Anal Fistül

Fistül vücutta normalde olmaması gereken iki organ arasında gelişmiş ve 2 tane deliği olan yollardır. Anal fistüllerde ise 1 delik anüs cildinde diğer delik anüs içindedir.

Hastalarda zaman zaman fistüllerde akıntılar ve gaz gelir. Buda hastanın iç çamaşırlarının kirlenmesine, hastayı rahatsız etmesine neden olur. Fistüllerde en önemli konu fistülün anüsün çevreleyen kaslarla olan ilişkisidir. Fistülün anal kasları kesmediği basit perianal fistüllerden anüs kaslarını kesen çok çeşitli fistüller oluşabilir. En çok 2 kas tabakası arasında geçen intersfinkterik dediğimiz fistüller görülür. Bunun dışında at nalı şeklinde, sfinkterlerin çok üstünde seyreden veya sfinkteri tam kesen fistüllerde vardır.

Anal Fistül Tedavisi

Fistüller genelde anüs bölgesindeki apselerden sonra görülür. Bu apseler anüs kayganlığını sağlayan bezlerin iltihaplanması sonrası gelişir ve erkenden drene edilmezse kendiliğinden açılır ve fistül gelişimine neden olur. Fistüllerin kendiliğinden düzelmesi çok nadirdir. Ayrıca çok uzun süre devam eden fistüllerde kanserleşme görülebilmektedir.

Yukarıda söylendiği gibi fistüllerin en büyük nedeni anal apselerdir. Apse cerrahi olarak drene edilmezse hastalığın başladığı anal salgı bezi ile drenajın sağlandığı cilt arasında bir geçit (oluk) oluşur. Bu oluktan sürekli akıntı, cerahat gelmeye başlar. Olay iyice kronikleşirse bazen gaz geldiği bile görülebilir. Fistül yolunda bazen drenaj tam olmaz. Yeniden apseler oluşabilir.

Apse dışında Crohn hastalığında tüberkülozda, kanser vakalarında, makat yaralanmalarında da fistül gelişimi görülebilmektedir.

Apse ve fistüllerde ana belirti pis kokulu bir akıntıdır. İltihap aktığı sürece ateş, halsizlik, ve ağrı yakınmaları olmaz. Hastalar kanlı veya sarı renkli bir akıntının iç çamaşırlarını kirlettiğini söyler. Bunun dışında makatta ağrı, dolgunluk hissi, yanma ve kaşıntı gibi yakınmalarda görülebilir. Bu yakınmalar çoğu makat hastalığında görülebilir. Bunun ayrımını proktolog yapar. Bu nedenle hastaların utanma duygusunu bir yana bırakıp muayene olması gerekir.

Tanı genelde kolaydır. Diz-dirsek pozisyonunda dış delik hemen görülür. Sonra iç delik araştırılır. Bu amaçla anal ultrasonografi ve MR tetkikleri yapılır. Basit perianal fistüllerde dış delikten verilen boyalı maddenin iç delikten çıktığı görülür.

Fistüllerin tedavisi fistülün trasesine göre yani anüs kasları ile olan ilişkisine göre değişmektedir. Basit perianal fistüllerde yapılacak işlem fistülotomi denilen açma işlemidir. Operasyon lazer veya elektrokoterle yapılır. Bir stile yardımı ile iç ve dış delik bulunur. Sonra her iki delik arası açılır ve kürete edilir. Yara açık bırakılır. Sekonden olarak iyileşir. %90-95 sonuç verir.

Komplike vakalarda bu yöntem kullanılmaz. Çünkü sfinkterlerin kesilmesi gaz-gaita tutamamaya neden olabilir. Bu vakalarda önce iç ve dış delik arasına seton geçirilir. Fistül yolu boyunca mevcut apse drene edilir. Apsenin bittiğinden emin olduktan sonra yol bir lazer probu ile kapatılır. Bu arada iç delikteki granülom alınır ve iç delik sfinkter düzeyinden kapatılır.