Antisosyal Kişilik Bozukluğu (AKB) Özellikleri
Yazar Mehmet Emin Kızgın • 30 Aralık 2024 • Yorumlar:
Antisosyal kişilik bozukluğu (AKB), başkalarının haklarına karşı kronik ve yaygın bir saygısızlık ve ihlal örüntüsüdür. Antisosyal kişilik örüntülerine sahip kişiler de şiddet içeren, yalancı ve entrikacı davranışlar sergilerler. Genellikle başkaları için hissetme yetenekleri azalmış ve etik davranış kurallarına bağlı olmayan duygusuz kişilerdir. Bu kişilik bozukluğunun, etkilenen kişi genellikle suça yöneleceği ve toplum için bir sıkıntı olacağı için, hasta ve toplumun geri kalanı için çok zararlı etkileri vardır. Antisosyal kişilik bozukluğunun doğası hakkında bilgi, tanı ve tedavisinde çok önemlidir.
1. Genel Özellikler
Antisosyal kişilik bozukluğu, başkalarının haklarını hiçe sayan sabit bir davranış örüntüsünün varlığıyla teşhis edilir. Bu bozukluğa sahip kişilerin dürüst olmayan, kurnazca ve çoğu zaman suç teşkil eden faaliyetlerde bulundukları ve hiçbir olumsuz duyguya sahip olmadıkları bulunmuştur. Genellikle benmerkezci ve BEN odaklı oldukları için, nadiren diğer insanları ve eylemlerine verdikleri tepkileri düşünürler.
a. Empati Eksikliği
Antisosyal kişilik bozukluğunun baskın semptomları arasında, kişilerin empati hissedememesi yer alır. Bu, insanların başkalarının duygularını veya gereksinimlerini anlayamadığı veya değerlendiremediği bir zihinsel bozukluktur. Hareketsiz, kayıtsız olabilirler ve diğer insanların kaderini umursamayabilirler. Ayrıca empati eksikliği yaşıyor gibi görünürler, bu nedenle kendilerine veya başkalarına zarar veren eylemleri çok az veya hiç acıma duymadan gerçekleştirebilirler.
b. Aldatmaca ve Manipülatiflik
Antisosyal kişilik bozukluğundan muzdarip hastalar pragmatik yalancılardır ve her zaman başkalarını manipüle ederler. Ayrıca istediklerini elde etmek için şantaj yapabilir, dolandırabilir ve dolandırabilirler. Genellikle çok hesapçıdırlar ve istediklerini elde etmek için insanlara 'nazik' olmaya çalışabilir veya insanları istedikleri gibi davranmaya tehdit edebilirler. İlişkileri genellikle bozulmuştur, genellikle kısa vadeli, gündeliktir ve partnerlerinden bir şey elde etme arzusuyla motive olurlar.
2. Davranış Kalıpları
AKB'li kişilerin davranışları genellikle saldırgan, sorumsuz, düzensiz, bencildir ve ayrıca dürtüsel ve pervasız olabilir. Önce düşünmezler ve sonra hareket etmezler ve bu da onları ilişkilerinde çeşitli yasadışı faaliyetlere, borçlara ve zorluklara dahil olmaya yönlendirir.
a. Dürtüsellik ve Pervasızlık
Çoğu zaman, antisosyal kişilik bozukluğundan muzdarip olanlar, en iyi ihtimalle dürtüsel, en kötü ihtimalle pervasız olma eğilimleriyle kolayca ayırt edilebilirler. Örneğin, araba kullanırken hız yapmak, para cezası ödemek veya pervasızca uyuşturucu kullanmak gibi pervasızca davranmaya karar verebilirler. Bu dürtüsellik, esas olarak yaptıkları eylemlerin sonuçlarını düşünme arzusuna ve ilgisizliğine yöneliktir.
b. Sorumsuzluk
Sorumluluk eksikliği veya sorumsuzluk da antisosyal kişilik bozukluğu kalıpları arasındadır. Bu kişiler ayrıca mali sorumlulukları yerine getirememe, zayıf iş performansı veya aile görevlerini terk etme gibi davranışları da sergileyebilirler. Çoğu insanın sorumsuzluğunun, yanlış davranışlarının başkaları üzerinde yaratabileceği sonuçlar için suçluluk veya empati duygusunun olmamasıyla birleştiğini belirtmek önemlidir.
