Bebeklerde ve Çocuklarda Göz Sağlığı

Bebekler ve 7 yaşına kadar olan çocuklar çoğu zaman bize şikayetlerini bildirmediklerinden “Çocuklarda göz muayenesi’’, rutin tarama ve kontrol muayeneleri kapsamında ele alınmalıdır. Bir başka deyişle; bebekler hiçbir şikayetleri olmasa da değerlendirilmelidirler. Genel kural, bebeğin fizik olarak değerlendirilebileceği ilk anda göz muayenesinin yapılmasıdır. Bebeklerin rutin kontrol muayeneleri sırasında o çağa uygun değerlendirmeleri mutlaka yapılmalıdır. 6 aya kadar olan dönemde tüm bebeklerin göz hareketi ve kayma testleri, göz dibi muayeneleri ve özel gelişmiş bebeklere özel tasarlanmış cihazlarla optik(görme keskinliği) kusur tespiti muayeneleri gerçekleştirilmiş olmalıdır. Dikkatli bir klinik gözlemi de içeren ilk göz muayenelerinin tamamlanması ve hayatın daha sonraki dönemlerinde de sürecek olan bu düzenli göz kontrolleri konusunda ailelerin bilgilendirilmesi, bebeği kontrolü altında tutan çocuk uzman hekimi veya aile hekiminin sorumluluğundadır. Yeni doğan çağı ve 10 yaşına kadar çocuklarda görme gelişimi. İlk 6 aylık dönemde göz ve ona bağlı sinir yollarının gelişmesi çok hızlı bir şekilde ilerleyerek bebeğe 7/10 seviyesine kadar varabilen bir görme imkanı sağlar ama gelişme tabi ki burada durmayarak daha yavaş olsa da 4 yaşına kadar devam eder. 4 yaş civarında görme yollarının kılıf geliştirmesi, 4-10 yaş arasında da görmeden sorumlu beyin bölümlerinin gelişmesi tamamlanır. Yeni doğan çağı ve ilk 6 aylık dönemdeki normal görme gelişim aşamalarının bilinmesi ve kontrol edilmesi önem taşımaktadır. 1 aylık bebekte artık gözlerin normal hizalanmasının gerçekleşmiş olması gerekir. Bu süre nadiren 3 aya kadar uzayabilir ve bu ayda artık çocuk yukarı ve aşağı doğru cisimleri takip edebilmelidir, iki gözle tek görme bu ayda tespit edilebilir düzeydedir. 6. ayda iki gözle tek görme artık iyi yerleşmiş durumdadır. Bebek kısıtlanma olmaksızın tüm yönlere bakabilmelidir. Bebeğin yatay kornea çapları mümkünse ölçülmeli ve kaydedilmelidir. Bu kornea çap tespiti doğumsal ve bebeklik çağı göz tansiyonu problemlerinin erken teşhisinde önemlidir.

Görme tembelliği genellikle bir gözü tutar ve çocuk bunun normal olmadığının farkında olmadığı için şikayet edemez. Bu durum rutin göz muayenesinin önemini arttırmaktadır. Erken teşhisle tedavi edilebilecek olan görme tembelliğinin, 7 yaşından sonra tedavisi çok zordur. 7 yaşından sonraki tedavilerde etkili sonuç nadiren elde edilebilir.

Görme tembelliği sonucu bir veya iki gözünün görmesinde önemli derecede kayıplara uğramış bir insanın ileride istediği mesleği (pilotluk, cerrahlık, araç kullanımı, profesyonel spor gibi) yapması imkansızlaşacak ve ehliyet gibi yaşamsal önemdeki belgeleri bile elde etmesi zorlaşacaktır.

Bebeklik çağında erken teşhis ve tedavisi çok önemli olan göz hastalıklarını şöyle sıralayabiliriz.

Optik kusurlar ve görme tembellikleri

Doğumsal kataraktlar

Gözyaşı yolları tıkanıklıkları

Şaşılıklar

Doğumsal retina ve koroid hastalıkları

Göz tümörleri

Doğumsal glokomlar

Kornea hastalıkları

Bu hastalıklardan retinoblastoma adı verilen tümör ortalama olarak 18 aylıkken ortaya çıkmakta ve çoğu zaman kendisini “gözlerde kayma” ile ortaya koymaktadır. Erken teşhis bu durumda gözü kurtarmak bir yana hayat kurtarıcı olabilmektedir. Erken safhalardaki bir retinal tümörü ailenin kendisinin tespit edebilmesi imkansızdır. Aile tespit ettiği zaman (genellikle gözde kayma şikayeti ile aile başvurabilir) tümör ilerlemiş olmakta ve tedavi şekli ve başarısı bu durumdan çok olumsuz etkilenebilmektedir.2-2.5 yaş civarı ise akomodatif (uyumla ilgili) şaşılıklar dediğimiz bir şaşılık türünün ortaya çıktığı yaş aralığıdır. Erken tedavi bu durumda yine çok önemlidir. Doğumsal glokomlar ve kataraktlar da erken teşhis ve tedavinin çok önemli olduğu diğer göz hastalıkları gruplarıdır.Bebekler ve çocuklar için tavsiye edilen ideal rutin göz muayenesi periyodları:

Doğumda

6. ayda

12. ayda

18. ayda

2. yaş

3. yaş

Okul çağına kadar

Her sene.