Bebeklerde Kolik Sancısı (İnfantil Kolik)

Bu yazımda genç ebeveynlerin korkulu rüyası, çağımızın vebası bebeklerde kolik sancısı yani infantil kolikten bahsedeceğim.

İnfantil kolik = Gaz sancısı değildir. Sebebi bilinmeyen ağlama ataklarıdır. Ortada hiçbir neden yokken, tamamen durduk yere, mümkünse hep aynı saatlerde, yarınlar yokmuşçasına görülen ağlama nöbetidir. Bebek kaşlarını çatar, ayaklarını karnına çeker, acı çekiyormuş gibi durur. Literatürde “3 haftadan uzun süren, haftada en az 3 gün olan ve günde 3 saati aşan huzursuzluk ve ağlama nöbetleri” diye tanımlanır ve fakat hiçbir doktor “Bu bebek 2 haftadır ağlıyor, şimdi git, bir hafta sonra gel” demez. O yüzden bir önceki cümledeki tanımımı dikkate alın.

Bakın şimdi söyleyeceğim çok önemli: Kolik sancıları 2 haftadan küçük bebeklerde görülmez. Yani bir haftalık bir bebek ağlıyorsa muhtemelen açtır veya altta yatan başka bir sebep olabilir, doktorunuza derhal başvurun. Doğumsal kalp hastalıkları, böbrek bozuklukları gibi durumları atlamamalıyız.

Girizgâhı uzun tuttum zira konu önemli, bebeği ağlamasın diye servet harcayan babalar var. Maalesef bu işin her bebekte işe yarayan kesin bir çözümü yok. Bir bebekte işe yarayan metot diğerinde yaramayabilir. Koliğe yol açtığı düşünülen tüm sebepleri ve çözümlerini yazacağım, vaziyet alın

Kolik sancılar yaşamın ortalama 3. haftasında başlar, 8. haftada en yoğun seviyeye ulaşır, sonrasında azalmaya başlar ve yaklaşık 4. ayda biter.

Koliğe sebep olan durumları önce başlıklar halinde yazdım, hepsini tek tek açıklayacağım: •Aşırı anne sütü olması ve memenin hızlı boşalması 

•Annenin tükettiği gıdalar 

•Reflü 

•Bağırsakların gelişmemiş olması 

•Yorgunluk 

•Aşırı uyaran maruziyeti 

•Sigara (tüm kötülüklerin anası)

Anne sütü çoksa / meme hızlı boşalıyorsa bebek emerken gark gark diye ses çıkarır. Bu, bebeğin hava yuttuğunu gösterir ve koliğe sebep olur. Böyle bir durumda emzirmeden önce 1-2 dakika memeyi sağın, öyle emzirin. Emzirdikten sonra bebek hala açsa sağdığınız sütü tekrar bebeğe verebilirsiniz

Bazen yanlış emzirme tekniği yüzünden bebek hava yutar. Memenin kahverengi kısmının büyük bölümünün bebeğin ağzının içinde olması lazımdır. Bebeğin çenesinin göğsünüze değmesi, meme başının da mümkünse damağa kadar itilmesi gerekir. Boşluk olması durumunda bebek hava yutacaktır. Emzirmeden önce burun temizliği ve karın masajı yapın. Bebeği 40-45 derece eğik yatırarak emzirin. Hava yutma ihtimalini azaltmış olursunuz. Eğer biberonla besliyorsanız emzik kısmında hiç hava kalmaması, biberon deliklerinin çok büyük olmaması gerekir, yoksa hoop yine hava.

Emzirirken ilk gelen sütün rengi açıktır. Bu süt laktozdan zengin ön süttür ve sindirilmesi zordur. Daha sonra koyu kıvamlı, yağdan zengin ve besleyici değeri yüksek olan son süt gelir, sindirimi daha kolaydır. Bazı bebekler bir memeyi bitirdikten sonra doymazlar ve anne direkt ikinci memeye geçip emzirmeye devam eder. Bu durumda bebek zor sindirilen ön sütü tekrar almış olur. Benim önerim annenin ikinci memeye geçmeden önce 2 dakika sağıp (daha fazla değil) bebeği öyle emzirmesidir.

