Aşırı Düşünme
Yazar Edanur Karayün • 9 Mayıs 2023 • Yorumlar:
Günlük zihnimizden binlerce düşünce geçiyor bazı düşünceler var ki sürekli bizi meşgul ediyor. Peki neden bazı olaylar zihnimizi neden daha sık meşgul ediyor?
Yaşanılan olumsuz bir durumu tekrar tekrar düşünürüz, keşke şöyle yapsaydım, bunu söyleseydim gibi düşünceler zihnimizi meşgul eder. Yoğun kaygı ve stres yaşanılan durumlarda baş edebilmek için fazla düşünerek çözebileceğimiz yanılgısına düşeriz.
Aşırı düşünme, kişinin zihinde sürekli geçmişte yaşadıklarını düşünmesi ve geleceğe yönelik konuları gereğinden fazla ve uzun süreli düşünmektir. Hayatın bazı dönemlerinde daha zor kararlar vermeniz gerekebilir bu nedenle daha kaygılı hissedebilirsiniz ve ne yapacağınızı kestiremiyor olabilirsiniz. Ancak aşırı düşünmenin olayları çözmede kolaylaştırıcı bir etkisi yoktur. Aksine olmayan ihtimaller üzerine, zihinde problemler oluşturup çözme eğilimi daha yorucudur. Aşırı düşünme eğilimi olan kişiler uyku, yeme problemleri yaşar. Karar vermekte güçlük çeker, kendini sürekli tetikte hissettiği için planlı hareket eder.
İnsanların olayları algılama biçimi davranışlarını ve duygularını şekillendirir. Aynı olayı tekrar tekrar düşünmek negatif düşünceleri artırır ve zorlayıcı duyguları tetikler. Tekrarlanan düşünceler alışkanlığa dönüşür. Aşırı düşünmek korku ve kaygıya sebep olur ve bu yoğun duyguları kişi çözümlemekte güçlük çeker. Hayatından, ilişkilerinden, keyif alamaz. Endişe ve kaygı hayatını kaplayan temel duygular haline gelir.
Bir şeyi sadece düşünmek onun gerçekleşebileceği anlamına gelmez. Yani olaylar sadece düşünüldüğü için gerçek olmaz. Zihnimizden günlük ortalama altı bin düşünce geçmektedir. Düşüncelerin kendi kendine gerçekleşme gibi bir eğilimi yoktur. Bir şeyi sadece düşünüyor olmak o olaya sizin neden olduğunuz anlamına gelmeyebilir.
Aşırı Düşünme İle Baş Edebilmek İçin Yapabilecekleriniz:
•Zihninizi meşgul eden konuları gözden geçirin. Sizi olumsuz etkileyen, hata yaptığınızı düşündüğünüz konular üzerine fazla odaklanmak yerine bu konuları düşünmek için belirli zamanlar ayırın. Süre tamamlandıktan sonra düşünmeyi bırakın.
•Kendinizi sürekli eleştirip olumsuz yargılamak yerine, iyi olduğunuz konularında olduğunu hatırlatın. Hatta bu konuda yazma egzersizleri yapın.
•Sizi hangi olay, durum, kişiler tetikliyor? Ne endişelerinizi artırıyor ve aşırı düşünmeye başlıyorsunuz? Duygularınızı gözlemleyin.
•Karar vermekte güçlük çekiyorsanız seçeneklerinizi sınırlandırarak karar verme sürenizi kısaltmaya çalışın. Bir konu hakkında daha fazla düşünmenin herhangi bir olumlu etkisi olmadığını kendinize hatırlatın. Önemli konularda karar vermek için kendinize acele ettirmeyin.
•Kendinizden beklentilerinizin farkında oldun. Kendinize karşı fazla mükemmeliyetçi ya da eleştirel mi yaklaşıyorsunuz? Mükemmellik beklentisinin gerçekçi olmadığını hatırlayın.
•Yoğun düşüncelerle boğulduğunuz zamanlarda hareket edin. Rahatlatıcı aktiviteler yapın.
•Kendinize katı kurallardan oluşmayan bir rutin oluşturun. Aşırı düşünmek geçmiş ve gelecek zaman arasında sıkışmış hissetmeye yol açar. Bu da daha fazla katı kural ve hareketsizliğe neden olur. Bu nedenle esneyebilen koruyucu rutinler rahatlamaya yardımcı olacaktır.
•Uyku düzeni, beslenmenize dikkat edin. Mümkünse hareket edebileceğiniz aktiviteler yapın. Açık hava yürüyüşleri stres ve kaygıya iyi gelecektir.
•Nefes egzersizleri yapmak, meditasyon yapmak zihnin sakinleşmesine yardımcı olur.
•Sizi hayatta mutlu eden şeylerin listesini yapabilirsiniz. Günlük olarak sizi memnun eden üç olayı düşünüp not edin. Örneğin: “Bugün içtiğim kahve lezzetliydi, işe vaktinde yetiştim, öğle yemeği lezzetliydi” gibi. İlk zamanlar zorlanabilirsiniz ancak pratik ettikçe zihniniz günlük hayatta olan olumlu şeylere dikkat vermeye başlayacaktır.