Anksiyete Nedir, Nasıl Oluşur ve Nasıl Tedavi Edilir?

Kaygı veya endişe, stresli durumlara verilen normal bir tepkidir. Bununla birlikte, bazı durumlarda, endişe aşırı veya kronik hale gelebilir ve kişilerin günlük durumlarla başa çıkamamasına neden olabilir.

Sürekli ve her durumda hissedilen anksiyete durumuna Yaygın Anksiyete Bozukluğu denir. Yine de çok sayıda kaygı ile ilgili bozukluk vardır. Bunlardan biri panik bozukluğu – belirli tetikleyiciler tarafından ortaya çıkan anksiyete şeklinde görülür. Bir diğeri ise obsesif kompülsif bozukluk, elleri sürekli yıkama gibi belirli davranışlarda bulunmaya yönelik ısrarcı, müdahaleci düşünceler veya davranışlara sebep olan anksiyete türüdür. Travma sonrası stres bozukluğu, ciddi fiziksel hasarın meydana geldiği veya korkunç bir olaya maruz kaldıktan sonra gelişebilir.

Anksiyete sık sık, depresyon ile birlikte ortaya çıkmakta ve bu ikisinin birbirinin ikiz yüzü olduğu düşünülmektedir. Depresyon gibi, anksiyete de erkeklerden iki kat daha fazla yetişkin kadınlarda görülür. Genellikle anksiyete, ilk önce çocukluk döneminde ortaya çıkar. Kanıtlar, hem genlerin hem de çevrenin hastalığa katkıda bulunabileceğini göstermektedir. Bazı insanlar kaygıya genetik yatkınlık yaşayabilir; bununla birlikte, durumun gelişmesi kaçınılmaz değildir. Erken travmatik deneyimler, vücudun normal korku işleme sistemini de aktif hale getirebilir.

Anksiyete, bilinmeyen durumlarda abartılı kaygı ve olumsuz sonuçların beklentileri ile belirir ve bu endişelere genellikle fiziksel semptomlar eşlik eder. Semptomları kontrol altına almak için ilaçlı olsun ya da olmasın davranışçı tedavilerin, özellikle çocuklarda, kaygıya karşı oldukça etkili olduğu kanıtlanmıştır.

Nasıl oluşur?

Amigdala beyninizin tabanına yakın küçük, badem biçimli bir çekirdek kümesidir. Amigdala'nın işlevi, çevrenizde meydana gelen şeylerin duygusal önemini ve özellikle de çevrenizdeki bir şeyin sizin için bir tehdit olup olmadığını değerlendirmektir.

Sokakta size doğru hız yapan bir arabanın size çarpma ihtimalini değerlendirirken veya yanınızdaki bir tahta parçasının çıngıraklı yılan olup olmadığına karar verirken vücudun savaş ya da kaç tepkilerinden birini yapmaya karar verir. Yani algılanan bir tehdide cevap vermenize yardımcı olur. Anksiyete bozukluğu olan kişilerde, tehdit tepkisini kontrol eden beyin devreleri ters gider. 

Savaş veya kaç tepkisi, tehlikeli durumlardan güvenli bir şekilde kurtulmaya hazırlanarak hayatta kalmamızı ve güvenliğimizi sağlamak için tasarlanan biyolojimizin sağlıklı bir parçasıdır. Ancak, herhangi bir tehlike olmadığında uzun süreli olarak savaş veya kaç tepkisi vermeye devam ederseniz anksiyete bozuklukları ortaya çıkar.

Anksiyete Nasıl Tedavi Edilir

Anksiyete bozuklukları, genellikle terapi ve ilaç kombinasyonu ile başarılı bir şekilde giderilebilir.

Terapi için hastalar, endişe uyandıran durumlara nasıl tepki vereceğini değiştirmeyi öğrendikleri psikoterapiye veya bilişsel davranışçı terapiye maruz kalırlar. Bu tür tedaviler çoğu zaman hastaları korktukları durumlara yavaş yavaş ve kontrollü bir şekilde maruz bırakmayı ve bu durumun altında yatan çarpık düşünce kalıplarını değiştirmeyi içerir.