Annenin tükettiği besinler de bebekte kolik sancısı yapabilir. Olağan şüpheliler: Süt ve süt ürünleri, yumurta, sığır eti, deniz ürünleri, gluten içeren besinler, yer fıstığı soya vs. Bu ürünleri annenin diyetinden çıkarmak, kolik tedavisine yardımcı olabilir, ancak bunun bir sırası vardır. Önemli bir ayrıntı: Burada “gıda alerjisi”nden bahsetmiyorum. Gıda alerjisi egzama, kanlı kaka, ishal gibi bulgularla seyreden yakın takip gerektiren bir hastalıktır. Kolikte ise alerji değil, “sindirmekte zorlanma” durumu vardır. Yani hemen hipoalerjenik mamalara sarılmayın!

Süt, sindirimi zor bir gıdadır. Annenin süt ürünlerini çok tüketmesi, kendi sütüne de bol miktarda geçmesine ve bebeğin sindirmede zorlanmasına sebep olur. Süt ürünlerini kesmek kolik sancıların azalmasını sağlayabilir (yoğurt, ayran, tereyağı, dondurma, sütlü pasta ve tatlılar hepsi dahil) Süt diyetine başladıysak bebeğe “Lactobasil” içeren bir probiyotik ve “laktaz enzimi” içeren bir damla başlamak faydayı arttırır (Damla ismi için doktorunuza danışın).

15 gün süt diyetinden fayda görmezsek, süt diyetini kesmeden yumurta diyetine başlamak gerekir. Yani hem süt ve süt ürünleri hem de yumurta yasaktır. 15 gün ikili diyet de fayda göstermezse sıra sığır etine gelir. Nadiren de olsa 15'er günlük denemelerle yukarıda saydığım tüm besinleri keserek 6’lı eliminasyon diyetine kadar yükselmek gerekebilir. Ancak dediğim gibi buna çok nadiren gerek duyulur ve her aşama muhakkak doktor kontrolünde yapılmalıdır.

Mideyle yemek borusu arasında gerçek bir kapak yoktur. Kalınlaşmış kas tabakası vardır ve bebeklerde tam gelişmediği için gevşek kalıp, mideden yemek borusuna süt kaçışına neden olabilir. Buna “reflü” denir. Kolik sancılar bazen, reflünün ilk belirtisi olarak ortaya çıkabilir, bebek anti reflü tedaviden fayda görebilir.

Bağırsak gelişimi bazı bebeklerde 4 aya kadar uzayabilir. Gelişmemiş bir bağırsakla sindirim zorlaşacağından kolik sancılar görülebilir. Tek çare sabırdır, bağırsak geliştikçe kolik sancılar azalacaktır. Bazı kadın doğumcuların “dördüncü trimester” dedikleri olay bu işte

Ana rahminde loş ve sessiz ortama alışan bebek, dış dünyada çok fazla ışık ve sese maruz kalınca da kolik gelişebilir. Bu yüzden bebekleri aşırı ışık ve gürültüden uzak tutmak koliği önlemede etkilidir. Zaten bebek ilk hafta kendini dış dünyadan koruyan bir kalkanla doğar. Birkaç haftada bu kalkan ortadan kalkar ve abovvv.  Yani arkadaşlar cennet boşuna annelerin ayakları altında değil, biraz uğraşacağız.

Arkadaşlar koliğin bilinen sebeplerini saydım, ama dikkat ederseniz gebelikte kaynaklanan bir problemden veya genetik yatkınlıktan bahsetmedim. Çünkü infantil kolik ile gebelik döneminin veya genetiğin bir alakası olduğu şimdiye kadar gösterilememiştir.

Önemli bir bilgiyi daha vurgulamak istiyorum. İnfantil kolik, anne babanın tutumları sonucu ortaya çıkmaz. Anne ve baba her şeyi doğru yapsa bile durum tamamen aynı olabilir. Yapılacak en doğru şey, bebeğin ağlaması konusunda akılcı davranmaktır. Asla kendinizi suçlamayın.

