Bel Ağrısı
Yazar Feranek Gülsoy • Akupunktur Uzmanı • 9 Şubat 2018 • Yorumlar:
Bel ağrısı günümüz toplumunun %60-85 inde hayatın her hangi bir döneminde görülebilen, sebepleri çok çeşitli bir sendromdur.
Bel ağrısı bütün yaş gruplarında görülmekle beraber yaşın ilerlemesi ile birlikte görülme sıklığı artmaktadır. Bunda da en önemli etken omurganın dejenerasiyonudur. Postür bozuklukları, kilo artışıyla gelen karın ve sırt kaslarında güç azalması onemli risk faktörlerdir .
Bel Ağrısı Nedenleri
Kas tutulmaları; Bel ağrısının nedeni sıklıkla vücudu dik tutan ve sağa sola dönmemizi sağlayan kaslarının tutulmasıdır. Ağrının kaynağı tutulmuş olan kas lifleridir. Hareket ederken ani, bıçak saplanır gibi ağrılar hissedilir. Ağrı bazen kişiyi acil servise gitmeye zorlayacak derecede ciddi olsa bile tedavide sadece ağrı kesiciler ve yatak istirahati yeterli olur.
Bel Fıtığı (Lomber Disk Hernisi); Vücudumuzda her iki omurga kemiğinin arasında “intervertebral disk” adı verilen lastik kıvamında yastıkçıklar bulunur. Bunlar kemiklerin birbirine sürtmesini engeller. Öne ve arkaya eğilmemizde veya olduğumuz yerde vücudumuzu döndürmemiz sırasında bu disklerin esnekliğinden faydalanırız. Vücut ağırlığının üstteki kemikten alttaki kemiğe dengeli bir şekilde aktarılmasını sağlarlar. Bazen diskler zaman içinde yıpranırlar. Lastik kıvamları bozulur. Vücut ağırlığı altında iki kemik arasında sıkışan diskler balonlaşır, bombeleşir ve arkasından geçen sinirlere değmeye başlar. Bu bölgede sinirlere temas olduğu zaman ağrı bacaklarda ve ayaklarda hissedilir. Hastalar bunu “ağrı bacaklarıma ve ayaklarıma vuruyor” diye tarif eder. Bazen ayak bileği hareketleri zayıflayabilir. Gene sinirlere temas neticesi bacaklarda ve ayaklarda karıncalanma hissi olabilir.
Vertebra Kırıkları; Özellikle yaşlılarda kemikler minerallerini kaybettiği kırılmaya meyilli olurlar. Sıradan bir düşme genç bir bireyde herhangi bir kırığa neden olmazken yaşlılarda özellikle çökme kırıkları sık görülür. Vertebra kemikleri kırıldığı zaman kronik bel ağrısına neden olur.
Spinal Kanal Darlığı (stenosis); Spinal kordun içinden geçtiği vertebra kemikleri ve eklemler tarafından sıkıştırılmasıdır. Hastalarda bir süre yürüyünce ağrılar ortaya çıkar. Ancak bu ağrılar öne eğilmekle hafifler. Ameliyat ile spinal kordu sıkıştıran kemik parçası alınır ve spinal kord rahatlatılır.
Bel Ağrıları Tedavisi
Ters bir hereket ve ya pozisiyondan dolayı gelişen Akut bir Bel ağrısı istirahat, ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçlara (sadece akut dönemde) cevab verir. Kronik Bel ağrıları 3 aydan fazla süren ağrılara denir.
Bilimsel araştırmalar, kronik ağrı ile yaşayan ve bu durumu kabullenmiş olan hastalarda depresiyon belirtileri ve hayata isteksizlik, ağrısız bireylere göre çok daha yoğun yaşanmakta olduğunu gösteriyor. Ağrılı hastalar ister istemez hareket kısıtlamaları yapmak zorundalar, harekette azalma kilo artışının ve uzun zamanda ruhsal dengenin bozulmasına neden olur. İskeletin çeşitli kasları hareketsizlikten dolayı yavaş yavaş erir ve gücünü kaybeder. Bu durum kilo artışıyla bir araya gelince ağrılı bölgeye düşen yük daha da artar ve bölgedeki sorun daha da derinleşir. Seneler içinde: ağrı, hareketsizlik ve kilo artışı kısır döngüsü hastanın hayat kalitesini tamamen düşürür.
