Ben Aldırma Nedir, Nasıl Yapılır?

Cilt yüzeyinde dermatolojik bir kusur olarak görülen benler hastaların şikâyet nedeni olabilir. Vücutta genital bölgeden ayak tabanına kadar akla gelebilecek her yerde görülen benlerin terminolojik ismi “nevus”tur. Nevuslar, derinin üst tabakası olan epidermis ile alt tabakası olan dermis arasındaki bazal lamina üzerindeki aşırı pigment birikiminden meydana gelir. Bu pigmentler, yani melaninleri salgılayan hücreler melanosit hücreleri olarak adlandırılır. Melanin pigmentleri birleşerek ciltte koyulaşma meydana getirdiklerinden bir çeşit tümör oluşumu gözlenir. Yani nevuslar için iyi huylu tümörler denebilir. Bu oluşumlar kesinlikle kanserleşme göstermezler. Benlerin oluşma şekli, yapısı, rengi, büyüklüğü, hasta için verdiği rahatsızlık hissi ve aile öyküsüne göre benlerin kötü huylu olmadığı doğrulandığı durumlarda nevusların iyi huylu tümörler olduğu ve metastaz yapmadığı söylenebilir. Kanserleşme riski taşıyan pigment birikmelerinde nevuslardan daha farklı bir yapı gözlenir. Bu tipteki cilt üzerindeki pigment birikmelerine malign melanomlar denir. Malign kötü huylu demektir. Yani kötü huylu melanin birikmesi anlamına gelir.

Malign melanomlardan ayrı bir oluşum olduğu gözlenen ve muayene sırasında tespit edilen benler için tedavi yöntemleri oldukça kolaydır. Benlerin tedavisinde teknolojinin sunduğu imkanlarla yepyeni yöntemler uygulanmaktadır. Hastaların günlük yaşamını etkilemeden yapılan ben tedavilerinde eski yöntemler gibi uzun ve sancılı süreçler yaşanmaz. Kimi benler hastalar için estetik görünümlerinde bir rahatsızlık unsuru olurken kimi benler ise tehlikeli bir büyüme gösterebilir. Her iki durumda da benlerin alınması mümkündür. Ancak kanserleşme riski taşıyan benler ivedilikle alınmalıdır. Benlerin alınması için başvurulan nedenler arasında kişiyi rahatsız etmesi, cilt kanseri riski olması ya da estetik olarak kötü bir görüntüye neden olması olabilir.

Cilt üzeri lezyonlar oluşumu ve yapısı itibariyle benlerden farklı olsa da benlerle karıştırılan tipleri oldukça fazladır. Siğiller, çiller, güneş lekeleri, yaşlanma ile oluşan lekeler, doğum lekeleri, damar genişlemeleri veya damar çatlamaları bu tip karıştırılabilir lezyonlardandır. Örneğin damar çatlamaları benlerden çok farklı nedenlerle oluşup farklı uzmanlık alanlarına girse de hastalar için benler ile karşılaştırılınca yanıltıcı bir benzerlikte olabilir. Benler doğumdan itibaren kişinin vücudunda vardır, ancak bebekler doğumdan birkaç ay sonra melanin pigmenti sentezleyebildikleri için doğumda hemen sonra benler ortaya çıkmaz. 20’li yaşlara kadar pigmentlerin sentezi ile benler vücutta yerini alır. Doğumdan itibaren kişilerin vücudunda olan benler bu yönüyle kalıtsal olarak değerlendirilir. Anne babalarda da aynı bölgelerde benlerin olduğu çocuktaki benlerin yerleşimi ile karşılaştırılarak görülebilir. Kimi benler konjenital olduğu gibi kimi de çevresel faktörlerle sonradan oluşabilir. Sonradan oluşan benlerin istatistiksel olarak oldukça az miktarı kanserleşme gösterebilir.