İlk kural: bebek ağladığında kucağınıza alın, onun güvende olduğunu hissettirin. Bebeği göğsünüze yaslayın. Kanguru veya sling kullanabilirsiniz. Sarılmak, bebekte güven hissi uyandırır. Bu arada sırtına, hafifçe, aralıklı olarak minik vuruşlar uygulamanın da yararı olur.

Bebeği kucakta, pusette, yatağında, hamakta (artık ne varsa) ritmik şekilde sallayın. Yalnız şiddeti iyi ayarlamak gerekir, çok sert sallamak istenmeyen sonuçlar doğurabilir. Bebeği arabasıyla gezdirmek de faydalıdır. Hatta bazen otomobile bindirip tur atmak bile gerekir.

Bebeği kucağa “basınç uygulama tekniği” ile de alabilirsiniz. Bebeğin sırtı size, karnı karşıya bakacak şekilde ve kolunuz bebeğin karnına gelecek şekilde tutulur. Bebek sırttan hafif ittirilir. Böylece bağırsak sıkıştırılarak hareket etmesi sağlanır.

Bebeğe ılık banyo yaptırın ve su altında masaj yapın (youtube’de masaj videoları mevcut, neşenize göre birini seçin). Masaj çok önemli arkadaşlar. Özellikle süt diyetine başladıysanız beraberinde mutlaka masajlara başlayın. Siz istiyor uyumak, o zaman yapacak masaj.

Bunları rutine bindirmek, bebeğin hayatında bir rutin sağlamak kolik tedavisinde başarılı bir yöntemdir. Her gün aynı saatte banyo yaptırmak, aynı saatte masaj yapmak, aynı saatte sallamak, uyutmak vs rutininin kolik tedavisinde etkili olduğu gösterilmiştir.

Anne sütünü kesmeyin (bunu öneren doktorlar var). Ben önermiyorum, aksine daha fazla emzirin. Bebek emdikçe rahatlar, gaz çıkarır. Emzik de verebilirsiniz. Karna sıcak havlu / kiraz çekirdeği koyabilirsiniz. Sıcağın kas gevşetici etkisi ile kolik rahatlayabilir.

Fön ve süpürge sesi gerçekten işe yarıyor arkadaşlar. Sadece bu seslerin olduğu spotify/youtube kayıtları bile var. (girişimcilik diz boyu) Klasik müzik dinletmek veya basit şarkılar söylemek de bebeği rahatlatabilir. Bebeğin beğendiği bir melodi tekrar tekrar söylenebilir.

Torino’da yapılan bir çalışmada rezene, meyan kökü, papatya karışımının kolik sancısına iyi geldiği gösterilmiştir. Ancak abartmayın, bebeğe günde bir çay kaşığı içirmek yeter. Anne de bir bardak içebilir, sütüne de geçer, güzel olur, şık olur, şahane olur.

Son çare olarak bebek çok ağlar ve susturulamazsa, doktorunuz da uygun görür reçete ederse bir fitil veya şuruptan yardım alabilirsiniz. (buradan ilaç ismi veremiyorum ama herkes anladı herhalde)

En şahane bilgiyi sona sakladım arkadaşlar. Altın bilgi: Bebek uyuduğunda mutlaka siz de uyuyun, bebeği uyurken izlemeyin. Evet çok tatlı uyuyor, evet rüya gibi bir olay; ama anne olarak sizin de uykunuzu almış ve zinde olmanız kolik tedavisinde çok ama çoook önemli Kolik bebeğin gelişimi çok iyidir. İyi kilo alır, nörolojik gelişimi normaldir. Bebekte herhangi bir kalıcı etki bırakmadan iyileşir (Endişeye mahal yok endişeye). Ebeveynlere düşen sabretmek ve doktor kontrollerini aksatmamaktır. Umarım faydalı olmuştur, saygılar.