Bağımlılıkların Önlenmesi
Yazar Ahmet Cemal Bal • Psikiyatrist • 2 Ekim 2022 • Yorumlar:
Günümüzde bağımlılık çok ciddi bir sağlık kriminal ve sosyal sorun olarak karşımızda durmaktadır. Yeme bağımlılığı ciddi bir genel sağlık sorunu olmakla birlikte internet bağımlılığı oyun bağımlılığı gibi sorunlar da eğitim çağındaki gençler için ciddi bir kişisel gelişim sorunu olarak durmaktadır. ayrıca madde bağımlılığı dediğimiz nokta da ise durum kriminal sosyal ve devlet yönetiminde ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Aslında sorun kimseden uzak değildir ve çoğunlukla sorun tedavi edilmemiş ve farkında olunmayan ruhsallık üzerinde oluşmaktadır.
Hemen hemen her bağımlıda bir ruhsal tanı vardır. yeme bozukluğunda da tedavi edilmemiş kaygı bozukluğu veya depresyonu yemeği ödül olarak kullanarak farkında olunmayan tedavi gayreti vardır. Bu nafile çaba kişiyi kişiyi diyabet obez ve obezite ile artan sağlık sorunları ile karşı karşıya getirecektir.Bu tanımlamanın tersi de doğrudur. Oluşturan mekanizmanın ruhsal kısmı tedavi edilmezse kişi tam olarak tedavi edilmiş sayılmaz.
Bir başka deyişle var olan bir ruhsal hastalığı tedavi etmek veya fark etmediği bir kişilik özelliğinin yol açtığı bir krizden kurtulmak için kişi alkol alımına sigara içimine veya psikoaktif madde kullanımına yönelir. Bu çaresiz çırpınış bir süre sonra kendisini bağımlı durumuna düşürür. Davranışsal ve kimyasal bağımlılık oluşması halinde ise durum kesinlikle daha kötü olur.
Aşağıda sıralayacağımız ruhsal hastalıkların tümünde bu risk mevcuttur
Kaygı bozuklukları
Depresyon
İki uçlu duygu durum bozukluğu
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu
Travma sonrası stres bozukluğu
Yeme bozuklukları
Özellikle borderline kişilik bozukluğu ve antisosyal kişilik bozukluğu başta olmak üzere kişilik bozuklukları
Şizofreni ve diğer psikotik bozukluklar
Burada özellikle Kişilik ve bağımlılık riski arasında antisosyal kişilik bozukluğu ve borderline kişilik bozukluğu ile bağımlılık arasında ilişkiye dikkat çekmek isterim. Bu olgularda bağımlılık eklenmesi tedaviyi çok karmaşık hale getirecektir. O zaman bu kişiliklerde üstte sıraladığımız ruhsal durumların oluşması halinde hızlı ve etkin tedavi alınmasının çok önemli olduğu anlaşılacaktır.
Buradan şunu vurgulamak gerekir eğer bir kişi bağımlılık sorunu ile boğuşuyorsa ruhsal psikolojisi hayati bir yerdedir. ve ayrıca ruhsal tedavisi de kritik önemdedir.
İkinci bir konu da ülkemizde pek bilinmese de davranışsal bağımlılık veya etkinlik bağımlılıkları durumlarıdır. Oluşum yine benzer mekanizma ile olmaktadır. Bu durumlara internet bağımlılığı sosyal medya bağımlılıkları yeme bağımlılığı ve alışveriş bağımlılıkları ve cinsel bağımlılıklar ve pornografi örnek olarak gösterilebilir.
Tabii Ki hiç kimse hem kendinin hem de yakınlarının davranışsal süreçsel veya kimyasal bağımlı olmasını istemez. Ama bağımlılığa götüren süreçlerin ne olduğunu da tam olarak anlamaz.
Burada bazı durumların sinsi bir şekilde bağımlılık yolunu açtIğını görmekteyiz. Ruhsal psikolojiler ve ve hastalıklar erken tedavi edilmezse bu yolun açılması en sık rastlanan durumdur. Önlemenin de en etkili yolu bu durumların erken fark edilip tedavi edilmesidir