Modern tıbbın cevabsız kaldığı alanlardan birisi kronik ağrıya yol açan değişik hastalıklar yelpazesidir. Maalesef ülkemizde kronik ağrı tedavisinde hala akut ağrılara yaklaşıldığı gibi, başka alternatifler yok sayılarak (sadece fizyoterapi önerilmekte), tek çözüm ilaç tedavisi gösterilmektedir. Ayriyetten insanlar artık Ağrı kesici ilaçların uzun vadeli kullanımından gelebilecek yan etkileri az çok bildikleri için bu ilaçları mümkün olduğu kadarıyla az kullanmaya çalışıyorlar. Ortaya çıkan sonuç ise her zaman ağrıyla baş etmek ve bunu yaşlılık belirtileri olarak sineye çekmek olur. Bel ağrılarında çok nadiren cerrahi operasyona ihtiyaç duyulur. Ağrı şiddetli olsa da bel ağrısı olan birçok insana ameliyat gerekmez.
Tamamlayıcı tıbbın kronik ağrı tedavisinde etkili yöntemleri
Soft Lazer Tedavisisi;
Cold lazer veya soft lazer tedavisinde ışık enerjisi hücreler tarafından emilir. Bu enerjinin özelliği fizyolojik dozda olmasıdır yani tedavi uygulandığı andan itibaren onarım işleyişi hücresel bazda başlatılır (photobiotherapy).
Her nedenden dolayı olursa olsun, zarar görmüş bölgenin hücreleri etkilenir. Hücresel enerji (ATP) üretimi azalır ve ya duraklar neticede,hücre mambranı (hücrelerin bütünlüğünü sağlayan zar) su dengesini kaybeder. Bozulmak üzere olan hügrelerde protein sentezi (üretimi) de duraklar. Hücre bütünlüğü sağlanması için özel proteinlerin sentezi (üretimi) şart. Bu protein üretim mekanizmaları çok hassastırlar ve dış etkenlerden (fiziki travma, stres, oksijen azlığı, kan akışında meydana gelen etkenler) etkilendiklerinde, kısır döngü başlamış olur ve tahribatın boyutu gitgide artar. Ağrı bir uyarıcı ve savunma mekanizması olarak başta gelen belirti olabilir. Tedavi yöntemi ana sorunu çözmek yönünde olursa, mesela damarlardaki oxigenasyonu sağlamak, düzenlemek, bağışıklık sistemini uyarmak gibi ;hastalık derinleşmeden tedaviyle daha kısa zamanda iyileşebilir. Hücre metabolizması dengelenir, enerji (ATP) üretimi desteklenir, protein sentezi uyarılır bu da hücrelerin fonksiyonlarında düzelme demektir. Ağrı kesiciler bu durumlarda ağrıyı bastırdıkları için semptomatik etkiye sahiptirler ve tedavi edici etkileri söz konusu olamaz.
Elektroakupunktur tedavisi ;
Elektro Akupunktur ve Akapunktur diz osteoartritlerinde çok etkili bir tedavi yöntemidir. OA olan hastaların hem ağrsını dindirir hem de diz fonksiyonunu büyük bir ölçüde iyileştirir, bu yüzden etkili bir tedavi yöntemi olarak ABD ve Avrupa’da Modern tıbbın OA standart tedavi protokolünde yer almaktadır.
Akupunktur iğneleri ile veya iğneden hoşlanmayanlar için elekro bantlar ile yapılmaktadır, ağrı tedavisinde çok etkili, daha hızlı sonuç alabildiğimiz bir Modalitedir. Vücut Akupunktur noktaları ve trigger noktalarına, her hastalığa göre belirli grup noktalar seçilip ve gereken frekans ayarları yapılır, her seansta noktalara15-30 dakikalık elektrostimulasyon verilir. Bu tedavi kulak akupunkturu ile kombine yapılınca daha etkili olmakta ve vücudu sistemik bir halde harekete geçirmekte. Ayrıca elektroakupunktur ve elektrolipoliz karın ve kalça bölgesinde lokal etki yaparak selülit görüntüsünü azaltmakta ve karın bölgesini daha sıkı bir hale getirmektedir.
Tedavi nasıl yapılır?