Ben Aldırma

İstemediğiniz, rahatsız edici olan ve aldırmaya karar verdiğiniz benleriniz için en uygun tedavi adına uzman bir hekime görünmek gerekir. Hekim muayenesinde aile öyküsü, genel sağlık durumunuz ve dermatokop ile yapılan inceleme ile benlerinizin malign ya da benign olduğuna karar verilir. Bu aşamada büyük oranda benler zararsız ve kanser riski taşımayan tiplerdir. Ancak hekimin yapacağı muayeneden önce benlerinizin kötü huylu olup olmadığını siz de gözlemleyerek takip edebilirsiniz. Erişkinlik döneminde yeni oluşan benleriniz için endişelenmeden önce durumlarını ve ilerleyişlerini takip etmelisiniz. Bu noktada ABCD kuralına göre nevusların hangi çeşitte ve ilerlemede olduğunu görebilirsiniz. Bu kuralda her harfe göre belli detaylar konusunda kıyaslama yapılır. 4 harfin içerdiği 4 kuraldan birini ya da birden fazlasını gözlemliyorsanız hekime hemen danışmanız önerilir.

A (asimetri): Benin ortasından hayali bir kesit alındığında iki tarafı arasında bariz bir asitmeri olmasıdır

B (border)/sınır): Benin derinin kendi rengi ile arasında şeklini belirleyen net bir sınır olmamasıdır.

C (color/renk): Benin sahip olduğu rengin tek olmaması, birden fazla rengi dağınık şekilde barındırmasıdır.

D (diameter/çap): Ben çapının 6 mm boyuttan daha büyük olmasıdır.

ABCD kuralında ilerleme gösteren benleriniz estetik bir kusur olmaktan çok cilt kanseri olarak ilerleyen tipler olabilir. Bu durumda erken tanı oldukça önemlidir. Dermatoskop cihazı tanı için kolaylık sağlayan yol gösterici bir cihazdır. Cilt dokusunun ışıklandırılarak daha yakından gözlenmesini sağlayan dermatoskop cihazı benler gibi diğer cilt üzeri lezyonlarının da takibine yardımcı olur. Hekim tarafından gerekli görülen tedaviler arasında malign melanomlar için cerrahi yöntem en fazla tercih edilendir. Çünkü kökü derin olan ve tekrarlama riski taşıyarak çevredeki sağlıklı dokulara zarar verme riski bulunan benler deri üzerinden operasyon ile alınır. Genelde bu yöntem daha etkili görünse de kanserleşme riski taşıyan bazı tipteki benler için de cerrahi kesi olmadan uygulanan tedaviler mümkündür. Ancak her cerrahi operasyonla alınan benlerin de malign olduğu düşünülmemelidir. İyi huylu olan büyük çaplı ve derin köke sahip benler operasyonla vücuttan alınabilir.

Doğru gibi görünen halk arasındaki bazı inanışlar arasında beni cerrahi yöntemle almanın kanser riski taşımasıdır. Bu oldukça yanlış bir kanıdır. Aksine bu riski taşıyan benler daha büyük sorunlara neden olmaması için operasyon ile alınır. Tabii ki bu operasyonda komplikasyon olmaması ve en doğru tedavinin uygulanması için uzman hekimler tarafından işlem yapılmalıdır. Çünkü bu tedavide önemli olan benin vücutta herhangi bir parça bırakılmadan çıkarılmasıdır. Aksi halde malign hücreler çevre dokularda yayılım gösterip vücutta yeniden görülebilir. Hekimin gerekli görmesi ve herhangi bir şüpheye yer vermemek adına melanomdan alınan örnek patolojiye gönderilir.

Belign tipteki benler alındığında çevrede tekrar ben oluşumu görülebilir. Benlerin tedavisi için kullanılan yöntemler sadece cerrahi tekniklere sınırlandırılmamakla birlikte herhangi bir yöntemle alınan iyi huylu ben vücudun diğer bölgelerinde de tekrar çıkabilir. Ancak aynı yerde ben oluşumu tekrarlamaz. Bu durum operasyonun başarısıyla ilgili değildir. Çünkü deri insanın sahip olduğu en büyük duyu organıdır. Derinin epidermis dokusunda renk veren hücreler ise tüm vücutta yayılım gösterir. Ancak bu tüm hücreler ayakta da yüzde de aynı şekilde çalışır demek değildir. Bu nedenle benler ayak tabanında, karında, avuç içinde, genital bölgede, yüzde, yani akla gelebilecek her yerde birden fazla ya da tek olarak oluşabilir. Kabarık, kıllı, siyah kahverengi tonlarında olabileceği gibi; kırımı pembe tonlarında, deri ile aynı kabarıklıkta, hafifi belirgin de olabilir. Bu tip farklılıkların göz önünde bulundurulmasıyla çok çeşitli tedavi yöntemleri mevcuttur.

