Bebeğinizin İlk Günleri

Bebeğin doğduğu ilk günlerde anne ve babaların kafalarında birçok soru işareti oluşmaktadır. İlk günler için ailelere yardımcı olabilecek bazı bilgiler aşağıda yer almaktadır:

● Bebeğin sık sık emzirilmesi gereklidir. Su dahil, ilave bir besin verilmemelidir.

● Göbek bağının düşmesi 7-14 gün sürer, telaşlanmayın. Bebeğin bezinin göbek kordonunun altından bağlanması gerekir. Böylece göbek bağına bebeğin idrar ve dışkısının bulaşması nemden etkilenmesi önlenir. Göbek bağı düştükten sonra kanama ya da sarımsı akıntı olursa mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.

● Bebek, ilk günlerde sık ve düzensiz ağlayabilir. Ağladıkça emzirilmesi sakinleşmesine yardımcı olur.

● İyi beslenen bir bebeğin sık idrar ve kaka yapması (günde ortalama 4-8 bez kirletmesi) normaldir. Bezinin sık sık kontrol edilip değiştirilmesi pişik oluşumunu önleyecektir.

● İlk günlerde uyku düzensizliği normaldir. Kısa bir süre sonra anne ve bebek birbirine alışacağından anne, bebeğin verdiği ipuçlarını anlamaya ve doğru yanıtlamaya başlar.

● Bebeğin kundaklanmaması gerekir. Sıcak tutmak için alt üst pijama veya tulum giydirilmelidir. Üzeri battaniye ile sarılabilir, ancak bu çok sıkı olmamalıdır.

● Yenidoğan bebeğin göz kapaklarında ve boynunda gül denilen damar benleri olabilir, bunlar genellikle 1 yaşına doğru kaybolur. Kalça ve sırtta kurşuni mavi renkte alanlar (mongol lekeleri) görülebilir. İki yıl içinde kaybolur, hastalık belirtisi değildir. Yüz ve gövdede toplu iğne başı görünümünde içi su dolu kızarıklıklar olabilir. Ter kanallarının tıkanması sonucudur, hastalık olarak düşünülmemelidir.

● Bebeklerin cilt yapısı çok hassastır. Pişik, isilik ve konak gibi sorunlar olabilir. Bu nedenle günlük banyo çok önemlidir. ve bebeği rahatlatır. Banyo sonrası bebek losyonu veya yağı cildin nem dengesinin korunmasında yararlı olur.

● Bebekler özellikle ilk aylarda emme sırasında bol miktarda hava yutabilirler. Bu durum bebekte gaz oluşmasına neden olabilir. Bağırsaktaki gazın büyük bir kısmı ağız yolu ile yutulan hava ile oluşur. Emzirme sırasında anne memesinin ucu ile birlikte çevredeki kahverengi dokunun önemli bir kısmının da bebeğin ağzına verilmesi, yutulan hava miktarını azaltabilir. Biberonla beslenmede ise biberon, bebeğin başına 45 derece bir açı ile tutulmalı ve emziğe yakın kısmın tamamen mama ile dolu olduğu gözlenmelidir. Her emzirme sonrası bebeğin yuttuğu hava mutlaka çıkarılmalıdır.

Büyüme ve gelişim

Başlangıçta bebeğiniz sürekli beslenmesi gereken, bezini kirleten, aralıklı ağlayan ve uyuyan bir varlık olarak görülür. Bebeğinizin ilk ay süresince düzenli olmayan yani belirsiz ve anlamsız hareketleri söz konusudur. Bebeğiniz hassastır ve tepkileri abartılıdır. İlk haftalardan sonra zaman ilerledikçe kademeli olarak hareketlerinde düzenlilik ve uyumluluk gözlenir. Bu durumu en iyi gösteren bulgu elini rahat ve başarılı bir şekilde ağzına götürmesidir. Yine ilerleyen dönemde bebek, ebeveynin konuşmasına dikkat kesilir ve onları izlemeye başlar.

Bebeğin ilk ay değerlendirmesinde kilo izlemi, ailelerin üzerinde durduğu en önemli husustur. Bebeğin doğum tartısında vücudunda bulunan bir miktar fazla sıvı da bu tartıya dâhildir. Birçok bebekte bu fazla sıvı farklı oranlarda olabilmekle birlikte (%1-10) ilk 5 gün içinde vücuttan atılmaktadır. Bu nedenle bebeklerin bu dönemde kilo kayıpları olabilir. Takip eden günlerde ise düzgün beslenen ve kilo alan bebek takriben 7-10 günlükken doğduğu kiloya ulaşır. Bu dönemle beraber bebekler, 3-6 haftalar arası da hızlı kilo alırlar. Bu, günde 25-30 gram alması demektir. Boyu da ilk ayda 3-4 santim uzar. İlk ayda genelde erkekler kızlara göre hem daha fazla uzar (1 santimetre), hem de bir miktar daha fazla kilo (250-300 gram) alabilir.

    Baş çevresi ölçümü ve takibi beyin gelişimini yansıttığı için önemlidir. İlk ay, baş çevresinin en hızlı büyüdüğü dönemdir. Bu dönemde baş çevresi yaklaşık 2,5 santimetre büyür. Erkek bebeklerin baş çevresi kızlara göre bir miktar daha büyüktür. Bebekler, ilk haftada anne karnında durduğu şekil gereği elleri ve ayakları kendine yakın durur. Elini ve ayağını çekip düzeltmek istediğinizde belirgin dirençle karşılaşırsınız.

Benzer şekilde ayaklar da bir miktar içe dönüktür. Ancak bu durum ilerleyen haftalarda kendiliğinden düzelir.

    Normal doğan bebeklerde bebek, doğum kanalından geçerken kafatası kemikleri hafif de olsa birbirinin üzerine kayabilir. Bu durum zamanla kendiliğinden düzelmektedir. Kafatasında morarma veya şişliklerin olması, göz kapaklarında şişlikler veya gözde bazı küçük kanama alanlarının varlığı buna eşlik eden başka ciddi bulgular olmadığı sürece sorun teşkil etmez ve zamanla düzelir. 

    Yenidoğan bebeklerde sivilce (akne) görülebilir. Bu durum anneden geçen hormonlarla ilgilidir ve 3-4 haftada geçer. Bebeklerin elleri ve ayakları vücutlarının kalan kısmına göre daha mor ve soğuk olabilir. Bu bebeklerin hassas damar yapısı ile ilişkilidir. Bu durum el ve ayakların hareket ettirilmesi ile düzelir.     Yenidoğan bebeklerde erişkinlerde olduğu gibi vücut ısısı arttığında terleme, düştüğünde ise titreme olmaz. Bununla beraber bebekler ısı değişimlerine de hassastırlar. Bu nedenle bebeğin kıyafetlerini değiştirirken çok dikkatli olmalı, hava sıcaklığına göre giysi özellikleri dikkate alınmalıdır. Bebeğin göbeği doğumda bağlandıktan sonra kurumaya başlar. Bu dönemde göbek kordonundaki damarlar buruşur ve siyahlaşır. Göbek 2 veya 3 haftalıkken düşer. Göbek çevresinde olan belirgin kızarıklık veya kötü koku varlığı o bölgede olası enfeksiyonu işaret eder. Bu durumu mutlaka doktorunuza bildirmelisiniz.