Bebeklerin Doğum Lekeleri ve Değişik Deri Özellikleri

DOĞUM LEKELERİ:Doğum lekeleri bebeklerin cildinde doğumda veya doğumdan kısa bir süre sonra görülmeye başlayan renkli işaretlerdir. Onların çoğu zararsız olup zamanla kaybolurlar. Bir kısmının tedavisi gerekir. Yeni doğan bebeklerde en sık görülen doğum lekeleri arasında infantil hemanjiyomlar, basit benler, mongol lekeleri, sütlü kahverengi benler, damar anormallikleri ve melanositik benler vardır. Aşağıda en sık görülen doğum lekeleri ele alınmıştır:                                                                                           

Bebek hemanjiyomları: Kan damarlarının yumaklaşmasıyla ortaya çıkan ve en sık görülen lekeleridir. Her 10 bebekten birinde hemanjiyom vardır. Kız bebeklerde, prematürelerde, düşük doğum ağırlıklı bebeklerde ve ikizlerde daha sık rastlanılırlar. Parlak kırmızı renkli, ciltten kabarık oldukları ve çileğe benzedikleri için çilek hemanjiyomları da denilir. Derinin her yerinde görülebilirlerse de en sık yerleştikleri alanlar baş ve boyun bölgeleridir. Hemanjiyomlar sadece ciltte değil karaciğerde, solunum yollarında ve hatta beyin ve kalp gibi iç organlarda da yerleşebilirler. Bazen derinin altında ve derinlerde yerleştikleri için üzerlerini örten cildin mavi bir renk almasına yol açarlar. İnfantil hemanjiyomlar genellikle doğumda görülmezler veya başlangıçta cilt üzerinde kırmızı bir yama şeklinde olup daha sonra büyüyüp kabararak hemanjiyom şeklini alırlar. Birkaç hafta veya ay boyunca büyümeye devam ederler. Daha sonra duraklama dönemine girerler. Ardından küçülmeye başlayarak bir süre sonra kaybolurlar. Hemanjiyom ne kadar büyükse o kadar geç kaybolur. Bazen kaybolmaları 7 yaşına kadar gecikebilir. Derinlerde yerleşmiş olan hemanjiyomlar da aynı seyri takip ederler. Bir hemanjiyomun ne zaman kaybolacağını tahmin etmek mümkün değildir. Hemanjiomların çoğu tedavi gerektirmez ama yüzde ve özellikle göz kapaklarında veya dudaklarda, cinsel organlarda yerleşmiş olanlar çirkin bir görünüme yol açabilirler veya organın görevini bozabilirler. Ayrıca görmeyi, solunumu veya beslenmeyi etkileyebilirler. Muayene,takip ve tedavi edilmeleri gerekir. Hemanjiyomlar kaşınırlarsa şiddetli bir şekilde kanama başlayabilir. Böyle bir durumda temiz bir gazlı bezi kanayan bölgeye en az 5 dakika süreyle bastırmak gerekir. Kanama durduktan sonra gazlı bez kaldırılırsa kanama tekrar  başlayabilir.

Basit benler ( Nevüsler ): Pembe veya kırmızımsı deri yamaları şeklindedirler. Gözlerin arasında, alında veya boynun arkasında daha sık görülürler. Doğum lekesi veya ''melek öpücüğü'' diye adlandıranlar vardır. Ciltteki damarların genişlemesi sonucunda ortaya çıkarlar ve deriye kırmızı bir renk verirler. Bebek ıkınırken veya ağlarken daha görünür hale gelirler. Bebeklerde çok sık görülen bu basit benler genellikle iki yıl içinde kaybolurlar.                                                                                                                                                                                                                                                        

Mongol lekeleri: Ciltte gri veya mavimsi alanlar şeklinde görülürler. Lekeli bölgenin cildi sanki bir çarpma sonucunda ezilerek morarmış gibi görüntü verebilir. Asya’ da yaşayan ırklarda daha sık görülürler zaten mongol adını da Moğol ırkından almıştır. Genellikle sırtta, belde veya kalçalarda görülürler ve iki yıl içerisinde kendiliğinden kaybolurlar.                                                                  

