Ateşli Havale Nedir?

Havale ateşli de olabilir, ateşsiz de. Havale kasılma, titreme gibi çocuğun yaşadığı olaya verdiğimiz ad. Oysa ki halk arasında ateşe havale deniyor ki bu yanlış. 

Ateşli Havale (AH) 3ay-5 yaş grubunda ateşle birlikte görülen havalelerdir. Çocukların %4-5’inde görülür. Çoğu 10 dakikadan kısadır. En sık 18-22 ay arası ( en erken 1 aylıkken, üst yaş sınırı yok) görülür. Erkek çocuklarda daha sıktır. Koltuk altı ateşi 37.8 derecenin üzerindedir. Sıklıkla ateş yükseldikten 1-2 saat sonra görülür. Nadiren 24 saat sonra da görülebilir. Uzun süre devam eden ateş, ani yükselen ateşe göre daha önemli bir risk faktörüdür. Sıklıkla üst solunum yolu infeksiyonu, idrar yolu infeksiyonu, ve aşı sonrası görülür.  Genetik yatkınlık önemlidir.

Basit veya komplike olabilir. Basit AH tek taraflı olmaz, 15 dakikadan kısadır, aynı gün içinde tekrarlamaz, ailede FK öyküsü vardır ve koltuk altı ateşi  38,5 derecenin üzerindedir.

Komplike AH 15dakikadan uzundur, ateş daha az yüksektir, aynı gün içinde tekrarlar, kasılmalar tek taraflıdır ve 3 ay altında, 5 yaş üzerinde de görülebilir.

Ateşli havalenin tekrarlamasında , ilk AH’nin 18 ay altında olması, ailede AH olması, AH’nin ateş kısmen daha düşük ısıda iken olması ve AH olmadan önceki ateş süresinin 1  saatten az olması kesin risk faktörleridir. Ailede epilepsi olması AH tekrarı için risk faktörü değildir. Epilepsi gelişiminde  AH sayısı değil risk sayısı önemlidir.

AH’nin tekrarı veya epilepsi gelişiminde rol oynayan en önemli faktör ateşli dönemin süresidir.

Epilepsi gelişiminde, AH’nin komplike olması, ailede epilepsi olması, ateşin süresi ve nörolojik gelişimde gerilik olması kesin risk faktörleridir.

Basit AH’de tekrar riski %1-2, komplike AH’de ise 4-6’dır.

Tüm yaşlar için epilepsi riski % 0.5-1’dir. Basit AH’de bu oran %1 iken komplike  AH’de %6’dır.

Ateşli Havalede Beyin Elektrosu Gerekir mi?

Her AH’de EEG (Elektroensefalografi) gerekmez.

Basit AH de EEG istemiyoruz. Ayrıca EEG bize epilepsiye dönme riskini veya havalenin ne zaman tekrarlayacağını da gösteremez.

Ailelere öneriler:

FK’lu çocuk ateşli dönemde ateş düşürücü, ıslak uygulama ile izlenmelidir. Soğuk uygulama ısı kaybına engel olacağından banyo ılık suyla yaptırılmalıdır. Ayrıca AH’nin tekrarlama riski  olan, uzun süren veya birden fazla FK öyküsü olan, sağlık kuruluşuna uzak olanlarda havale sırasında veya ateşli dönemin ilk 48 saatinde, koltuk altı ateşi 38 derece olmadan, 12 saat ara ile toplam 4 kez, doktorun önerdiği dozda ilaç kullanılması önerilir.

AH tekrarlama riski çok yüksekse ve aile çok kaygılı ise hergün düzenli olarak ağızdan ilaç verilerek 1-2 yıl kadar proflaksi (koruma) önerilebilir.