Lazerle Ben Aldırma

 Cerrahi operasyon olmadan ben alınma işlemleri için hastaların durumuna göre çok çeşitli uygulamalar vardır. Lazer cihazlarındaki ışınlar tek fazlı ya da çok fazlı lazer ışınlarını içerir. Bunlar benin yapısına ve durumuna göre seçilir. Epilasyon gibi işlemlerde kullanılan lazer cihazları ben tedavisinde kullanılan lazer cihazlarıyla aynı değildir.

Lazer ben tedavisi için uygun olan benler genelde 1 cm boyuttan küçük olan ve kabarık olmayan benlerdir. Kabarık benler için de güçlü cihazlar ile lazer tedavisi bazen uygulanabilir.   Benlerin muayenesi sonrası hekimin uygun gördüğü benler için tedavi uygulanabilir. Vücudun her yerindeki benler için lazer tedavisi yapmak mümkündür.  Seanstan birkaç gün sonra benin yerinde kabuklanma olabilir. Bu süreçte kabuklar kesinlikle koparılmamalıdır. İşlem sonrasındaki 24 saatte bölgeye su temas ettirilmemelidir. İyileşme sürecindeki benlerin yeri titizlikle güneşten korunmalıdır. 1-2 aydan itibaren benler tamamen yok olup deride sağlıklı hücreler yerini alır.  Her yaştan bireye bu tedavi uygulanabilir. Uygulama öncesi cilt temizlenmiş olmalıdır. Ayrıca lazerle ben tedavisi sonrasında diğer cilt bakım uygulamaları yapılabilir

Ameliyatsız Ben Tedavisi

Ben Aldırma İzi Ne Zaman Geçer?

Lazer, radyofrekans, elektrokoter, kriyoterapi gibi yöntemlerin etki etmediği ve tekrarlama riski bulunan, ABCD kuralına uymayan benler için cerrahi yöntem kaçınılmaz olabilir.   Hangi yöntem ile benin alınması gerektiğine hekimler hastanın genel sağlık durumunu, aile öyküsünü ve benin muayenesini göz önünde bulundurarak verirler. ABCD kuralına göre;

• Asimetrik yapıda olan
• Sınırları belli olmayan
• Rengi homojen olmayan
• Çapı 5 mm boyuttan büyük olan
• Ani kanama ve ağrı yaşatan
• Köklü ve derin yapıda
• İltihaba benzer sıvılar çıkan benler cerrahi yöntem ile alınmalıdır.

Yukarıdaki durumlardan biri ya da daha fazlası bulunan benler kanserleşme riski taşıyor olabilir.

Ameliyat ile alınan benler için bölgeye lokal anestezi uygulanır. Küçük bir kesi yardımıyla benden doku kalmayacak şekilde derideki pigment hücreleri kazınarak temizlenir. İşlem sonrası benin boyutuna göre 3-4 dikişlik bir operasyon bölgesi oluşur. Lokal anestezi uygulandığı için hasta günlük yaşamına aynı gün dönebilir. 2-3 gün operasyon alanı suyla temas ettirilmemelidir. Daha sonra bölgeyi güneşten korumak çok önemlidir. Yaklaşık 1 hafta sonra dikişler aldığı için yara bölgesine krem ve güneş kremi uygulaması yapmak için hekim tavsiyelerine göre seçim yapmalısınız. 

Ben aldırma için birçok yöntem arasında benlerin ne şekilde olduğu, yapısı ve doktorun vereceği karara göre benler alınmaktadır.