Anksiyete Kaygı Bozuklukları
Yazar Feyza Sümbül Akyüz • 15 Aralık 2023 • Yorumlar:
Genel Tıbbi Duruma Bağlı Anksiyete Bozukluğu
Maddeye Bağlı Anksiyete Bozukluğu
Panik Bozukluk (agorafobili, agorafobisiz)
Klostrofobi
Yaygın Anksiyete Bozukluğu
Obsesif-Kompulsif Bozukluk
Sosyal Fobi
Özgül Fobi
Akut Stres Bozukluğu
Posttravmatik Stres Bozukluğu
Karışık Anksiyete Depresif Bozukluk
Başka türlü adlandırılamayan ankaiyete bozuklugu
Panik Atak aniden başlayan ve gittikçe şiddetlenen panik ya da korku hissinin etkisi altında kalınan bir anksiyete bozukluğudur.
Panik Bozukluk ise bu durumun yinelenmesi, beklenmedik panik ataklarının olmasıdır. Artık kişide başka ataklarında olabileceğine dair kaygı duygusu /beklenti anksiyetesi oluşmaya başlar. Panik ataklar belirgin bir sebep olmaksızın ortaya çıkabilir.
Baktığımızda her birimiz zaman zaman endişe veya panik duygusunu yaşayabiliriz. Ancak panik atak bozukluğundan muzdarip bir kişi için bu durum tehlike duygusunu çok daha fazla ortaya çıkarır. Kişi sonunun geldiği düşüncesinin (felaketleştirici senaryoların) eşlik ettiği yoğun bir korku yaşar. ‘’kalp krizi geçireceğim, kontrolümü kaybedeceğim, çıldıracağım’’ gibi düşünceler içerir. Ve bu düşünceler bedensel belirtileri arttırır
Birdenbire başlayan ve dakikalar içerisinde zirveye ulaşan, en az 4 belirtinin eşlik ettiği yoğun korku ve sıkıntı hissi şu şekildedir:
Çarpıntı
Terleme
Titreme
Nefes alamama
Boğulma hissi
Göğüs ağrısı
Bulantı veya karın ağrısı
Baş dönmesi
Sıcak basması
Uyuşma
Derealizasyon veya depersonalizasyon
Kontrolü kaybetme veya çıldırma korkusu
Ölüm korkusu
Belirtiler genellikle 10 dakikada şiddeti en yoğun düzeye çıkartır sonrasında ise yavaş yavaş azalmaya başlar. (çoğu zaman 10-30 dakika, seyrek olarak da 1 saate kadar sürebilir)
ANHEDONİ: 'Haz alamama' ve 'keyiften yoksun' anlamına gelen, mutsuzluk ve hiçbir şeyden keyif alamama olarak tanımlanmaktadır.
Burada önemli olan eskiden keyif veren aktivitenin artık keyif vermiyor olmasıdır.
Depresyon belirtilerinden biri olarak da tanımlanan bu durum, psikolojik hastalıklarda oldukça karşımıza çıkmaktadır.
Bu kişiler önceden keyif alarak ve heyecanla yapmış oldukları aktiviteleri artık yapmayı istemezler. Bu aktiviteleri yapmaları gerekse bile keyif alamadan/haz alamadan yaparlar.
Anhedoni Belirtileri Nelerdir?
Depresif ruh hali
Düşünme ve hareketlerde yavaşlama
İsteksizlik
Sosyal aktivitelerden uzaklaşma
Yeme alışkanlıklarının değişmesi
Uyku düzeninin bozulması
Cinsel istekte azalma
Anhedoni Nasıl Tedavi Edilir?
Anhedoni kişinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Böyle bir psikolojik problem ile karşılaşıldığı zaman kısa sürede alanında uzman yardımı alınabilir ve psikoterapiye başlanabilir.
Seçici Konuşmama (Selektif Mutizm):
Başka durumlarda konuşuyor olmasına karşın, konuşmasının beklendiği durumlarda sürekli bir biçimde konuşamıyor olma durumuna Seçici Konuşmama (Selektif Mutizm) denir.
Bu kişiler konuşma becerisi olduğu halde kendi seçtiği ortamlar dışında konuşmazlar. .
Kendilerini güvende ve rahat hissettikleri ortamlarda konuşup iletişime geçebilirler. Örneğin evlerinde sular seller gibi konuşabilirler.
Bu nedenle ilk etapta ebeveynler tarafından fark edilmeyebilir. İlerleyen zamanlarda bu durum daha çok okul ve sosyal ortamlarda kendisini göstermeye başlar. Genellikle de okula başlayan çocukların öğretmenleri tarafından fark edilir.
Bu durum eğitim ve iletişim becerilerini de olumsuz yönde etkiler.
Selektif Mutistik çocuklar aynı zamanda çekingen, içine kapanık olabilirler.
Bakım verenlerine karşı aşırı bağlı olabilir ve ayrılık kaygısı yaşayabilirler.
İletişim kurmasının, konuşmasının beklendiği durumlarda yoğun kaygı ve korku yaşayabilirler. Bu nedenle diğer bireyler çocuğa konuşması için baskı yapmamaları, güvende ve rahat hissettirmeleri gerekir.
Tabii ki de her konuşmayan çocuğa Selektif Mutizm diyemeyiz. Çocuğun bu tanıyı alabilmesi için bu durumun en az bir aydır devam ediyor olması gerekir.