Bel Fıtığında Cerrahi Öncesi ve Sonrası Fizik Tedavi

Bel fıtığı tanısı aldıktan sonra hastalar zihinlerinde soru işaretleriyle dolu, korku ve belirsizliklerin olduğu bir zeminde bocalıyorlar. Bazı hastalar hem ameliyattan hem de ameliyat sonrası eskisinden daha da kötü olmaktan korkuyor. Bu sebeple cerrahi gerektiren durumlardan çekinip süreci erteleyen hastaların hayat kalitesi bozuluyor, tedavileri gecikiyor, daha kötüsü kalıcı hasarlar kalabiliyor. Cerrahi gerektirmeyecek düzeyde problemleri olan bazı hastalar ise ameliyatsız iyileşemeyeceklerine yönelik inançları, algılamaları ve bilgileri de gereksiz cerrahi operasyonlara yönelmelerine yol açıyor.

Bilinmelidir ki; bel fıtığı teşhisi sadece radyolojik görüntülemelere bakarak ya da sadece semptomları yorumlayarak konulamaz. Hastanın hastalık hikayesi-süreci, nörolojik muayenesi ve radyolojik görüntülemesi birbirini destekler nitelikte olmalıdır. Olası cerrahi kararın bu bulguların ışığında belirlenmesi tıbbi açıdan çok daha isabetli olacaktır.

Bel fıtığında hangi durumlar fizik tedavi yapılmasını gerektiriyor?

Bel fıtığı tedavisi dört aşamalıdır diyebiliriz. Eğer hastada idrar tutamama, ayakta güç kaybı gibi acil ameliyat gerektirecek bir durum yoksa tedavi bu sıralamaya uygun olarak gerçekleştirilir. İlk aşama istirahat ve ilaç tedavisidir, hastanın bu tedaviyle şikayetlerinde gerileme olmazsa ikinci aşama olarak fizik tedavi uygulamalarına geçilebilir. Bel fıtığı ameliyatı sonrası şikayetleri azalan fakat tam geçmeyen hastalar da eğer ikinci bir cerrahiyi gerektiren nüks durumu yok ise operasyondan en az 2-3 ay geçtikten sonra kademeli olarak fizik tedaviye başlayabilir. Halk arasında patlamış fıtık diye bilinen ve düşük ayağa neden olan ciddi bel fıtıkları nedeniyle ameliyat olan hastalar ise operasyon için geç kalınmasına (ilk 72 saatte ameliyat olunmadı ise) bağlı olarak ağrıları geçmesine rağmen güçsüzlükleri devam ediyorsa erken dönemde fizik tedaviye başlamalıdırlar. Üçüncü aşamada fizikten fayda görmeyen ama cerrahi gerektirir düzeyde nörolojik kötüleşmesi olmayan hastalara ise girişimsel ağrı tedavileri uygulanabilmektedir. Son aşamada ise cerrahi dışı uygulamalardan fayda görmeyen hastalarda güç kaybı olmasa bile süreç kronikleştiği için sorunun kaynağı olan cerrahi odak saptanmış ise ameliyat yapılması gereklidir.

Tedavinin özellikleri neler?

Bel fıtığının beldeki duyarlı yapılarda ve sinirde yarattığı inflamasyon dediğimiz ağrılı ödemi ve kas spazmını geçirmeye yönelik olarak TENS, vakum enterferans gibi alçak frekanslı elektrik akımlarının yanısıra, laser, ultrason, kısadalga ve radar gibi değişik fizik tedavi ajanları, duruma göre traksiyon uygulanmaktadır. Egzersizler de tedavi sırasında verilmektedir.

Bel fıtığı tedavisinde egzersizlerin yeri nedir?

Egzersiz bel fıtığı tedavisinin ayrılmaz bir parçasıdır. Ancak egzersizin hastaya özel planlanması, düzgün duruş eğitimiyle birlikte verilmesi önemlidir. Egzersizlerle gövde ve bacak kaslarını güçlendirmenin yanı sıra kasları esneterek omurgaya binen yükleri azaltmayı amaçlıyoruz.

Evde yapılacak fizik tedavi egzersizleri var mıdır?

Tedavi sırasında hastaya özel planlanarak yaptırdığımız egzersizleri hastalarımızın evde de düzenli olarak yapmasını, tedavi sonrası en az 3 ay, mümkünse hayat boyu devam etmelerini isteriz.

Fizik tedavi bağımlılık yapar mı?

Fizik tedavi bağımlılık yapmaz, ama kas, kemik ve eklem ağrılarında hem ilaca hem ameliyata karşı yan etkisi olmayan bir tedavi yöntemi olarak iyi bir seçenek olduğu için hastalarımız tekrarlayan sorunlarında yeniden fizik tedavi olmayı isteyebiliyor. Hasta istirahat gerektiren süreci geçirmişse işine gidebilir, spor yapabilir, aktivitelerinde kısıtlama yapması gerekmez.

Fizik tedavinin işe yaramadığı durumlar olabiliyor mu?

Enfeksiyon ve kanser gibi durumlarda fizik tedavi kesinlikle uygulanmaz. Ayrıca şikayetler kötüleşmeye başladıysa, önceden olmayan güç kaybı geliştiyse ya da süreç 6-8 haftayı aştıysa fizik tedavide ısrar etmek de hatalı olacaktır.

Kas güçsüzlüğü ve idrar tutamama gibi nörolojik bozukluklarla seyreden ileri derecede omurga hasarı varsa yine uygulanmaz, uygulanmamalıdır. Fizik tedavinin etkinliği ya da işe yarayıp yaramayacağı tanının doğru olmasına ve fizik tedavi programının kişiye özel yapılmasına bağlıdır. 

Fizik tedavi fıtığın tekrarlamasını önler mi?

Fizik tedavi ilaçlar gibi ağrıyı, ağrılı ödemi ve kas spazmını geçirir, tedavi edicidir ancak tekrarlardan koruyucu etkisi yoktur. Bel fıtığı hastalarını tekrarlardan korunmak için; fizik tedavi sırasında öğretilen egzersizleri düzenli olarak tedavi sonrası en az 3 ay devam etmeleri, yaşam boyu yüzme ve yürüyüş gibi bele dost sporları yapmaları gereklidir.

Fazla kilolardan korunmak, günlük yaşamda mutfakta ya da ofiste çalışırken beli zorlayıcı hareketlerden sakınmak, ağırlık kaldırırken dikkatli olmak önemlidir. Fıtıkta tekrarları önlemek için tedavi sırasında egzersiz ve düzgün duruş eğitimi de veriliyor.