3. Yakın kişisel ilişkiler ve antisosyal kişilik
Antisosyal kişilik bozukluğu olan kişiler, genellikle parazitik olmasa bile tamamen faydacı olan sosyal etkileşim uzantılarıyla karakterize edilirler. Geçmiş ilişkileri çok istikrarlı olmayabilir çünkü alışkanlıklarında bencil olma eğilimindedirler ve bu da ilişkilerde kavgalara ve güvenin aşınmasına neden olur. AS kullanıcıları sıklıkla başkalarını kendi amaçları için kullanan ve empati yaşamayan asosyal, benmerkezci bireyler olarak sunulurlar.
a. Başkalarının Sömürülmesi
AKB kişilerinin, İşleri istedikleri şekilde yapmak için başkalarını manipüle ettikleri bilinmektedir. Bu kişiler, başkalarının sıkıntılarını görmezden gelirken, vicdansızca çalışabilir ve her türlü yasadışı ve haksız yolu kullanarak işleri kendi isteklerine ve arzularına göre yönlendirebilirler. Bu durum sadece cinsel tatminin ihtiyaç duyulan veya istenen bir şeyle değiştirilmesiyle sınırlı değildir; hayatın hemen her alanında; evde, okulda, işyerinde ve daha birçok ortamda, ardında yıkılmış ilişkiler zinciri bırakır.
b. Uzun Vadeli Bağlanmayı Yapılandırmada Güçsüzlük
Empatik becerilerden yoksun ve çok aldatıcı ve bencil olan antisosyal kişilik bozukluğundan muzdarip kişiler, bir ilişki içinde işlev görmede sorun yaşarlar. Bu, kendilerinin çok empatik olmadıklarını, ancak herhangi bir arkadaşlık kurmalarına izin verecek şekilde davranmadıklarını gösterir. Sonuç olarak, sürekli tartışmalar, ayrılıklar ve uzun süre bir ilişkiyi sürdürememe gibi genel bir eğilim gibi sorunlar yaşama eğilimindedirler.
4. Bilişsel ve Duygusal Özellikler
Biliş ve etki açısından, antisosyal P/E durumuna sahip kişiler düşük sorumluluk seviyeleri, zayıf ahlaki içselleştirme ve olumsuz eylemler için bahaneler üretme veya makul ve haklı nedenler bulma eğilimi ile karakterize edilirler. Düşünce tarzları esas olarak bencildir ve genellikle diğer insanların refahını hiç düşünmezler.
a. Suç Özelliklerinin Olmaması
AKB'nin diğer bilişsel özellikleri arasında, birincil olanı işlenen eylemler için suçluluk veya pişmanlık duygusunun olmamasıdır. Bu durumdan muzdarip olanlar, diğer insanlara ne olursa olsun, bunu yapma hakkına sahip olduklarını düşündükleri için kötü niyetli davranışlarını abartabilir veya haklı çıkarabilirler. Suçluluk duygusunun olmaması, onların istenmeyen davranış kalıplarını herhangi bir etik kaygı duymadan beslemeye devam etmelerini sağlar.
b. Narsisizm ve Hak Sahipliği
Antisosyal kişilik bozukluğu olan kişilerde genellikle hak sahibi olma ve üstünlük gibi narsisistik eğilimler vardır. Muhtemelen kendilerini anlaşmanın sulu kısmına diğer insanlardan daha fazla hak sahibi olarak görürler ve istediklerini elde etmek için diğer insanları manipüle etmekten veya hatta onlara zarar vermekten çekinmezler. Bu, kendilerine verdikleri kaba hak sahibi olma duygusunun bir sonucu olarak ortaya çıkar ve bu da otoriteye karşı gelme ve diğer insanların mallarına ve yasaya karşı tam bir saygısızlıkla sonuçlanır.
