Aleksitimi Nedir?

Aleksitimi, duygu sağırlığı ya da duygu körlüğü olarak da bilinen bir kavramdır. Kişinin duygularını tanıyamaması, duygusal farkındalığın düşük olması sonucunda ise, düşünce ve duygu arasındaki doğru bağlantıyı kuramamasına verilen addır.

Aleksitimi problemi yaşayan insanlarda, madde bağımlılığı, kumar, yeme bozukluğu gibi bağımlılıklara yatkınlık olduğu gözlemlenmiştir. Bu tip kişilerin hayat kalitesi düşüktür ve hiçbir şeyden kolay kolay zevk alamazlar.

Aleksitimik bireyler için hayat keyiften yoksunken, aleksitimik bireylerle yaşayanlar için de zor bir hal alabilir. Çünkü bu tip kişiler, ilişki kurmak ve sürdürmekte sıkıntı yaşarlar. Haliyle bu ilişkilerde çeşitli problemler boy göstermeye mahkumdur.

Aleksitiminin nasıl ortaya çıktığını anlamak adına çeşitli çalışmalar yapılmış ve nörolojik, sosyo-kültürel, psikolojik açıdan pek çok veriye ulaşılmıştır. Bu sebeplerden bazıları şunlardır:

• İlgi ve şefkatten mahrum bırakılan çocuklarda, beynin duygu tanıma bölümünün yeterince gelişmemesi,

• Beyin yarıküreleri arasındaki bağ kopukluğundan,

• Duyusal uyaranların engellenmesi sonucunda, bilişsel duygusal yaşantıya çevrilememesi,

• Çocukluk çağında meydana gelen travmatik deneyimler,

• Beynin ön kabuğunda ortaya çıkan fonksiyon bozukluğu gibi pek çok sebep sıralanabilir.

Genel bir açıklama yapmak gerekirse, daha çocukluk dönemindeyken duyguları ifade etmeyi değil de gizlemek ya da bastırmak gerektiğinin söylenmesidir. Kişi duyguları göstermenin ya da yaşamanın yanlış olduğunu düşünüp, bedenine hapsetmeyi dener. Bu duruma en güzel örneklerden biri, erkek çocuklarına ‘erkekler ağlamaz’ kalıp yargısının öğretilmesidir. Bir erkek çocuğu, erkekliğin temel gerekliliğinin bir kaya gibi durmak, duyguların dışarı çıkarılmaması olduğunu öğrenip, kişiliğini ve duyguları yaşama şeklini bu temel üzerine oluşturur. Bir noktadan sonra ise duygularını tanıyamaz ve istese de ifade edemez bir hale gelir.

Aleksiksimik kişilerin çoğunlukla erkekler olduğu da ortaya çıkmıştır. Aslına bakarsanız yukarıda verdiğimiz örnek bu durumun sebeplerinden birini anlamamıza yardımcı olabilir. İlerleyen yaş ile birlikte kişi duyguları daha çok bastırmaya eğilimli olduğu için, aleksitimi durumu artış gösterir.

Bu durumda olan bireyler bir psikolog ile tedavi sürecine girebilirler. Psikoterapi ile birlikte, kişi duygularıyla yüzleşecek ve duyguları ifade etme konusunda büyük gelişim gösterecektir.