Bağlanmayı Güçlendiren Oyunlar

Bağlanma Kuramcısı John Bowlby’ın “Bağlanma, beşikten mezara insan davranışının bütünleyici bir parçasıdır.” sözünü çok anlamlı bulurum. Hatta beşikten değil anne karnından itibaren çocukların bağlanmasını etkilediği söylenebiliriz. Annenin hamilelik sürecinde bebeğini istemesiyle başlayan bağlanma serüveni 2 yaşına kadar devam eder. Bu aralık sağlıklı bağlanmanın oluşabilmesi için oldukça önemlidir. Annenin çocuğuyla nasıl bir ilişki kurduğu da bağlanmanın temellerini oluşturur. Bebek doğduğunda “iyi ki varsın, hoş geldin” mesajlarını almalıdır.

Güvenli bağlanan Güvenli bağlanmayan çocuklar

Bebek, 2 yaşına kadar ona bakan kişinin sıcaklığını, sevgisini ve güven veren dokunuşlarını hissetmek ister. Bunu hissetmediğinde hayata karşı olumsuz inançlar geliştirebilir. Bunlar; “insanlar güvensiz ve tutarsızdır”, “dünya, kaotik, belirsiz ve güvensiz bir yer”, “güvende değilim, güçsüzüm”, “değersiz, sevilmez ve kötü biriyim” ve “dünya düşmanca ve tehlikeli bir yerdir”. 

Güvenli bağlanmayan çocuklar; sinirli, rahatsız, huzursuz, saldırgan, uyumsuz ve depresiftir. İnsanlarla ilişki kurmakta zorlanır. Sembolik oyun oynamakta başarısızdır. İlk yıllarda yeterli sevgi ve ilgi görmeyen bebeklerin beyinlerindeki limbik sistemdeki hücreler yeterli gelişmemektedir. Kendine zarar verme ve maddeyi kötüye kullanım gibi belirtiler geliştirebilirler. 

Kendimizle ilgili olumlu ya da olumsuz inançları 0-2 yaş döneminden itibaren almaya başlıyoruz. Yaşananlar hayatla ya da kendimizle ilgili birçok karar almamıza neden oluyor. Örneğin annesiyle güvenli bir ilişki kurmuş bir çocuk:  “Ben sevilen biriyim.” “İnsanlar güvenilir.” “Yakın olmak güvenilir.” “Duygularım ve ihtiyaçlarım var ve bunları güvenle ifade edebilirim” gibi inançlar geliştirir.

Güvenli bağlanan çocuklar; duygularını ifade etmekte ve almakta zorlanmazlar. Anne babasıyla iletişimi açık ve güvenlidir. Okula kolay alışırlar. Sosyal ve uyumludurlar. Bağlandığı kadar ayrışabilmesi de sağlıklı olur. Öğretmenleriyle iyi iletişim kurarlar. Problem çözme becerileri daha çok gelişmiştir. Kendine güvenleri ve benlik saygıları yüksektir. 

Güvenli bağlanan annelerin özellikleri

Güvenli bağlanan annelerin çocukları bedensel teması yoğun yaşarlar. Anne, göz teması kurarak ve duygu mimikleriyle iletişim kurar. Sözsüz iletişimin olduğu bu süreçte dokunsal temas bağı güçlendirir.  Bağlanan anne, oyuncu olur. Çocuğu ile yakın temasta oyunlar bulur ya da yaratır. Bolca kahkaha ve gülücük vardır. Hiçbir kural olmadan sadece oyuna odaklanılır. Çocuklarına merak uyandıran oyunlarla yaklaşırlar. Sevgi dolu ve sıcacıktırlar. 

Bağlanmayı güçlendiren oyunlar nedir?

Çocukla bağı oyunlar güçlendirir. Sözsüz dönemde çocukların dili oyundur. Onunla göz teması kurarak, eğlenerek ve dokunsal temasta bulunarak oynayacağınız oyunların ilişkinize katkısı büyüktür. 

Çocuklarınızla oynayacağınız oyunlar için yaşamın ilk döneminde pahalı materyaller almayın. Resim gibi masa başı etkinlikler yapmayın. Lego gibi bilişsel becerilerini ya da el-göz koordinasyonunu geliştiren materyaller almayın. Unutmayın siz çocuğunuzla bağlanmanızı güçlendireceksiniz. Çocuğunuzla aranızdaki bağınızı güçlendirecek oyunlara yönelin. 

