Alzheimer

Bunama (demans) içinde birçok hastalığı barındıran bir tanım. Alzheimer ise, bunamanın en sık görülen türü. Daha çok ilerleyen yaşlarda görülen alzheimer hakkında bilgi veren Nöroloji Uzmanı Dr. Sena Destan Bünül, unutkanlık olarak ilk işareti veren hastalık hakkında detaylı bilgi verdi.

Alzheimer günümüzde sık görülen hastalıklardan biri. Özellikle yaşlı nüfusun artışı, alzheimerin de sık görülmesinin nedenlerinden biri. Nöroloji Uzmanı Dr. Sena Destan Bünül, Alzheimer hastalığının, demansın (bunama) en yaygın çeşidi olduğuna dikkat çekerek bu hastalığın daha çok ilerleyen yaşlarda görülen ve giderek artan unutkanlık şikayeti ile seyreden bir beyin hastalığı olduğunu anlatıyor.

Yavaş yavaş silinen hatıralar
Alzheimer hastalarında unutkanlığın yanı sıra davranışsal ve zihinsel bozukluklar da gözleniyor. Düşünme, dil becerileri, hafıza yavaş yavaş ve sinsi bir şekilde bozuluyor.
Peki, belki de hepimizi kendimiz yapan deneyimlerimizi, depoladığımız bilgileri, yıllarca saklı kalan hatıralarımızı hatta asla unutamam diyeceğimiz travmalarımızı görünmez bir silgi gibi yok eden hastalığın nedeni ne?

Bunu tek bir nedeni var; beyinde protein birikmesi. Beynin bazı bölgelerinde, bilinmeyen bir sebeple birtakım proteinler biriyor. Biriken proteinlerin normal işlev gören beyin dokusundaki sinir hücrelerinde hasara yol açıyor ve Alzheimer ortaya çıkıyor.

Unutkanlıkla başlıyor ama…
Hastalığın ilk ve en sık gözlenen belirtisi unutkanlık. Sıklıkla yakın bellekte bozulma ortaya çıkıyor. Hastalar hem yakın zamandaki olayları hatırlamakta güçlük çekiyor, hem de yeni bilgileri öğrenmekte zorluk yaşıyorlar. Unutkanlık şikayeti zaman içerisinde öyle ilerliyor ki, günlük işlerini ve yaşamsal fonksiyonlarını etkileyecek seviyeye ulaşabiliyor.

Hesap yapma ve planlamada bozulma gözlenebiliyor. Para hesabı, alışveriş, para üstü hesaplama gibi konularda yavaş yavaş yanlış hesap yapma oranları artıyor.

Yer-yön karıştırma şikayetleri ortaya çıkıyor. Mesela evlerinin yolunu bulmakta, tarif etmekte güçlük yaşayabiliyorlar. Her zaman rahatça gittikleri adresleri bulurken zorlanıyorlar.

Zaman algısında bozulma olabiliyor. Günleri, ayları, yılları karıştırabiliyorlar.
Nesneleri tanıyamama, hangi eşyanın ne işe yaradığını tam olarak bilememe, daha önceden kullandığı eşyaların fonksiyonlarını karıştırma gibi şikayetler de gözlenebiliyor
Karar verme ve yargılama yetenekleri bozulabiliyor.
Konuşmada kelime sayısı ve çeşidi azalabiliyor, konuşma içeriği fakirleşebiliyor.
İçe kapanma, kişilik değişiklikleri, mutsuzluk gibi şikayetler gözlenebiliyor.

Unutkanlığın nedeni araştırılıyor
Hastalar genelde unutkanlık şikayeti ile başvuruyor veya yakınları tarafından doktora getiriyorlar. Unutkanlığın Alzheimer hastalığı dışında birçok başka sebebi de var; B12 eksikliği, kansızlık, hipotiroidi , hormonal bozukluklar, depresyon, diğer psikiyatrik hastalıklar vb de unutkanlığa neden olabiliyor. Alzheimer hastalığının diğer unutkanlık sebeplerinden ayrımı çok önemli. Nöroloji uzmanları klinik muayene, hasta görüşmeleri ile gerekirse çeşitli testler, beyin görüntülemeleri, kan tahlilleri ile Alzheimer hastalığı tanısını koyabiliyorlar.

Erken teşhis önemli
Hastalığın erken teşhisinin önemli olduğunu söyleyen Acıbadem Kocaeli Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Sena Destan Bünül, erken dönemde tanı konularak tedavi başlanan hastalarda hastalığın ilerleyişinin yavaşladığına dikkat çekiyor. Hastaların kliniği ilaç başlanmayanlara göre daha iyi seyrediyor. İlerleyen evrelerde hastanın hafıza ve bellek problemlerinin yanı sıra yeme güçlüğü, yürüme güçlüğü, idrar kaçırma, kişilik değişiklikleri gibi şikayetler eklendiğinde ek tedaviler gerekiyor.

Yavaşlatmaya yönelik tedavi uygulanıyor
Günümüzde alzheimer hastalığını ortadan kaldıracak bir tedavi yok ancak başlanan ilaçlar hastalığın hızlı ilerlemesini yavaşlatmak veya durdurmak açısından fayda sağlıyor. Böylelikle hastanın günlük yaşam aktiviteleri daha uzun süre korunabiliyor.

HASTA YAKINLARINA ÖZEL ÖNERİLER
Alzheimer hastalarının yakınlarının tutum ve davranışları hastalık seyri açısından çok önemlidir.
• Mutlaka hastanın için tıbbi destek alın, ilaç tedavisi ve klinik takibi için doktorunuzun önerdiği aralıklarla hastanızı kontrole götürün.
• Ev ortamını hastanın için güvenilir hale getirmeye çalışın. Tuvaleti – banyosu kolay kullanabileceği gibi olmalı, mümkünse duvarlarda tutunabileceği barlar takılmalı, ortalıkta verici kesici -delici alet, ilaç vb zarar verebilecek şeyler bulunmamalı.
• Hastanız tekrar tekrar aynı şeyleri sorabilir, anlamaya çalışabilir. Sabırla, kısa cümlerle, sevgi dolu ve şefkatli bir şekilde sorularına cevap vermeye çalışın. Hastanıza vereceğiniz duygusal destek çok önemlidir.
• Hastanızı anlamaya çalışın, yanlış cümlelerini, kelimelerini çok sık düzelmeyin. Kendisini kötü hissetmesi ve stres yaşaması hastalığı olumsuz etkiler.
• Ev düzeninde, odasında, eşyaların yerinde mümkünse değişiklik yapmayın. Değişikliklere uyum sağlamak hasta için güçtür.
• Hastalar ve hasta yakınları açısından yıpratıcı ve zor bir süreç olabilir. Destek almaktan çekinmeyin.