Baypas Cerrahisi Nedir?

Kalp bütün vücuda kan pompalayan, kastan yapılmış bir organdır. Bütün organlarımızı besleyen damarlar olduğu gibi kalbimizi besleyen de damarlar vardır. Bu damarlarda tıkanıklık olursa özellikle efor durumunda kalp adelesine yeterli miktarda kan gidemediği için göğüs ağrısı olur. Kalp damarları tıkandığında ise kalp krizi geçirilir.

Kalple uğraşan bütün hekimlerin amacı kalp krizi geçirmeden erken teşhisle hayat kurtarmaktır. Çünkü kalp krizi geçiren her dört hastadan bir ikisi (%30-50 ölüm riski) hayatını kaybeder. Hayatta kalanların büyük kısmında da kalp adelesinde geri dönüşümsüz hasar oluşmasına bağlı kalp yetmezliği gelişir.

Kalp damarlarını gösteren koroner anjiyo sonrası damarlarda kritik darlık tespit edilirse bir kalp krizine sebebiyet vermemek için bu damarlar açılmalıdır. Damarları açmanın ilaçla bir yolu yoktur. Eğer yapısal olarak uygunsa damarlar anjiyo ile açılır. Uygun olmayan damarlar içinse koroner baypas ameliyatı gereklidir. Tedavinin seçimine kardiyolog (anjiyo işlemini yapan doktor) ve kalp cerrahı birlikte karar vermelidir. Tedavi seçeneklerinizi değerlendirirken mutlaka bir kalp cerrahından bilgi alınız.

​

Baypas mı, stent mi olmalıyım?

​

Anjiyo ile damarın açılması ile baypas ameliyatı birbirinden farklı işlemlerdir. Anjioda damarın tıkalı olan kısmı ince bir balonla şişirilerek açılır ve tekrar tıkanmasın diye bir metal stent (kafes) yerleştirilir. Bu işlem damarın hastalıklı kısmı ile ilgili olduğu ve damar içi yüzeyini bozduğu için işlem öncesi kan sulandırıcı ilaçlar verilir ve 6-12 ay kan sulandırıcı ilaç tedavisine devam edilir.

​

Baypas cerrahisinde damarın tıkalı kısmına dokunulmaz. Tıkanıklığın ileri bir yerinde damarın sağlam bir yerine yeni bir damar dikilir ve darlık köprülenmiş (baypas) olur. Damarın sağlıklı bir yeriyle işlem yapıldığı ve damar içi yüzeyini bozmadığı için daha uzun ömürlü bir işlemdir. Genelde kalp damarı darlıkları birden fazladır (özellikle şeker hastalarında), damar yan dallarında, ayrım yerlerinde (çatal yaptığı yerlerde) ve birden fazla damarda (kalbi besleyen 3 ana damar sistemi vardır) darlık olduğu zaman baypas cerrahisi stentten üstündür. Daha uzun hayatta kalma ve tekrar anjiyo veya kalp krizi olmama üstünlüğü vardır.

“İdare ettiği kadar stentle gideyim, sonra baypas olurum” düşüncesi de yanlıştır. Elbette uygun damarda özellikle kalp krizinin ilk saatlerinde yapılan stentler hayat kurtarıcıdır ve uzun ömürlüdür. Ancak birden fazla damara, birden fazla ve uzun stentler konulması uzun ömürlü olmaz kısa süre sonra damarın tekrar tıkanmasıyla sonuçlanır. Ayrıca ileride gerekecek bir baypas ameliyatında damarın sağlıklı bir bölgesinin olmaması dolayısıyla cerrahiyi de riske eder. Bilimsel çalışmalar göstermiştir ki, hiç stent konulmamış bir damara yapılan bir baypas ameliyatı, daha önce stent konulmuş ve tıkanmış bir damara yapılan ameliyata göre daha başarılı ve uzun ömürlüdür. Bu nedenle ilk planlamada kardiyologla cerrahın birlikte kararı çok önemlidir.

Baypas Ameliyatı Olurken Neler Bilmeliyim?

​

Baypas ameliyatı tekrar tekrar olacağınız bir ameliyat olmamalıdır, o nedenle ilk ameliyatta doğru bir planlama ve iyi bir cerrahi olmalıdır. İkinci, üçüncü ameliyatlar daha riskli işlemlerdir.

​

Ameliyat olacağınız merkez tam teşekküllü ve her türlü tenik ve tedavi desteğinin hazır bulunduğu bir hastane olmalıdır.

Baypas ameliyatı sadece kalbi ilgilendiren bir işlem değildir, o nedenle ameliyattan önce bütün vücut organ sistemlerini ilgilendiren detaylı tetkiklerden geçmelisiniz. Böylece riskler azaltılmış ve tedbirler alınmış olur.

Baypas cerrahisi sırasında hangi damarla baypas yapılacağı önemlidir. Bacaktan alınan damar en yaygın kullanılanıdır. Bu damar bacaktaki yüzeyel toplar damardır (büyük safen toplardamarı). Diğer bir kullanılan damar göğüs duvarını (kaburgaları) besleyen, göğüs kemiğinin her iki yanında olan atardamardır (internal torasik-mamaryan arter). Kol atardamarı (radyal arter) da bir diğeridir. Göğüs duvarı atardamarı en uzun süre açık kalan damardır (%98 10 yılda, %96 20 yılda açık kalım). Bacaktan alınan damarların uzun dönemde tıkanma olasılığı yüksektir (10 yılda %60 açık kalım). Kol atardamarı, bacak damarından daha iyi olmakla beraber, göğüs damarından daha kötüdür. Uygun hastalarda her iki göğüs atardamarının kullanımı baypas cerrahisinin uzun ömürlü olması için önemlidir.

Baypas cerrahisi çalışan (atan) kalpte ve ya kalp dolaşım aleti yardımıyla (kalbi durdurarak) yapılabilir. Çalışan kalpte baypas cerrahisi yan hastalıkları fazla olan (önceden felç geçirmiş, aort damarı ileri derecede kireçli, dialize giren) hastalarda, daha uygun bir seçenek olabilmektedir. Cerrahınız her iki yöntemi de kullanabilmeli ve size uygun olanı paylaşmalıdır.

Baypas operasyonu robotik olarak, göğüs kemiği açılmadan, kapalı olarak yapılabilir. Bütün hastalar bu yöntem için uygun değildir. Kalbin önduvarındaki damar dalıklarına robotik olarak ulaşılabilir. Bu tekniği kullanabilen bir cerrah, size uygun olan ameliyat seçeneğini bildirir.