Anksiyete Bozuklukları
Yazar Gizem Özdemir • 25 Ocak 2024 • Yorumlar:
Anksiyete, günümüzde gerek aile, gerek çevre, eğitim süreci, iş hayatı ve birtakım travma ve olaylar sonucunda kişinin karşılaşabileceği olumsuz olarak adlandırabileceğimiz bir duygulanım biçimidir.
Anksiyetenin bilinen bir diğer adı literatürde kaygı bozukluğudur. Anksiyetenin fiziksel belirtileri nefes darlığı ya da hızlı nefes alma, kalp çarpıntısı, ağız kuruluğu, mide bulantısı, ellerde ve ayaklarda titremedir. Psikolojik belirtilere örnek olarak ise heyecanlı hissetme ve kötü bir şeyler yaşanacağı korkusu nedeniyle beklenti anksiyetesi dediğimiz durumu yaşamaktır. Anksiyete bozukluklarında ilaç tedavisi önerilebileceği gibi psikoterapi sürecinin de fayda sağlayacağı pek çok uzman tarafından belirtilmiştir.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu
Kişinin yaşamında gerginlik yaratan sayıca bir ya da birden fazla durum ya da olay karşısında, 6 ay ya da 6 aydan daha uzun bir süredir devam eden kaygı bozukluğu yaşamasıdır. Kaygı bozukluğuna sahip kişinin sosyal, okul ve iş hayatını olumsuz anlamda etkiler ve sekteye uğratabilir. Belirtileri arasında kas gerginliği, baş ağrısı, uykusuzluk ya da fazla uyuma, dikkat ve odaklanma güçlüğü, çabuk bunalma ve sinirlilik sayılabilir.
Panik Bozukluk
Panik bozukluk, belirli ya da belirsiz bir olayın gerçekleşeceği endişesi üzerine tetiklenir. Kimi zaman geçmişte yaşanmış bir durum ya da olayın yaşanacağı korkusudur, kimi zaman ölüm korkusu olarak kendisini gösterir. Bazen de bir tetikleyici olmadan endişe ve korkuya neden olur. Panik bozukluk esnasında panik atakları kendisini gösterir. Kişide, nefes darlığı, mide bulantısı, kalp çarpıntısı, karıncalanma hissi, bulantı, bayılma ve sıcak basması gibi belirtiler gösterir. En belirgin özelliği ise beklenmedik durumlarda ortaya çıkıp kişide yoğun bir kaygı yaratmasıdır.
Özgül Fobi
Fobiler, belirli bir nesne ya da duruma karşı ortaya çıkabilen biricik durumlardır. Yoğun bir korku nöbeti olarak kendini gösterebilir. Henüz kaygı nesnesi ya da durumu ile karşıya karşıya gelmeden de kişinin beklenti anksiyetesi nedeniyle korku yaşamasına sebep olabilmektedir. Örnek olarak hayvan korkusu, yükseklik korkusu, kapalı alan korkusu, kan korkusu ve uçak korkusu verilebilir.
Sosyal Fobi
Sosyal fobi, kişinin bir başkasının onu olumsuz değerlendirmesi, eleştirmesi ve küçümsemesine yönelik duyduğu kaygıdır. Sosyal fobiye sahip kişi kalabalık ortamlarda bulunmaktan ve aktif bir rol oynamaktan çekinir. Genelde kendi halinde olmayı, az görünür şekilde davrananmayı tercih ederek dikkat çekmekten kaçınır. Aşağılanmak, dalga geçilmek ve gülünç duruma düşmekle ilgili yoğun düşünceleri ve olumsuz duyguları vardır.
Posttravmatik Stres Bozukluğu
Kişinin geçmişte meydana gelen travmatik bir olaydan dolayı, günlük yaşamında benzer uyarıcılarla karşılaştığında aynı korkuyu aynı yoğun şiddette hissetmesi durumudur. Kişi, günlük hayatını sürdürmede ve geleceğe yönelik adımlar atmada zorluklar yaşar. Travmayı hatırlatan tüm benzer durumlardan kaçınma davranışı gösterir. Her yaşanan olayın kişide yarattığı belirtiler farklı olabilmektedir. Kimisinde hiçbir belirti gözlenmezken kimisi yaşamını sürdürmekte büyük zorluklar yaşar.
Obsesif Kompulsif Bozukluk
Obsesif Kompulsif Bozukluk hastalığı kişinin sahip olduğu tekrarlayan düşüncelerden (obsesyonlardan) ve bu obsesyonlarla baş edebilmek için yapılan tekrarlayıcı davranışlardan (kompülsiyonlardan) meydana gelir. Kaygı ve korku beklentisiyle baş etmek amacıyla yapıldığı gözlenmiştir. Kişi, rahatsızlık verici durumdan kendi belirlediği ritüeller ile kaçınmaya çalışır.