Anne-Baba Tutumları

Aile içerisindeki çocuk-ebeveyn ilişkilerinde temel belirleyici faktör anne-babanın tutum ve davranışlarıdır. Ebeveynlerin çocuklarına karşı sergilemiş oldukları davranış şekilleri ve tutumları, anne-baba ile çocuk arasındaki ilişkinin yön ve şeklini belirlemektedir. Bu nedenle anne-baba tutumları çok önemlidir.

Öncelikle aile çocuğa grup içerisinde dengeli bir kişi olabilmesi için güven duygusu aşılamaktadır. Sosyal bir birey olabilmeyi öğrenebilmek adına kabul edilmiş uygun davranış şekillerini oluşturan örnek bir model oluşturmaktadır.

Çocuklar arasında yaşanan uyum bozukluklarının nedenine bakıldığında yeterli ve uygun olmayan ilk anne-baba-çocuk ilişkilerinin neden olduğu görülmektedir.

Anne-baba tutumları çeşitli şekillerde görülmektedir. Otoriter ebeveyn tutumlarında aile içerisinde katı bir disiplin anlayışı, hoşgörüsüz baskıcı bir tutum bulunmaktadır. Bütün kontrol anne ve babadadır. Otoriter ailelerde yetişen çocuklar stresli ve tedirgin olmaktadır. Dışarıdan denetimli olduklarından kendi başlarına karar veremezler.

Mükemmeliyetçi ebeveyn tutumunda aileler çocuklarının her alanda kusursuz olmalarını beklemektedir. Çocuktan beklentiler yaş ve kapasitesinin üzerindedir. Çocuk anne-babanın istediği kalıba uymak zorundadır. Mükemmeliyetçi ailede yetişen çocuklar aşırı titiz veya tam tersi dağınık olabilmektedirler. Kendilerine güvenleri yoktur. Yanlış yapmaktan korkup, başarısızlığa uğradıklarında kolay bir şekilde hayal kırıklığı yaşarlar.

  Aşırı hoşgörülü ebeveyn tutumunda aile, çocuk merkezlidir. Çocuk aşırı özgür bırakılır. Çocuğa hiçbir zaman kesin kurallar belirtilmez, çocuk uyarılmaz. Bu tarz ailede yetişen çocuklar bir süre sonra aileyi denetimleri altına almaktadırlar. Eleştiriye açık olmadıklarından kendilerini geliştirememektedirler. Kuralsızlığa alıştıkları için okuldaki kurallarla karşılaşınca uyum sağlamada zorluk çekmektedirler. Doyumsuz, bencil, sorumsuz, şımarık, anti-sosyal olabilirler.

 Tutarsız ebeveyn tutumunda çocuğun yaptığı davranış aile tarafından bazen çok sert tepki alabilirken, bazen çok olumlu karşılanabilmektedir. Bu ailelerde yetişen çocuklar nerede ve nasıl davranacaklarını bilememektedirler. Kendi görüş ve düşüncelerini aktaramazlar.

  Demokratik ebeveyn tutumu ise en sağlıklı ebeveyn tutumudur. Aile çocuğa yol gösterir fakat karar alırken onu serbest bırakmaktadır. Kurallar aile içerisinde hep birlikte belirlenir ve kuralların mantıklı açıklamaları yapılır. Aile içerisinde sevgi, saygı ve güven vardır. Aile bireylerinin hepsinin eşit söz hakları vardır. Kararlar birlikte alınır. Çocuğun düşüncelerine saygı gösterilir. Demokratik ailede yetişen çocuklar fikirlerini rahatlıkla söyleyebilen, saygılı, sorumluluk sahibi, hoşgörülü ve kendilerine güvenleri tam olan bireyler olurlar.