 Porto şarabı lekesi: En sık görülen damar anormalliğidir. Rengi vişne suyu rengine, veya kırmızı şarap rengine benzer. Bazen çok büyük olur. Tedavi edilmezlerse daha koyu ve daha kabarık hale gelebilirler. Bu doğum lekelerine sahip çocukların bazen beyinlerinde veya gözlerinin içinde de damar anormallikleri görülebilir. Bu yönden doktorlar tarafından değerlendirilmelidirler. Bu doğum lekeleri ömür boyunca geçmez.                                                                                                                                                                                      

Melanositik benler ( Nevüsler): Bebeğin cildine renk veren hücrelerin cildin bir bölgesinde yoğunlaşmasıyla ortaya çıkar. Genellikle açık veya koyu kahverengi olurlar. Bazen doğumda, bazen de ilk birkaç ay içinde ortaya çıkarlar ve ömür boyu kaybolmazlar. Koyu ciltli bebeklerde daha da koyu olurlar. Ergenlik döneminde koyulaşıp kabararak kıllı bir hale gelebilirler. Büyük boyutta iseler zamanla cilt kanserine dönebilirler. Doktorlar tarafından takip edilmeleri gerekir. Cilt kanseri tehlikesi olmadıkça tedavileri gerekmez.

Sütlü kahverengi lekeler ( cafe- au -lait lekeleri ): Açık veya koyu kahverengi lekeler olup vücudun her yerinde görülebilirler. Çok yaygındırlar, neredeyse çocukların çoğunda 1-2 tane vardır. Koyu ciltlerde daha koyu görülürler. Boyutları ve şekilleri çok değişiktir. Eğer sayıları 6 veya daha fazla ise nörofibromatozis tip 1 hastalığının işareti olabilecekleri için doktorlar tarafından takip edilmeleri gerekir.                                                                                

YENİDOĞANIN DEĞİŞİK DERİ ÖZELLİKLERİ: 

Doğum lekelerinin dışında bebeklerin cildinde doğumdan kısa bir süre sonra çok çeşitli değişik deri özellikleri ortaya çıkabilir. Bu değişik özelliklerin çoğu kısa bir süre kalır ve kaybolur. En sık görülen değişik deri özellikleri pullanma, konak, miliya, miliariya, yenidoğanın sivilceleri (akneleri), toksik eritem ve geçici püstüler melanozisdir. Aşağıda en sık görülen yenidoğan deri özellikleri ele alınmıştır.                                                                                

Pullanma ( veya deri soyulması ): Hayatın ilk günlerinde bebeklerin çoğunda görülür. Miadından geç doğan bebeklerde daha şiddetli olur. Tamamıyla normaldir.                

Egzema: Genellikle yüzde ortaya çıkar. Aylar geçtikçe dizlerde ve dirseklerde de görülebilirler. Kuru, pullu ve kızarık cilt alanlarıdır. Kaşıntılı olabilirler. Bebek emeklemeye başlayınca dizlerdeki ve dirseklerdeki egzama kötüleşebilir. İltihaplanıp sarı ve kabuklu bir görünüm kazanabilir. Egzamanın en yaygın şekli atopik dermatittir. Genellikle alerjik bir etkiyle ortaya çıkarlar. Bu rahatsızlığa sahip olan bebeklerin muayene ve tedavi edilmeleri gerekir.                                                                                               

