duygusal  çalkantılardan uzak durunuz. özellikle ilk defa kriz geçirenlerde sıkıkla duygusal çatışma ve çalkantıların etkili olduğunu görmekteyiz.

• ÖNCE TEDBİR SONRA TEVEKKÜL.

• SAĞLICAKLA KALINIZ.