Tedavi planında yer alan noktalara 30 saniyeden birkaç dakikaya kadar lazer uygulanır. Tedavi seansından sonra hemen normal günlük hayat ve faaliyetlere başlanabilir, herhangi bir kısıtlama ve yan etki yoktur. Genel olarak tedavinin süresini ve kaç seanstan oluşacağını, durumun Akut veya Kronikleşmesi belirler. hastalık belirtilerinden 6-8 aydan az bir zaman geçmişse tedavi maksimum etkiyi sağlar ve çoğu zaman şaşırtıcı bir şekilde şikayetler tamamen ortadan kalkabilir. (mesela tendonitler ve bursitlerde, spor zedelenmelerinde) 1 seneyi geçen hastalıklarda iyileşme, patolojinin türüne, sistemik bir hastalığın eşlik edip etmediğine, ve tahribatın şiddetine göre, belli oranlarda sağlanabilir. Kronik diz Osteoartritlerde en az %40-75oranında ağrıda azalma ve %50-60 eklem hareketlerinde rahatlama beklenir.Bu oranlar Romatizmal eklem hastalıklarında (Lazer tedavisinin ödem ve iltihaplarda olan etkisinden dolayı), yeni başlamış olan Osteoartritlerde çok daha yüksektir.
Araştırmalar
British Medical Journal da 4. kez yayınlanmış olan İSWEÇ Lazer kurumunun yaptığı bilimsel araştırmalar, Soft Lazerin onarıcı etkileri ve bu tedavinin Osteoartrit hastalarının iyileşmesinde, ilaç tedavisine (NSAİDs=Non Steroidal Anti İnflammatory Drugs) üstünlüklerini ortaya çıkardı. Bu araştırmada 10.845 hasta 3 kontrol grubuna ayrılarak yapılmıştır. Ağrı kesicilerin Akut durumlarda,kısa vadeli kullanımda faydalarını göz ardı etmeden, kronik hastalıklarda uzun vadeli kullanımda, ciddi yan etkilere ve organ bozukluklarına yol açmasını da önemsemeliyiz. Sadece İngiltere de senede 2000 kişi ağrı kesicilerin (NSAIDS) yarattığı yan etkileri sonucunda hayatını kaybediyor, çünkü 8.5 milyon osteoartrit hastaların yarısı düzenli olarak ağrı kesici ilaçları kullanıyorlar. (Swedish Laser Medical society) Cold lazer tedavisinde uygulanan lazer düşük şiddetli lazer enerjisidir ve etkileri tanıdığımız yakıcı lazer ile kıyaslanamaz. Soft lazer hedef bölgenin hücrelerini uyarır ve iyileşme ve onarım prosesini başlatır. Foton enerjisi (Lazer işığının enerji zerreleri) uygulana bölgede bölgesel etkilerin yanı sıra, o bölgenin kan damarlarında kan ve bağışıklık sistemi hücrelerininde bir takım pozitif uyarılar yarattığı için sistemik etkiye de sahıp. Bu fonksiyonlar sayesinde enflamasyon (iltihap) ve ağrı ilk tedaviden itibaren, hafiflemeye başlar. Bu tedavi yönteminde kullanılan lazer özel frekans ve gücünden (intensity) dolayı ağrısız ve tamamen yan etkisizdir.
National center for complementary&Alternative Medicine ve National İnstitut of Arthritis,NIH gözetimi altında 510 OA hastasında kapsamlı araştırma sonucu OA hastalarının tedavisinde akupunkurun güçlü tedavi edici etkisi bilimsel olarak kanıtlanmış, bu yüzden Akupunktur Amerika’da osteoartritlerin standart tedavi protokolünde önemli bir yer kazanmıştır. (National ınstitutes of health) 20 milyon Amerikalı osteoartrit hastası ve bu hastalık erişkinler içinde fiziksel sakatlığın en önemli nedeni sayılır (Barnes P,Berman BM, May 2004), bunun için osteoartrit belirtilerini kontrol altına almak hayat kalitesini büyük ölçüde yükseltmek demektir.
Önemli not: eklem tahribatının şiddeti ve kronikleşmesi tedaviye cevap oranlarıyla ters bir ilişkide. Nedene yönelik, Onarıcı Tedavi başlanmasında geç kalınırsa yaş ilerledikçe hareket onemli ölçüde gitgide kısıtlanır ve hayat kalitesi düşer. Ağrıkesici ilaçlar ile maalesef sadece zaman kaybına uğrayıp bölgedeki ağrıya neden olan patolojinin daha da yerleşmesine yol açılır.