Bağlanmayı güçlendiren oyunları uzaklarda aramayın. Çünkü siz bu oyunları çok iyi biliyorsunuz. Çocukluğunuzu düşünün. Annenizin ya da ninenizin sizle oynadığı oyunlar nelerdi? Hatırlamıyorsanız annenize ya da büyüklerinize sorun. 0-2 yaş döneminde anneniz sizle hangi oyunları oynamış? Örneğin; “fış fış kayıkçı” bir bağlanma oyunudur. Annelerimizin ya da ninelerimizin oynattığı birçok oyun aslında bağlanma oyunlarıdır. Bebekken “ce eeee” oyunu tam bir bağlanma oyunudur. “Saç tarama, ayak ve ele masaj yapma ve atçılık” oynama bağlanma oyunlarıdır. Bunun yanında “saklambaç ya da kutu kutu pense” oyunlarının da ilişkinizi güçlendirmenize katkısı olacaktır. 

Bağlanma oyunları; stresin azalmasını sağlar. Anne ve çocuğu daha güçlü hissettirir. İnteraktif oyunlardır. Oyunun içinde bolca kahkaha ve gülücük vardır. Oyunları kimin başlattığı önemli değildir. Herhangi bir oyuncak gerektirmez. Her zaman ve her yerde oynanabilirler. Herhangi bir disiplin yöntemi gerektirmez. Herhangi bir rekabet içermez. Kuralları içeren oyunlar değildir. Belirli süresi yoktur. Olumlu enerjiyi arttırır. 

Pahalı oyuncaklar yerine ninelerimizin oynattığı oyunlar

Annelerimiz ya da ninelerimiz bilerek ya da bilmeyerek bağlanma oyunlarını keşfetmişlerdir. Şimdiki anneler çocukların daha çok bilişsel becerilerini geliştirme yarışındadır. Küçük yaşlarda kutu oyunları oynatabiliyorlar. Televizyonun başına oturtulan ya da elinde tabletle yaşayan çocuklar çoğalıyor. Çünkü çocuklar sessiz duruyorlar ve sorun çıkartmıyorlar. Herkes halinden memnun. Çocukların oyun oynama, ilişki kurma, sevgi ve dokunma ihtiyaçları elinden alınıyor. Kocaman bir uyaran eksikliği ile yaşıyorlar. Sonuç; iletişim kuramayan, sevgisiz, göz teması kuramayan, hareketli, kendini ifade edemeyen çünkü güvenemeyen çocuklar yetişiyor. 

Binanın temeli 0-2 yaş döneminde atılıyor.

Ailelerin 0-2 yaş döneminin değerini anlamaları kişiliğinin temeli için çok önemlidir. Binanın temeli bu yaş aralığında atılmaktadır. Sağlam olmayan temelin üstüne inşa ettiğiniz yapı bir süre dayanabilir. Fakat bir yerde çökmeye başlar. İlkokulu bir şekilde geçirebilirsiniz, ortaokulu ya da liseyi de ama bir yerde tıkanabilir. Örneğin iş hayatında bağlanma sorunuyla baş başa kalabilir. Özel hayatında sürekli sorun yaşayabilir. Evlense bile eşine ya da çocuğuna bağlanmakta zorlanabilir. Boşanmalar çok sık görülür. Sürekli partner değiştirebilir ya da ilişki kuramayabilir. İnsanlara güven sorunu yaşar. Bağlanma, çocuğun hayata bağlanabilmesi için son derece önemlidir. 

Sağlıklı anne, sağlıklı bağlanma...

Çocukla bağı kuracak olan annelerin de bu süreçte sağlıklı olması gerekir. Kendilerini fiziksel ya da ruhsal olarak rahatsız hissettiklerinde uzmandan yardım almaktan çekinmemeliler. Bağlanma sürecini annenin ruhsal dünyası çok etkilemektedir. Doğum sonrası depresyon, yaşadığı travma, fizyolojik problemler ya da eş sorunlarını göz ardı etmeden destek alınmalıdır. Bağlanma sürecinde güçlük yaşıyorsanız annenizle bağlanmanıza da bakmak gerekebilir. Annesiyle bağ kuramamış çoğu anne çocuğuna bağlanmakta zorlanabilir. Bağlanma probleminiz varsa çok geçmeden bir travma terapistine gidip destek alabilirsiniz.

Çocuğunuzun hayata ve insanlara güvenle bağlanmasını istiyorsanız sevgiyle yaklaşın, sıkça dokunsal temasta bulunun ve bağlanma oyunları oynayın. Çocuklarla iletişim kurmanın en etkin yolu oyunlardır. 0-2 yaş döneminde çocuğun ihtiyacı bağlanma oyunlarıdır. Bu oyunları büyüklerinize sorarak ya da yaratıcılığınızı kullanarak da keşfedebilirsiniz.