5. Suç Davranışı ve Yasayla İlgili Konular
Antisosyal kişilik bozukluğu olan kişiler yasayı ihlal etme ve bununla ilişkili yasal sorunlar yaşama olasılığı daha yüksektir. Bu nedenle, dürtüsellikleri, başkalarının duygularını dikkate alamamaları ve kurallara tamamen saygısızlıkları nedeniyle suç davranışına ve ceza adalet sistemine katılmaya daha yatkındırlar.
a. Suç Profili
Antisosyal kişilik bozukluğu olan kişilerde ayrıca yüksek oranda suç eylemi görülür; küçük hırsızlık eylemlerinden akut şiddet, dolandırıcılık ve hatta bazen cinayet gibi daha ciddi eylemlere karışabilirler. Birçoğu başkaları üzerinde güç veya otorite kazanmak veya para kazanmak için suç işler ve kurbanlarını maruz bıraktıkları acılar konusunda pek vicdanları yoktur.
b. Yasal Sosyalleşme
Antisosyal kişilik bozukluğu olan kişilerin çoğunun yasa ile birçok ilişkisi olması genellikle şaşırtıcı değildir. Bu tür kişiler hayatları boyunca tutuklanabilir, mahkum edilebilir ve hapse atılabilir. Bununla birlikte, eylemlerini değiştiremezler çünkü yasayı ihlal ederken eylemlerini ahlaksız olarak görmeyebilirler veya suç işlemek için nedenleri olabilir.
6. Tedavi Zorlukları ve Yaklaşımları
Bilişsel davranışçı yaklaşımlar, antisosyal kişilik bozukluğunun tedavisinde belirli sorunlar sunar çünkü danışanların çoğu nadiren terapiye başvurur veya yollarını değiştirmeye pek eğilim göstermezler. Bu tür insanlar terapiye ihtiyaç duymayabilir ve eylemlerinin sonuçlarından pişmanlık duymayabilirler. Ancak bu, bu semptomların bazılarının iyi bir şekilde ele alınamayacağı veya bu tür tehlikeli davranışların önlenebileceği ölçüde iyi bir şekilde kontrol edilemeyeceği anlamına gelmez.
a. Psikoterapi
Psikoterapi, AKB tedavisine yönelik önerilen yaklaşımlar arasındadır ve AKB hastası tedaviyi bıraktığı veya seanslara katılmadığı için uygulanması her zaman kolay olmayabilir. Bilişsel davranışçı terapi, AKB'den muzdarip kişilerin tehlikeli düşünce ve davranış kalıplarını değiştirmelerine de yardımcı olabilir. Ancak, hastanın değişme isteği ve arzusu varsa, birkaç terapi müdahalesi en iyi şekilde uygulanır.
b. Yasal ve diğer davranışsal değişiklikler.
Diğer durumlarda, AKB'li kişileri kontrol etmek için yasal veya davranışsal tedaviye ihtiyaç duyulabilir. Bu, örneğin terapiye gitmek, denetim altına alınmak veya mahkemenin emriyle hapis cezasına çarptırılmak anlamına gelebilir. Bu müdahaleler çoğu zaman toplumu bu bireyin davranışlarından korumak ve aynı zamanda bir reform şansı sağlamak için tasarlanmıştır.
7. Sonuç
Antisosyal kişilik bozukluğu, başkalarının haklarını hiçe sayma ve bunlara uyma isteksizliğini içeren ciddi ve kronik bir bozukluktur; sempati duymazlar, entrikacıdırlar ve sıklıkla hileli bir şekilde hareket ederler. Bu bozukluğa sahip kişiler dürtü kontrolü ve öz düzenlemede, karşılıklı ilişkiler geliştirmede ve sürdürmede zorluk çekerler ve yasayla çatışmaya girme olasılıkları yüksektir. Hastalığın tedavisi kolay olmasa da, bazı semptomlar psikoterapi uygulanarak veya yasaya başvurularak kontrol altına alınabilir. Bozukluk ne kadar çok bozulmaya neden olursa, AKB ile ilişkili sorunları ele almak ve sorunlu kişinin ve toplumun diğer üyelerinin yaşam kalitesini artırmak için erken bir aşamada daha fazla şey yapılması gerekir.