Astım

ASTIM NEDİR? Astım zor nefes alıp vermekle karakterize kronik yani uzun süreli ve inflamatuar yani yangısal bir hastalıktır. Hava yollarında inflamatuar yanıt, kasların kalınlaşması ve kasılması ve aşırı mukus salgısı bu duruma neden olur. Bazen burunla ilgili yakınmalar da bu sürece eşlik edebilir. Burun akıntısı, kaşıntısı, hapşırma ve geniz akıntısı birlikte bulunabilir. Bazen burunda nazal polip dediğimiz et parçacıkları büyüyüp burun geçişini kapatabilir. Bazen de astımlı kişilerin herhangi bir ilaca ya da gıdaya aşırı tahammülsüzlüğü, hatta anaflaksi dediğimiz solunum yolu ödemi ve tıkanmasıyla seyreden tabloya kadar giden reaksiyonlar olabilir. Astım her zaman yakınma yaratmayabilir. Yakınmalar çoğu zaman geçicidir. Ailevi olabileceği gibi bazı allergen dediğimiz maddelerin alınması ya da solunmasıyla yakınmalar ortaya çıkabilir.

Astım yakınmaları nelerdir? Yakınmalar aşağıdaki gibidir:

●Hırıltılı ve sesli soluma

●Öksürük

●Göğüste sertlik hissi

●Nefes darlığı

Yakınmalar her gün, her hafta, her ay ya da daha aralıklı olabilir. Hafiften ağıra kadar değişik formlarda olabilir. Çok ender de olsa ölüme kadar götürebilir.

Astım için kesin bir test var mıdır?—Evet doktorunuzdan bu test için bilgi alabilirsiniz.

Astım nasıl tedavi edilir?—Nefese çekilen değişik ilaçlar olduğu gibi ağızdan hap şeklindeki ilaçlar da kullanılabilir. Bu ilaçlar dakika ve saatler içinde etki gösterip yakınmalarınızı düzeltebilir. Genellikle bu etkiyi şu yollar üzerinden yapar::

●Kurtarıcı ilaçlar: Bunlar 5-15 dakika etkili ve yanında taşınılan ilaç formudur. Luzumu halinde kullanılması istenir. Günde 8 veya 10a kadar kullanım marjı vardır. Ancak bu dozu geçiyorsa tedavi yetersizliği akla getirilmelidir. Bazen de haftada bir iki başvurulur ya da hiç başvurulmaz bu ilaçlara o zaman astım kontrol altında anlamına gelir.

●Kontrol edici ilaçlar: Astımı kontrol eder ve oluşacak yakınmalara engel olur. Günde bir veya iki kere kullanılır.

İlaçları düzgün ve düzenli kullanmak hayati öneme haizdir. İlaçlar hastaya çok önemli gibi gelmeyebilir ama onları almamakla oluşabilecek sıkıntılar hiçbir şekilde öngörülemez. Dolayısıyla ilacı kesip neler oluyor görmek böyle bir yaklaşım içinde olmak büyük risk almak anlamına gelir.

Astım ilaçlarının alışkanlık yapacağı ve akciğerlere zarar vereceği inancı da yine yanlış olan ve hastaların kurtulması gereken yanlış inanışlar arasındadır.

ASTIM için aksiyon planı nedir? — Bu konular hastaya anlatılmalı ve tek tek öğretilmelidir:

●Evde hangi ilaçların kullanlacağı

●Yakınmalar artarsa hangi ilaçların ekleneceği veya hangilerinin bırakılıp hangilerine geçileceği

●Ne zaman ambulans çağırılıp hastaneye gidileceği

PEF takibi denilen PEFmetre cihazına nefesin üflendiği ve kaydedildiği bir ölçüm şekli doktor hasta arasında iyi iletişim sağlar. Doktorun neyin kötü gittiğini anlamasına yardımcı olur.  

Ne zaman doktora haber verilir? — Haftada ikiden fazla nefes darlığı ve hırıltılı solunum atağı olursa doktora haber verilmelidir.

Ambulans ne zaman istenir?:  Aatım atağı geçiriyorsak ve yakınmalar:

●Kötüye gidiyorsa

●Kurtarıcı ilacın faydası olmuyorsa

Her gün astım ilacı kullanılıyorsa doktora 6 ayda bir mutlaka görünmelidir.

Astım yakınmaları önlenebilir mi? — Size dokunan materyalleri solumaktan kaçınırsanız ataklar da o ölçüde önlenebilir. Örneğin yine üst solunum yolu enfeksiyonlarından da kaçınmak gerekir. Örneğin her kış başı grip aşısı yaptırmaları gerekir. Tetikleyiciler aşağıdadır:

●Toz

●Küf

●Hayvanlar, kedi, köpek

●Polen ve bitkiler

●Sigara

●Üst solunum yolu enfeksiyonu

●Egzersiz

●Stres

Bunlardan kaçınılması yakınmaları azaltır. Egzersiz astım hastaları için iyidir. Ancak bazı hastalara egzersiz öncesi ekstra doz kurtarıcı ilaç önerilebilir.

Gebelik? — Eğer gebelik vuku bulursa gebelikte kullanılan uzun etkili ilaçlarla astım kontrol altına alınabilr. Astımı kontrol etmekle sağlıklı bebek sahibi olunabilir. Çoğu astım ilacının gebelik güvenlik katagorisi B ve C grubundadır.