Aşılama

Aşılama yöntemi uzun bir süre gebe kalmaya çalışmış fakat başarılı olamamış kadınlara uygulanan oldukça basit bir yöntemdir. Baba adayından alınan spermleri, kadın üreme sistemi içine, cinsel ilişki dışında herhangi bir yöntem ile enjekte etme işlemidir.

Aşılamada uygulanan spermin yıkanması işlemi etkiyi artırır. Yıkanmış yani bir takım kimyasal maddeler ile muamele edilmiş meni yine özel kanüller ve enjektörler yardımıyla direkt olarak rahim içine verilir.

Aşılama ( IUI ) hangi hastalarda uygulanır?

Düşük sperm sayı veya hareketlilik oranı olan erkeklerde, açıklanamayan infertilite yani kısırlık vakalarında, servikal mukus problemleri olanlarda, Rahim ağzının (serviksin) anatomik problemleri olan anne adaylarında, sperme karşı antikor varlığında, ( İmmünolojik İnfertilite ), anne adayında yumurtlamanın olmaması veya yetersiz olması durumunda, cinsel işlev bozukluklarında tercih edilen bir yöntemdir.

Aşılama için gerekli, erkeğe yapılan testler

Sistemik ve lokal fizik muayene, semen analizi, sperm sayısı ve hareketliliği, detaylı morfolojik değerlendirme, Yıkama sonrası sperm değerleri, ileri tetkikler, serolojik testler,, hormon profili erkeğe yapılan testler arasında yer almaktadır.

Aşılama yönteminin özellikleri

Aşılama yöntemi ideal koşullarda yumurtlamanın sağlandığı gün spermlerin özel yöntemlerle hızlandırılıp, plastik bir kanül aracılığı ile rahmin içine bırakılması işlemidir. Yöntemin özelliği olabildiğince çok sayıda ve hareketli spermin yeni atılmış ve tüpler tarafından yakalanmış yumurtaya olabildiğince yakın mesafeye bırakılmasıdır. Mikroskobik bir canlı olan sperm bu yöntemle yaklaşık 10- 12 cm kazanır, vajinanın asit ortamını, rahim ağzı mukus tıkacını ve rahmin içinde tüplere doğru çıkması gereken yolu atlamış olur. Önünde sadece içindeki hareketli tüycükler yardımı ile sperm ve yumurtayı birleştirmek için en uygun ortam olan tüpler kalmıştır. Aşılama tedavisi öncesinde özel ilaç tedavileri uygulanarak yumurtlaması sayı ve kalite olarak arttırılan bayana yumurtacıklar yaklaşık 20 mm boyuna ulaştığında yumurta çatlatma iğnesi verilir. Bu iğneden ortalama 24-36 saat sonra aşılama işlemi için en uygun dönemdir.

Aşılama nasıl uygulanır?

Aşılama kararı vermeden önce çiftin her ikisinin de infertilite yani kısırlık açısından bütün tetkikleri yapılır. Eğer ovulasyon indüksiyonu ( Yumurtalıkların uyarılması ) yapılacaksa uygun ilaçlarla desteklenerek ve seri ultrasonografilerle yumurta hücresi gelişimi saptanmalıdır. Bu hücre ya da hücreler yeterli boyuta ulaştığında çatlatma iğnesi yapılmalıdır.

İdeal olarak bu iğneden 32 – 36 saat sonra aşılamanın ( inseminasyon ) yapılması önerilir. Eğer gerek görülürse ultrason takipleri esnasında kanda östrojen değerlerine bakılabilir.

.Elde edilen semen örneği belirli kimyasal maddelerle işlemden geçirilip hazırlandıktan sonra ( yıkama ), aşılamaya ( inseminasyona ) hazır hale getirilir. Kadın jinekolojik muayene pozisyonunda uzanır. Spekulum takılır, serum fizyolojik ile temizlik yapıldıktan sonra uygun katater rahim ağzından, rahim içine ilerletilir. Enjektöre çekilmiş olan semen yavaş ve dikkatli bir şekilde bu katater vasıtasıyla rahim içine verilir. Daha sonra katater ve spekulum çıkartılır. Bir miktar semenin dışarıya geri gelmesi normaldir.

Aşılama ( inseminasyon ) kesinlikle ağrılı bir işlem değildir. İşlemden sonra kadın 10 – 15 dakika kadar uzanır ve daha sonra normal hayatına dönebilir. Zorunda olmamakla birlikte hastaya progesteron desteği verilebilir. Aşılamadan sonraki ilk 24- 48 saat ağır fiziksel aktiviteden kaçınılması tedavi açısında önemlidir. Ancak yatak istirahati gerekli değildir.

Aşılama sonrası 2 hafta içinde adet görülmez ise gebelik testi yapılır. Testin pozitif olması sonucunda uygun şekilde gebelik takiplerine başlanır. Negatif olması durumunda kadının adet kanamasının 3. günü yeni bir deneme için ilk ultrason incelemesine çağırılır.