Alerjik Rinit

Burun içini kaplayan mukozanın alerjik nedenli iltihaplanmasına alerjik rinit denir. Alerjik rinit, alerjenlerin burunda bulunan hava yolu mukozasına yapışarak iltihabi reaksiyonları başlatması ile ortaya çıkmaktadır. Bağışıklık sistemi, vücuda giren alerjen ile ilk karşılaştığında hiçbir klinik bulgu ortaya çıkmamaktadır çünkü alerjenle ilk karşılaşıldığında bu maddeye karşı özel antikorlar üretilmemiştir. İlk temasta bu özel antikorlar üretilerek ikinci temasta bağışıklık sistemi bu duruma tepki verir ve böylece alerji belirtileri ortaya çıkar. Hapşırma, burun akıntısı ve burun tıkanıklığı ile kendini gösterir ve çoğunlukla göz, burun ve damak kaşıntısı yaşanır. Her yaşta ortaya çıkabilir. Ömür boyu sürer ancak ileri yaşlarda etkisi daha azalmaktadır. Alerjik rinit genellikle allerji yatkınlığı olan kişilerde görülmektedir. Ailesinde alerjik rinit hastalığı olan kişiler de görülme olasılığı daha yüksektir. Bu kişilerde diğer alerjik hastalıklar (egzema, ürtiker, astım) da daha çok görülmektedir.

İki tip alerjik rinit bulunmaktadır;

- Mevsimsel alerjik rinit: Halk arasında saman nezlesi olarak bilinmektedir. Yıl boyunca belirli mevsimlerde ortaya çıkar ve dışarıdaki alerjenler bu duruma neden olur. Kuru ve rüzgarlı havalarda polen miktarı fazladır ve bu zamanlarda görülme sıklığı da artar. Mevsimsel alerjik rinite özellikle bahar aylarında ortaya çıkan ağaç polenleri neden olmaktadır.

- Yıl boyunca ortaya çıkan uzun süreli alerjik rinit: Perrenial rinit adı verilen bu alerjik rinit; ev tozu ve akarları, besinsel alerjenler (boyalı içecek ve yiyecekler), hayvan tüyleri, küf, hamam böcekleri ve çeşitli kimyasallarla ortaya çıkmaktadır. Evde köpek, kedi, kuş gibi hayvanları beslemek alerjinin şiddetini arttırmaktadır.

Alerjik Rinitin Belirtileri

Alerjik rinit ve nezle belirtileri benzerdir. Ancak nezleye bir virüs neden olurken alerjik rinitin nedeni virüs değildir. Belirtiler arasında ateş yoksa ve ince, sıvı bir burun akıntısı görülüyorsa bu durum allerjik rinittir. Ama burun akıntısı daha sarıysa, vücutta ağrılar varsa ve ateş görülüyorsa bu bir nezle belirtisidir. Allerjik rinit alerjen maddeyle temas halinden hemen sonra başlarken nezle virüsü kaptıktan birkaç gün sonra ortaya çıkmaktadır. Nezle kısa süreli bir hastalıkken alerjik rinit, alerjen maddeye maruz kaldığınız sürece devam eder.

 Alerjik rinit belirtileri şu şekildedir;

- Gözlerde sulanma ve kaşıntı

- Burun akıntısı ve burun tıkanıklığı

- Hapşırma

- Geniz akıntısı

- Boğazda, burunda ve üst damakta kaşıntı olması

- Gözaltlarının ve göz kapaklarının şişmesi, gözaltlarında koyu halkalar oluşması

- Boğaz ağrısı

- Öksürük

- Sinüslerde baskı (basınç hissi) ve yüz ağrısı

- Baş ağrısı

- Koku ve tat alma bozuklukları

- Kısmen işitme kaybı

- Yorgunluk ve uyku bozukluğu

- Özellikle çocuk hastalıklarda sıklıkla karşılaşılan ellerin buruna götürülmesi ve kaşınması

Alerjik Rinit Tedavisi

Alerjik rinitin tedavisi şikayetlerin giderilmesine yönelik olup bu durum tedaviyle ortadan kaldırılamamaktadır. Bu hastalıkta tanı konulmasındaki en önemli unsur hastanın öyküsüdür.  Tanı için öncelikle hastada görülen belirtileri inceler. Belirtilerin hangi mevsimde, ne ile karşılaşıldığında, nasıl ortaya çıktığı sorgulanır. Ailesinde bu hastalığı yaşayan biri olup olmadığı sorulur. Fiziksel muayene sırasında hastanın burun mukozası diğer noktalara bakılır. Alerjik rinit tanısı için antikor IgE testi gibi birçok tanı testi bulunmaktadır. Bu testler arasında deriye uygulanan alerji testleri en sık kullanılan yöntemlerdendir. Ancak bu testler negatif bile çıksa hastada görülen belirtiler alerjik rinit tanısının konulmasında yeterli olabilir.

Alerjik rinit  tedavisinde bulguları tetikleyen alerjenlerden kaçınma ve ilaç tedavisi önemlidir. İlaç tedavisinde genellikle alerjenin etkisini azaltan antihistaminikler ve kortizon içeren burun spreyleridir. Antihistaminik ilaçlar kaşıntı, hapşırma ve akıntı gibi belirtilerin azalmasına yardımcı olmaktadır. İlaç tedavisinin yanı sıra aynı zamanda alerjen ile aşı tedavisi de mümkündür. Bu yöntem uygulama için uygun şartları ve alerjenleri olan kişilere uygulanacağı için mutlaka uzman kişi tarafından yapılmalıdır. Tüm bu tedavi yöntemlerinin yanı sıra bazı durumlarda cerrahi tedavi de uygun görülebilir. Alerjinin sebep olduğu burun eti ve sinüzit, polip gibi sorunlarda cerrahi tedavi yapılır. Burun hava akımını tıkayan ödemli ve polipleşmiş dokuların cerrahi yöntemlerle giderilmesi ile alerjen ve mukoza teması azalmakla birlikte aynı zamanda, alerjenin mukusla birlikte vücuttan atılması sağlanmaktadır.

Alerjik Riniti Olanların Yapması Gerekenler

- Alerjik rinit hastalığı olan kişilerin tozlu ve polenli ortamlardan uzak durmaları gerekmektedir.

- Mevsimsel polenlerin olduğu zamanlarda kapı ve pencereler kapalı tutulmalıdır. Kaloriferli olan evlerde havanın kurumasından dolayı odanın havasının temizliğine dikkat edilmeli ve hava nemlendiriciler bulundurulmalıdır.

- Klima filtreleri düzenli olarak değiştirilmelidir.

- Evde tüylü hayvan ve bitki beslenmesinden kaçınılmalıdır.

- Evde toz barındırabilecek halı ve kilim gibi eşyalar bulundurulmamalıdır.

- Pamuklu ve sentetik ürünler tercih edilmelidir. Özellikle tüylü ve yünlü ürünler alerjik riniti daha çok tetikler.

- Sigara içilmemeli ve sigara içilen ortamlardan uzak durulmalıdır.

- Hergün düzenli olarak egzersiz yapılmalıdır.

- Dengeli beslenmeli ve bol vitaminli besinlerin tüketilmesine özen gösterilmelidir.