Konak: Seboreik egzama ve seboreik dermatit diyenler de vardır. Sık sık egzama ile karıştırılırlar. Konaklar yenidoğanlarda ve biraz daha büyük bebeklerde ortaya çıkan kabuklu ve yağlı deri yapısıdır. Derideki salgı bezlerinin salgıladığı yağlı bir madde buna yol açar. Bu madde deri hücrelerinin dökülmesini önleyerek birbirilerine yapışmalarını sağlar. Daha çok saçlı deride, alında, yüzde,bez bölgesinde, boyunda ve koltuk altında görülürler. Tedavi etmek için kabukların üzerine cömertçe zeytinyağı veya vazelin sürülerek yumuşatılır. 1 saat bekledikten sonra bebek şampuanıyla yıkanılır. Eğer konaklar bu şekilde ortadan kaldırılamazsa doktor muayenesi gerekir. Konaklar genellikle birkaç hafta ile birkaç ay arasında kaybolurlar.                                                                                                                                  

Toksik eritem: Sık görülen bir bebek döküntüsüdür. Deriden hafifçe kabarık pembemsi – kırmızımsı lekeler şeklinde ortaya çıkarlar. Doğumdan sonraki ilk hafta içinde ortaya çıkan bu lekeler zararsız olup birkaç gün içinde kendiliğinden kaybolurlar. 

Miliya: Bebeklerin yüzlerinde küçük kabarıklıklar şeklinde görülür. Sivilceye benzerler ama içi yağ ve keratin dolu küçük kistlerdir. Bazen diş etlerinde bile görülebilirler. Hayatın ilk birkaç gününde çok yaygın olup herhangi bir tedavi uygulanmadan kaybolurlar.

İsilik ( Miliyarya ) : Sıcak döküntüsü diyenler de vardır. Görünümü çok değişken olabilir. Çoğunlukla içi sıvı veya irin dolu küçük kırmızı kabarıklıklar veya küçük su kabarcıklarıdır. Genellikle bebeğin göğsünde, sırtında, koltuk altlarında veya boynunda görülür. Derinin ter kanallarının tıkanması sonucunda ortaya çıkarlar. Bebek çok sıcak ortamda tutulunca veya çok sıkı sarılınca terlemeye bağlı olarak da ortaya çıkarlar. Kendiliğinden kaybolurlar.                                                                                                                                                                                                                                                            

Bebek sivilceleri (akneler):  Bebeklerde çok sık görülen döküntülerdir. Minicik beyaz veya kırmızı kabarıklar şeklinde olup çoğunlukla tedavi edilmeksizin kendiliğinden kaybolurlar. En çok burun üstünde ve alında görülürler. Bebeğin salgı bezlerinin aşırı yağ salgılamasına bağlı olarak ortaya çıkarlar. Nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte annenin veya bebeğin hormon yapısıyla ilgili olduğunu düşünen araştırmacılar vardır. Bazen cilt üzerinde yaşayan maya mantarları buna yol açar. Genellikle bu sivilceler birkaç ay içinde kendiliğinden kaybolur. Bazen 2 yaşına kadar devam edebilirler. Müdahale etmeye gerek yoktur. Bebeğin yüzünü çok temiz tutmak ve sivilceleri sıkmamak yeterlidir. Losyonlar ve kremler sivilceleri şiddetlendirebilir. Eğer şiddetli olurlarsa tedavi için bir doktora başvurulmalıdır.

Geçici püstüler melanozis: Doğumdan itibaren bebeğin boynunda, göğsünde, sırtında ve kalçalarında küçük beyaz kabarıklıklar olarak görülür. Koyu ciltli bebeklerde daha çok görülür. Bir süre sonra kendiliğinden kaybolurlar. Bazen ciltte hafif koyu lekeler şeklinde iz bırakabilirler.

Bebek, doğum lekeleri için ne zaman doktora götürülmelidir?   

•           Eğer doğum lekesi göze, buruna ve ağza yakınsa,  

•           Gittikçe daha büyük, daha koyu ve daha şiş hale geldiyse,

•           Doğum lekesinde sızlama veya ağrı varsa,  

•           Çocukta sütlü kahverengi leke sayısı 6 yı geçiyorsa,

•           Çocukta büyük bir melanositik ben varsa.