Bademcik ve Geniz Eti Sorunları

 

BADEMCİK İLTİHABI ( TONSİLLİT )

 

Bademcikler ağız boşluğunun iki tarafında yerleşmiş lenfoid dokulardır. Bademcikler vücudun ilk savunma yerlerinden biridir. Ancak her ne kadar vücudun savunma organı olsalar da zaman zaman bademciklerin kendileri de iltihap olabilir. Bademcik iltihabı özellikle çocukluk döneminde sık rastlanılan bir durumdur. Hastalık çoğu zaman hızlı bir başlangıç gösterir. Şiddetli bir boğaz ağrısı ile birlikte ateş, terleme ve titreme vardır. Hastalar boğaz ağrısı nedeniyle yutkunmakta zorluk çekerler. Bazen boyundaki lenf bezlerinde de ağrılı şişmeler olur. Hastalığın şiddetine bağlı olarak genel bir halsizlik ve kas ağrıları da izlenebilir.

 

Bademcik iltihabının en sık nedeni virüslerdir. Ancak hastaların %30 unda etken bakterilerdir. Bademcik iltihabının sebebi bakteriler olduğunda en sık sebep A gurubu beta hemolitik streptokoklardır.

 

Hastalığın tanısı klinik muayene ve gerektiğinde boğaz kültürü yapılarak konulur. Kan testlerinde beyaz küre sayısında artış vardır. Bademcik iltihabı genellikle kendi kendine düzelebilen bir enfeksiyondur. Ancak zaman zaman peritonsiler abse, derin botun enfeksiyonu ve septisemiye yol açabilir. Etken beta hemolitik streptokoklar olduğunda tedavi edilmediği taktirde akut romatizmal ateş ve glomerulonefrite neden olabilir.

 

Bademcik iltihabının tedavisi etkenin ortadan kaldırılması ve destekleyici tedavidir. Etkenin beta hemolitik streptokok olduğu düşünülen hastalarda mutlaka 10 günlük antibiyotik tedavisi uygulanması gerekir. Antibiyotiklerin yanı sıra hastanın ateşini düşürmek ve arısını azaltmak için ateş düşürücü verilmeli ve hastanın bol sıvı alması sağlanmalıdır. Genellikle tedaviye başladıktan sonra 3 gün içerisinde rahatlama gözlenir.

 

BADEMCİK AMELİYATI NE ZAMAN YAPILIR?

 

Tekrarlayan bademcik iltihaplarında bademcik ameliyatı gündeme gelebilir. Bunun için kabul edilen kriterler şöyledir:

 

Bademciklerin enfeksiyonları

Yılda 7 kez

2 yıl süreyle yılda 5 kez

3 yıl süreyle yılda 3 kez

Peritonsiller abse (?2)

Nefes darlığı, horlama, uyku apnesine yol açan tonsil/adenoid büyüklüğü

Medikal tedavi ile düzelmeyen, kötü ağız kokusuna yol açan tonsillerde enfekte debris birikimi

 

 

BETA TAŞIYICISI OLAN KİŞİLERDE NE YAPILMALIDIR?

 

Beta taşıyıcısı olan kişilerin standart olarak tedavi edilmelerine gerek yoktur. Çünkü bunlarda genellikle hastalık ya da betaya bağlı komplikasyonlar izlenmez. Ancak aşağıdaki durumlarda taşıyıcıların tedavi edilmesi gerekir:

 

Aile bireylerinde tekrarlayan beta enfeksiyonlarının varlığı

Akut romatizmal ateş ya da glomerulonefrit öyküsü

Streptokokkal enfeksiyon geçiren kişilerle yakın temas

Profesyonel sağlık sunucuları ya da hastanede yatan hastalar

Toplumda Akut romatizmal ateş ya da glomerulonefrit riskinin artması

GENİZ ETİ SORUNLARI

 

Geniz eti burun boşluğunun arka kısmında genizde yer alan lenfoid dokudur. Genellikle çocuk yaşlarda fizyolojik olarak ya da enfeksiyonlara ve alerjiye bağlı olarak büyüme yapabilirler. Geniz eti büyümesi 2-6 yaş gurubu çocuklarda daha sık rastlanır.

 

GENİZ ETİNİN BULGULARI NELERDİR?

 

Geniz eti büyümesi olduğunda çocuklarda burun tıkanıklığı, geceleri horlama, ağzı açık uyuma, ağız kokusu, tekrarlayan üst solunum yolları enfeksiyonları görülür. Bu çocukların uyku kalitesi bozulur. Geceleri uyku apnesi yani uyku sırasında nefes durması görülebilir. Bu çocukların büyümelerinde yavaşlama olur. Geniz eti büyüdükçe bakteri ve virüsler için bir rezervuar haline gelir ve üst solunum yolları enfeksiyonlarının daha sık oluşmasına neden olur. Çocuklar enfeksiyon geçirdikçe geniz eti daha fazla büyür. Bu bir kısır döngü yaratır. Bu çocuklarda östaki borusu fonksiyonları etkilenebilir. Bu da orta kulakta sıvı toplanmasına ve işitme kayıplarına neden olur. Bu çocuklarda aynı zamanda gün içerisinde huzursuzluk ve dikkat bozukluğu görülür.

 

GENİZ ETİ MUAYENESİ NASIL YAPILIR?

 

Geniz etini burundan ya da ağızdan direkt bakarak görmek mümkün değildir. Geniz eti varlığını anlamak için en ideal yöntem fleksible nazofaringoskop denilen kıvrılabilir teleskoplar ile muayene etmektir. Bu sayede geniz eti direkt olarak görülerek tanı konulur. Yumuşak doku dansitesinde çekilen röntgen filmleri de geniz eti hakkında bilgi verebilir ama çoğu zaman yanıltıcıdır. Diğer bir yöntem ise parmakla tuşe dediğimiz, hekimin çocuğun ağzından genzine parmağını sokarak yapılan muayenedir. Bu muayene şeklide geniz eti hakkında bilgi verir ama çocuğun psikolojisi açısından bu muayeneden kaçınmakta fayda vardır.

 

GENİZ ETİ BÜYÜMESİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?

 

Çocukta geniz etinin büyümesine neden olan bir alerji durumu varsa bunun nazal kortizonlu spreylerle tedavi edilmesi gerekir. Yine akut enfeksiyonlar sırasında antibiyotik kullanımı çok önemlidir. İlaç tedavisine rağmen geniz eti hala büyük ve çocukta yakınmalara neden oluyorsa geniz etinin ameliyatla alınması gerekir.

 

GENİZ ETİ AMELİYATI NE ZAMAN YAPILMALIDIR?

 

Geniz etinin büyüklüğüne bağlı olarak çocukta uyku kalitesi bozulmuş ve sürekli ağız solunumu yapıyorsa

 

Geniz etinin büyüklüğüne bağlı olarak çocukta uyku apnesi gelişmişse

 

İlaçla düzelmeyen ve sık tekrarlayan geniz eti enfeksiyonları varlığında

 

İlaç tedavisi ile düzelmeyen orta kulakta sıvı toplanması durumu söz konusu ise

 

Bu durumlarda geniz etinin ameliyatla alınmasında fayda vardır.

 

GENİZ ETİ AMELİYATI NASIL YAPILIR?

 

Geniz eti ameliyatı genel anestezi ile yapılır. Adenotom denilen aletlerle geniz eti alınır. Bunun yanı sıra radyofrekans yöntemi ile geniz eti küçültülebilir. Ancak klasik tekniğe göre belirgin bir avantaj sağlamaz.