Bebekler Neden Kusar?

Kusma, bebeklerde çok sık gördüğümüz ve anne babayı oldukça endişelendiren bir durumdur. Kusmanın sebebi mide bağırsak sisteminin gelişimi ile ilgili basit bir durum olabileceği gibi ciddi hastalıklar da olabilir.

Peki, hangi durumlarda kusmayı normal bir süreç olarak görmeliyiz? Hangi durumlarda sebebini araştırmalı ve tedavi etmeliyiz? Gereksiz tedavilerden nasıl kaçınabiliriz? Bu yazıda bu duruma açıklık getirmek istedim.

Bebeklerde görülen kusmanın en sık sebebi “Regürjitasyon”dur.

Regürjitasyon, mide veya yemek borusu içeriğinin çaba göstermeden ağıza veya buruna gelmesidir.

Regürjitasyon ile çok karıştırılan diğer kusma sebebi ise reflüdür.

Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) ise, regürjitasyonun yemek borusunda ve akciğerlerde doku hasarına (komplikasyon) yol açması durumudur. Özofajit, tıkayıcı apne, bronşit, akciğer aspirasyonu, beslenme ve yutma zorlukları veya büyüme geriliği bu komplikasyonlardan bazılarıdır.

Regürjitasyon neden olur?

Bebeklik yaşında özofagus (yemek borusu) boyunun kısa ve sfinkterin (mide ve yemek borusu arasındaki kapak) gevşek olması, karın içi ve göğüs boşluğu basınç farkı, aşırı ve sık beslenme ve pozisyonel hatalar neden olmaktadır.

Regürjitasyon ne zaman başlar?

Genellikle doğumdan sonra ikinci haftada başlar, üçüncü ayda zirve yapar, altıncı aydan sonra giderek azalır ve 12. aya doğru son bulur.

Regürjitasyonu olan bebek sağlıklıdır, keyiflidir, büyüme ve gelişmesi normaldir. Tedavisiz düzelir.

Anne sütüyle veya formül sütle beslenen çocuklarda regürjitasyon benzer sıklıkta görülür.

Regürjitasyonun iyi tanınması, GÖRH için gereksiz tetkik ve tedavileri önleyecektir.

Hangi belirti ve bulgular kusmanın Regürjitasyon dışı sağlık sorunlarından kaynaklandığını düşündürür?

Belirtiler

kanlı kusma, kanlı dışkılama, beslenme reddi, beslenme-yutma güçlükleri, yaşamın ilk iki haftasında başlayan kusma, bir yaşından sonra devam eden kusma, safralı kusma

Bulgular

Büyüme geriliği, nörolojik gelişim geriliği, dışkıda gizli kan varlığı, ileri derecede karın gerginliği, ateş, dehidratasyon bulgular, özofajit, apne, solunum sistemine ait bulgular

Bebek regürjitasyonu tanısı için kriterler:

3 haftalıktan 12 aylığa kadar olan sağlıklı bebeklerde aşağıdakilerden her ikisini de içermelidir:

1. Üç hafta ya da daha fazla bir süre, günde iki kez ya da daha fazla regürjitasyon

2. Öğürme, hematemez, aspirasyon, apne, gelişme geriliği veya yutma güçlüğü ya da anormal postürün olmaması

Regürjitasyon yenidoğan döneminde başlamışsa ve yaşamın ilk bir yılından sonra da devam ederek, safralı kusma, dehidratasyon ya da diğer komplikasyonlara neden oluyorsa öncelikle sindirim sisteminin anatomik (bağırsak darlığı/tıkanıklığı vs) bozuklukları akla getirilmelidir.

TEDAVİ

Regürjitasyon doğal seyrinde kendiliğinden düzelir. Bu nedenle, tedavinin hedefi, gelişebilecek komplikasyonları önlemek ve yakınmaların hafifletilmesini sağlamaktır.

Yakınmaları gidermek için etkili yolların başında, beslenmenin düzenlenmesi ve pozisyonel tedaviler gelmektedir. Beslenme sıklığı, miktarı ve kıvamında yapılacak düzenlemeler tedavide etkindir.

Anne sütü veya formül sütün kıvamı, kıvam arttırıcıların eklenmesiyle artırılabilir ya da bu amaçla mama alan bebeklere antiregürjitasyon (AR) formül süt (mama) kullanılabilir.

Kıvam artırıcıların kullanılacağı durumlarda biberon deliğinin genişletilmesi gerekir.

Regürjitasyon tedavisinde diğer seçenek AR formül süt kullanımıdır. AR formül sütler çocuk beslenmesi için gerekli olan dengeli enerji miktarı, ozmolarite, protein, kalsiyum ve yağ asit içeriğine sahiptir. Bu formül sütler; pirinç, mısır ve patates nişastası, guar zamkı veya keçiboynuzu lifi içerebilmektedir.

Anne sütü ile beslenen bebeklerde regürjitasyon varlığında, anne sütünün kesilerek AR formül süte geçilmesi yanlış bir uygulamadır.

Kıvam artırıcı eklenmiş formül sütlerde de emzik deliğinin genişletilmesi gerekir.

Bebeğin yatış pozisyonu nasıl olmalıdır?

Bebeğin beslenme sonrası sol yan veya yüzüstü pozisyonda yatırılması regürjitasyon sıklığını azaltsa da, her iki pozisyonda ani ölüm riski artmaktadır. Bu nedenle bebeğin, sadece anne veya bebeğe bakan kişi tarafından sıkı gözetim altında olduğunda bu pozisyonlarda yatırılması önerilmektedir.

Reflü yatağı işe yarar mı?

Reflü yatağı kusan bebeklerde çok sık kullanılmakla birlikte kanıtlanmış bir faydası yoktur.

Regürjitasyon ve reflü dışında kusma nedenleri:

Besin alerjisi, orta kulak iltihabı, idrar yolu enfeksiyonu, metabolik hastalıklar, mide ve bağırsak tıkanıklıkları vs gibi bir çok sebep kusmaya yol açabilir.

Dirençli kusması olan veya uyarıcı belirtileri olan bebekler mutlaka detaylıca araştırılmalıdır.